Poprad i Piorun w akcji. Przeciwlotnicy strzelali w Ustce

Październik upłynął pod znakiem aktywnego szkolenia przeciwlotników na terenie Centralnego Poligonu Sił Powietrznych w Ustce (dokładniej – w Wicku Morskim). Swoje umiejętności z zakresu wykrywania oraz zwalczania celów powietrznych doskonalili wtedy m.in. żołnierze z 12. Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej. Do realizacji wyznaczonych zadań wykorzystywali oni naramienne wyrzutnie rakiet Piorun, rakietowe zestawy przeciwlotnicze Poprad oraz armaty przeciwlotnicze ZUR-23-2.

Pod koniec października swoimi działaniami w Wicku Morskim pochwalili się Kleberczycy, czyli żołnierze 19. Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej. Eliminacja celów powietrznych w ich wykonaniu odbyła się przy użyciu wspomnianych już zestawów Poprad. Warto wspomnieć, że pół roku temu m.in. „Zawiszacy” realizowali podobne ćwiczenia na terenie Centralnego Poligonu Sił Powietrznych w Ustce.

"Bo bezpieczne niebo zaczyna się tu – na ziemi"

Obecnie Wojsko Polskie posiada na swoim stanie 77 egzemplarzy systemów Poprad, które to prawdopodobnie stanowią najliczniejszy tego typu zestaw OPL bardzo krótkiego zasięgu w naszej armii (zwłaszcza po donacji dla Ukrainy nieokreślonej liczby systemów rodziny 9K33 Osa.

Brak obecnie informacji co do pozyskiwania kolejnych egzemplarzy (mimo tego, że jest potrzeba posiadania większej floty) lub opracowania nowszej wersji o większych zasięgach. Jak mógłby on wyglądać? Wizję tego przedstawił blisko sześć lat temu kmdr por. rez. Maksymilian Dura.

Poprad to samobieżny system obrony powietrznej bardzo krótkiego zasięgu produkowany przez firmę PIT-Radwar. Składa się on z m.in. poczwórnej wyrzutni pocisków przeciwlotniczych Grom/Piorun osadzonych na samochodzie opancerzonym AMZ Żubr 4x4. Może on zwalczać cele w postaci samolotów, helikopterów, bezzałogowców lub innych środków napadu powietrznego na dystansach od 400 m do 6,5 km oraz wysokości od około 10 m do 4 km. Wykorzystywane w nim m.in. pociski Piorun posiadają głowicę samonaprowadzającą o bardzo wysokiej odporności na zakłócenia, dysponującą także m.in. czujnikiem zbliżeniowym. Jej działanie jest dostosowywane do konkretnego rodzaju celu tuż przed odpaleniem, co zwiększa prawdopodobieństwo trafienia. Kolejne cztery pociski znajdują się wewnątrz pojazdu.

Głównym przeznaczeniem zestawu Poprad jest osłona formacji Wojsk Lądowych. Może on zwalczać samoloty, śmigłowce, pociski manewrujące i BSP. Tę ostatnią zdolność można wzmocnić poprzez doposażenie go w elementy zestawu niekinetycznej neutralizacji BSP. Wykrywanie celów odbywa się z wykorzystaniem sensorów optoelektronicznych (kamera termowizyjna, dalmierz laserowy, kamera światła dziennego), zaś ich wskazywanie odbywa się przy pomocy radarów Soła w liczbie jednego na baterię Popradów.

PPZR Piorun (Przenośny Przeciwlotniczy Zestaw Rakietowy Piorun) to polski system przeciwlotniczy bardzo krótkiego zasięgu opracowany w ramach pracy rozwojowej realizowanej przez Mesko (lider), CRW Telesystem-Mesko oraz Wojskową Akademię Techniczną, z wykorzystaniem doświadczeń z budowy zestawu Grom. Piorun cechuje się zwiększoną odpornością na zakłócenia oraz zdolnością zwalczania celów o niskiej sygnaturze termalnej. Może on zwalczać cele w postaci samolotów, helikopterów, bezzałogowców lub innych środków napadu powietrznego na dystansach od 400 m do 6,5 km oraz wysokości od około 10 m do 4 km.

Wykorzystywane w nim m.in. pociski Piorun posiadają głowicę samonaprowadzającą o bardzo wysokiej odporności na zakłócenia, dysponującą także m.in. czujnikiem zbliżeniowym. Jej działanie jest dostosowywane do konkretnego rodzaju celu tuż przed odpaleniem, co zwiększa prawdopodobieństwo trafienia. Obecnie Pioruny są używane przez takie kraje jak m.in. Polska, Ukraina (gdzie są z powodzeniem używane bojowo), Litwa, Estonia, Łotwa, Norwegia, USA, Gruzja oraz w przyszłości Słowacja.

ZU-23-2 to radziecki artyleryjski zestaw przeciwlotniczy kal. 23 mm opracowany w latach 50. XX wieku, a wdrożony na początku lat 60. Jest on przeznaczony do eliminacji środków napadu powietrznego jak śmigłowce czy samoloty. Po odpowiednim doposażeniu może on jednak być stosowany z powodzeniem do eliminacji bezzałogowców czy pocisków rakietowych. Za jego pomocą można razić cele powietrzne oddalone o 2500 metrów przy pomocy dwóch armat przeciwlotniczych kal. 23 mm. Szybkostrzelność praktyczną określa się na 400 wystrzałów na minutę, przy prędkości wylotowej pocisku wynoszącej 970 m/s.

Zestaw ZU-23-2 może zostać także wykorzystany do eliminacji celów naziemnych, w tym lekko opancerzonych pojazdów, których osłona wynosi do 15 mm przy użyciu standardowej amunicji przeciwpancernej lub nawet 30 mm z odległości 1000 metrów przy wykorzystaniu pocisków APDS-T. Obecnie tego typu zestawy oraz ich modernizacje są używane przez kilkadziesiąt krajów, m.in. przez Rosję, Ukrainę, Polskę, Bułgarię, Grecję, Finlandię, Irak, Iran czy Egipt.