Dżihad

Jako pierwsza wojnę żołnierzom rosyjskim w Syrii wypowiedziała wspierana przez Arabię Saudyjską sunnicka formacja zbrojna „Armia Islamu”. Stało się to jeszcze we wrześniu, na długo przed rozpoczęciem nalotów. Jaish al-Islam jest jednym z największych ugrupowań rebelianckich w rejonie Damaszku, walczącym zarówno z Państwem Islamskim, jak i armią Asada (szacuje się ją nawet na 25 tys. bojowników).

Jaish al-Islam jako pierwsza oświadczyła, że zamierza walczyć z rosyjskimi żołnierzami w obszarach, gdzie w przyszłości się pojawią. Jednocześnie usiłowano ostrzelać rosyjską bazę rakietami – wówczas chyba bez skutku (chociaż już wtedy pojawiły się informacje o zabitych Rosjanach z 810 Brygady Piechoty Morskiej, wracających do Sewastopola jako „Gruz-200”).

Z czasem kolejne grupy islamistów ogłaszały rozpoczęcie dżihadu przeciwko Rosjanom. Liderzy ISIS ogłosili, że za każdego zabitego rosyjskiego żołnierza będą płacić – media podają, że głowę niewiernego z Rosji oceniono na 21,2 tys. USD.

Do dżihadu przeciw „rosyjskiej okupacji” Syrii wezwali liderzy, związanego z Katarem, syryjskiego odłamu Bractwa Muzułmańskiego. Bractwo zapowiada zgotowanie Rosjanom „drugiego Afganistanu”. „My syryjskie Bractwo podkreślamy, że ta agresja przeciw naszemu krajowi i naszemu ludowi stawia Rosję w szeregu z Iranem jako bezpośredniego partnera kryminalnego reżimu” - głosi odezwa.

Dżihad przeciwko Asadowi i jego rosyjskim sojusznikom zapowiedziała także Arabia Saudyjska. Kilkudziesięciu saudyjskich duchownych wezwało państwa arabskie do „pokazania moralnego, materialnego, politycznego i wojskowego” wsparcia dla dżihadu przeciwko rządowi Syrii i jego sojusznikom – Rosji i Iranu.

Wraz z trwaniem rosyjskich nalotów następuje konsolidacja ugrupowań rebelianckich, które wobec nowego wroga (zagrożenia) jednoczą siły, a mniejsze z nich szukają wsparcia u potężniejszych. To powoduje, że część tzw. „umiarkowanych” formacji zbrojnych szuka sojuszu z islamistami z organizacji fundamentalistycznych, jak np. Nursa Front (Al-Nursa).

W części mediów pojawiła się informacja, że rosyjska interwencja militarna w Syrii już po niecałym tygodniu doprowadziła do zjednoczenia ponad 40 ugrupowań militarnych, które dotychczas walczyły przeciw siłom Asada, ale każda z osobna. To w praktyce może oznaczać zakończenie walk między tymi formacjami (co nierzadko się zdarzało) i koordynacji wspólnego wysiłku zbrojnego na froncie „rosyjskim”.

Można napotkać informacje, że takie formacje jak Ahrar al-Sham, Islamska Armia, czy Front Lewantu, porzuciły ideologiczne waśnie i teraz wspólnie wzywają do dżihadu z „rosyjskimi okupantami”.

Po włączeniu się Rosji do wojny „[...] syryjscy bojownicy nie mają wyboru: będą się przyłączać do najpotężniejszych i najbardziej skutecznych oddziałów walczących z Rosjanami. Już straciliśmy ludzi na rzecz Nusra, będą odchodzili kolejni. Jak mogę mieć pretensje do moich braci, że chcą wstąpić do lepszych oddziałów?" - „Guardian" cytuje słowa Abu Yassin al-Homsi z formacji Ahrar al-Sham.

Źródła katarskie informują, że islamiści są spragnieni walki z Rosjanami i sugerują, że rewolucja przeciwko Asadowi może zmienić się w wojnę o „wyzwolenie”, a więc przeciwko Rosji, Iranowi i Hezbollahowi.

Wiele analiz wskazuje na zagrożenie, jakie mogą ze sobą do Rosji przywlec obywatele rosyjscy, walczący w szeregach Kalifatu. Zastępca sekretarza Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej Jewgienij Łukianow oceniał, że do 2 tys. obywateli rosyjskich walczy pod flagą IS. Inne szacunki mówią nawet o kilku tysiącach bojowników z Rosji (głównie Czeczenów).

Na to zagrożenie zwraca uwagę m.in. Jean-Charles Brisard, dyrektor paryskiego Centrum Analiz Terroryzmu, w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej". Wskazał on, że w rejonie działań znajduje się około 5 tys. dżihadystów z Federacji (jest to górna granica szacunków) oraz innych państw powstałych po rozpadzie ZSRR. Jednocześnie według dyrektora Centrum Analiz Terroryzmu organizacje mają zdolności do przerzutu bojowników z Bliskiego Wschodu na terytorium Rosji, a Federalna Służba Bezpieczeństwa nie ma dobrego rozpoznania formacji określanych jako "wspierane przez Al-Kaidę"  

Krucjata

Z drugiej strony trzeba powiedzieć, że interwencja rosyjska, przedstawiana przez rosyjskie media i władze - dość konsekwentnie - jako walka ze światowym terroryzmem, także w tle ma podłoże religijne – wspierana jest m.in. przez kościół prawosławny.

„Tradycyjne wspólnoty religijne Rosji ze zrozumieniem przyjęły postanowienie Rady Federacji w sprawie użycia sił zbrojnych kraju w celu obrony pokojowych mieszkańców Syrii przed zagrożeniem terrorystycznym i poparcia wojsk rządowych w walce z DAESZ [IS]” – stwierdza Międzyreligijna Rada Rosji w oświadczeniu z 30 września.

W skład Międzyreligijnej Rady Rosji wchodzą przywódcy i przedstawiciele wspólnot prawosławnej, islamskiej, żydowskiej i buddyjskiej - honorowym przewodniczącym jest patriarcha moskiewski Cyryl. Sam Cyryl również wyraził nadzieję, że udział Rosji w rozwiązaniu konfliktu syryjskiego przyniesie „długo oczekiwany pokój w tym regionie”. Rosyjski Kościół Prawosławny wielokrotnie wzywał, aby nie pozostawać obojętnymi wobec cierpień ludności cywilnej w Syrii i innych krajach tego regionu. W tej sytuacji „Federacja Rosyjska podjęła odpowiedzialną decyzję wykorzystania swych sił zbrojnych w celu obrony narodu syryjskiego przed nieszczęściami, spowodowanymi bezprawiem terrorystów” – stwierdził patriarcha Cyryl.

Także Centralny Zarząd Duchowy Muzułmanów Rosji, wspólnota muzułmańska w tym kraju, poparło interwencję. Mufti oznajmił że wspólnota popiera „przeciwstawienie się terroryzmowi międzynarodowemu i tzw. Państwu Islamskiemu, które nie jest ani państwem, ani kalifatem islamskim”.

Trzeba jednakże dodać, że to wsparcie wygłoszono już 30 września, a więc jeszcze zanim przekonano się, że zamiast wyłącznie IS lotnictwo bombarduje także inne formacje zbrojne.

Z badań z pierwszego tygodnia października, sondażu niezależnego Centrum Lewady, wynika, że 72 proc. Rosjan popiera rozpoczęte 30 września naloty w Syrii, 14 proc. jest przeciw. Jednocześnie 46 proc. Rosjan uważa, że interwencja może stać się dla ich kraju „nowym Afganistanem”.

Pytanie, czy przeciętni Rosjanie zdają sobie sprawę z możliwości destrukcyjnych wypuszczonego z butelki dżina. Propaganda rosyjska przedstawia interwencję w Syrii jako sposób na „trzymanie z dala” ekstremizmu islamskiego od własnego kraju, tyle tylko, że skutek może być odwrotny.

Poparcie religijne kościoła prawosławnego nie musi być pustym symbolem. Na jednym ze zdjęć widać załogę Su-24M, która wsiada do samolotu przed akcją bojową. Jeden z członków załogi ma podkładkę z dokumentacją – na kartce formatu A4 widać małe kolorowe obrazki o tematyce religijnej.

Marcin Gawęda