Rosja tnie wydatki obronne. Program modernizacji kontynuowany

Wiceminister obrony Rosji Tatjana Szewcowa w zeszłotygodniowej wypowiedzi dla agencji prasowej Interfax zakomunikowała, że ograniczenia budżetowe nie wpłyną na Państwowy Program Uzbrojeniowy. Wiceminister obrony oznajmiła, że w obecnym roku 60% środków budżetu obronnego zostanie przeznaczone na zakup nowego uzbrojenia i sprzętu wojskowego, badanie i rozwój, naprawy oraz modernizację istniejącego sprzętu.

W swojej wypowiedzi zasugerowała ograniczenie kosztów operacyjnych oraz wydatków na wynagrodzenia. Dalsze zapewnianie środków dla Państwowego Programu Uzbrojeniowego wiąże się z nadzieją, że przeprowadzany proces modernizacyjny doprowadzi do wzmocnienia rosyjskiego przemysłu obronnego.

Pomimo złożonej deklaracji przez wiceminister obrony, rosyjskie wydatki na obronne w bieżącym roku mają ulec zwiększeniu o 19,5%. W 2014 roku Rosja wydała 2475,4 mld rubli na obronność. Zgodnie z przyjętym w grudniu zeszłego roku budżetem Federacji, wydatki obronne na lata 2015-2017 miały zostać zwiększone o 32,8%. Zaprognozowane nakłady na lata 2016 oraz 2017 wyniosły odpowiednio 3113,2 mld rubli oraz 3237,8 mld rubli.

Na tym etapie, należy spodziewać się dalszego ograniczenia środków na obronę. W lipcu 2014 roku przeprowadzono pierwsze zmiany we wstępnym projekcie Państwowego Programie Uzbrojenia na lata 2015-2017. Wydatki były wtedy o około 14% wyższe w stosunku do budżetu ostatecznie zaakceptowanego na początku grudnia 2014 roku. Należy się spodziewać, że Rosjanie będą starali utrzymać obecne plany na lata 2016-2017. Przyszłe zmiany w budżecie obronnym w głównej mierze uzależniają od cen ropy naftowej, które mogą się ulec wzrostowi w perspektywie kilku miesiący.

Planowane cięcia w bieżącym roku w wydatkach na obronę nie zachwieją tendencji wzrostowej, obserwowanej od pięciu lat. Od 2010 roku wydatki średnio wzrastały rocznie o 18%, tym samym stanowiąc według oficjalnych danych Ministerstwa Gospodarki Federacji Rosyjskiej średnio 2,8% PKB. W tym roku pomimo cięć mają wynieść 4% produktu krajowego brutto. Istotnym elementem jest podkreślenie roli wydatków obronnych w całym budżecie Federacji Rosyjskiej. W zeszłym roku budżet państwowy wynosił 19973,8 mld rubli, z czego nakłady na obronę stanowiły 19,4%. W 2010 roku ich udział wynosił 12,6%.

Warto podkreślić, że duża liczba programów modernizacyjnych prowadzonych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej jest realizowana przy pomocy funduszy pochodzących z innych ministerstw m.in. Ministerstwo Przemysłu i Handlu. Kolejnym istotnym elementem jest utajnienie i brak transparentności większości budżetu Federacji Rosyjskiej. Środki budżetowe trafiają do przeszło 81 tysięcy instytucji powiązanych bezpośrednio z państwem rosyjskim. Powoduje to trudności ze śledzeniem przepływu środków pieniężnych pomiędzy poszczególnymi podmiotami.

Ekonomiści zajmujący się rosyjską gospodarką szacują, że ok. 25% budżetu Federacji pozostaje utajnione. Dlatego pomimo deklaracji ograniczenia wydatków operacyjnych i wynagrodzeń, należy się spodziewać utrzymania dalszego wzrostu aktywności rosyjskich sił zbrojnych (m.in. przeprowadzanie na szeroką skalę manewrów wojskowych, podkreślanie obecności armii rosyjskiej w strategicznych miejscach na mapie świata) oraz utrzymania świadczeń na obecnym poziomie.

Paweł Fleischer

Specjalista ds. obronności i bezpieczeństwa. Założyciel platformy Academic Security Forum.