Polski Ład a wojskowe uposażenia i odprawy

Sposób i tryb wprowadzenia zmian w systemie podatkowym oraz wątpliwości związane z obciążeniem świadczeń składką zdrowotną przez wielu żołnierzy i emerytów wojskowych oceniany jest negatywnie. Zamieszanie powstałe na początku roku sprawiło, że pojawiły się wątpliwości i negatywne oceny, a nawet głosy o utracie zaufania do państwa. Temat jest zatem niezwykle istotny, zwłaszcza w dobie potencjalnego kryzysu na wschodzie – groźby rosyjskiego ataku na Ukrainę oraz zagrożeń hybrydowych na granicy z Białorusią. Warto aby stał się przedmiotem szczególnej uwagi kierownictwa resortu obrony narodowej. 

Mężowie zaufania i dowódcy zapewne nadal przekazują przełożonym sygnały płynące z jednostek wojskowych, a emeryci wojskowi, którzy na początku roku na własnej skórze przekonali się, że ich świadczenia emerytalne z dnia na dzień mogą zostać znacznie uszczuplone zorganizowali się sprawnie i korzystając z renomowanych kancelarii prawnych szykują pozwy w obronie praw nabytych. Co istotne, niższe emerytury zostały wypłacane bez wydania decyzji administracyjnych, a jak wskazują zainteresowani w tytułach przelewów bankowych z wyrównaniami nie wskazano tytułu ich wypłaty. 

Nasi czytelnicy, w tym czynni i emerytowani żołnierze, kierowali do redakcji liczne prośby i sugestie o podjęcie tematu i uzyskanie odpowiedzi na pytania, które nurtują żołnierzy. Na podstawie tych sygnałów w pierwszej połowie stycznia skierowaliśmy do Centrum Operacyjnego MON pytania dotyczące warunków wypłaty świadczeń związanych z zakończeniem zawodowej służby wojskowej, odprawy mieszkaniowej oraz rekonwersji. Zapytaliśmy czy obciążenia podatkowe oraz obciążenia składką zdrowotną w przypadku żołnierzy odchodzących ze służby uległy zmianie w stosunku do 2021 roku. Odpowiedź otrzymaną 28 stycznia prezentujemy poniżej, aby czytelnicy mogli samodzielnie wyrobić sobie opinię w tym zakresie.

"Szanowny Panie Redaktorze, w nawiązaniu do przesłanych przez Pana pytań pragniemy poinformować, że na podstawie art. 79 ust. ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru stawki. Podstawę wymiaru składki dla żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę okresową stanowi, zgodnie z art. 81, kwota odpowiadająca uposażeniu tych żołnierzy

Mając na uwadze przywołane przepisy, warto podkreślić, że uposażenie wypłacane żołnierzowi zawodowemu i żołnierzowi pełniącemu służbę okresową składa się z uposażenia zasadniczego i dodatków do uposażenia, które otrzymuje z tytułu pełnienia zawodowej służby wojskowej. Pozostałe należności (wszystkie inne należności przysługujące w okresie pełnienia służby wojskowej, takie jak: na zagospodarowanie, dodatkowe uposażenie roczne, nagrody uznaniowe, zapomogi, nagrody jubileuszowe, gratyfikacje urlopowe, należności związane ze zwolnieniem z zawodowej służby wojskowej itp.) nie są obciążane składką zdrowotną.

W zakresie świadczenia pieniężnego z tytułu zwolnienia zawodowej służby wojskowej informujemy, że zgodnie z aktualnym stanem prawnym, roczne świadczenie pieniężne przysługujące byłemu żołnierzowi zawodowemu z tytułu zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, na podstawie art. 30 ust. 1 pkt. 4a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych podlega opodatkowaniu ryczałtowym podatkiem dochodowym w wysokości 20% należności. Tym samym w przypadku powyższego świadczenia pieniężnego nie obowiązują ogólne zasady opodatkowania. Pragniemy również wskazać, że tzw. ulga dla klasy średniej jest uregulowana w przepisie art. 26 cyt. wyżej ustawy i aby z niej skorzystać, należy podlegać opodatkowaniu na zasadach wyszczególnionych w art. 27 tej ustawy, tj. na zasadach ogólnych. Zatem w tej sytuacji nie przysługuje prawo do skorzystania z ulgi dla klasy średniej. Natomiast wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% przysługującego świadczenia pieniężnego brutto, bez względu na datę zwolnienia żołnierza zawodowego ze służby.

Jeżeli chodzi o kwestie dotyczące świadczenia rekonwersyjnego to informujemy, że świadczenia związane z przekwalifikowaniem zawodowym żołnierzy zawodowych i byłych żołnierzy zawodowych nadal stanowią „przychód z innych źródeł" dokumentowany przez wojskowe biura emerytalne w PIT-11 i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. W przypadku składki zdrowotnej w obszarze rekonwersji przepisy również nie zmieniły się - przy świadczeniach na przekwalifikowanie zawodowe nie nalicza się składki zdrowotnej.Ponadto, pragniemy dodać, że od wypłacanych przez Agencję Mienia Wojskowego świadczeń mieszkaniowych i odpraw mieszkaniowych nie jest potrącana składka zdrowotna" - poinformował Wydział Prasowy CO MON.

Podsumowanie

Odpowiedź przekazana przez CO MON z pewnością wyjaśnia część wątpliwości, z którym zwracali się do nas Czytelnicy. Sytuacja odchodzących ze służby w większości przypadków jest identyczna jak w 2021 roku. Warto w tym przypadku pamiętać, że świadczenia finansowe osób, które z mundurem będą żegnały się w styczniu i w kolejnych miesiącach tego roku wyliczane będą na podstawie wyższych uposażeń. Co w przypadku perturbacji – nieoczekiwanych skutków Polskiego Ładu – zniweluje negatywne skutki, jeśli nowe przepisy byłyby niekorzystne dla żegnających się z mundurem.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że bez medialnych fleszy i konferencji prasowej 19 stycznia Prezydent RP Andrzej Duda podpisał rozporządzenie ws. wskaźnika wielokrotności kwoty bazowej stanowiącej przeciętne uposażenie żołnierzy zawodowych. 28 stycznia rozporządzenie Prezydenta ukazało się w Dzienniku Ustaw pod poz. 214, wejdzie ono w życie po dwóch tygodniach od jego opublikowania, z mocą od początku 2022 roku. Średnia wysokość podwyżki wojskowych uposażeń wyniesie 677 zł brutto, z nagrodą roczną na osobę. Wniosek w tej sprawie 31 grudnia ubiegłego roku złożył minister Błaszczak, który zwrócił się do zwierzchnika sił zbrojnych o zwiększenie wielokrotności kwoty bazowej dla żołnierzy z 3,81 do 4.23. Taki właśnie mnożnik został zapisany w Dzienniku Ustaw z 28 stycznia pod poz. 214. Zmiana mnożnika oznacza, że średnie uposażenie żołnierzy zawodowych w 2022 roku wyniesie 6 839 zł brutto i będzie wyższe o 677 zł brutto, czyli ok. 500 zł „na rękę".

Wnioski z analizy materiału udostępnionego przez CO MON:

• Dziewięcioprocentową składką zdrowotną obciążone były i są uposażania żołnierzy (uposażenie zasadnicze i dodatki do uposażania) – nie nastąpiły zmiany w tym zakresie;
• Inne należności m.in. na zagospodarowanie, dodatkowe uposażenie roczne, nagrody uznaniowe, zapomogi, nagrody jubileuszowe, gratyfikacje urlopowe, należności związane ze zwolnieniem z zawodowej służby woskowej itd. nie były i nie są obciążane składką zdrowotną – także bez zmian;
• Roczne świadczenie pieniężne z tytułu zwolnienia z zawodowej służby wojskowej – podlega opodatkowaniu ryczałtowemu w wysokości 20 procent należności i nie obowiązują w tym przypadku ogólne zasady opodatkowania i nie można w tym przypadku skorzystać z ulgi dla klasy średniej. Co do obciążenia tego świadczenia składką zdrowotną to zarówno w 2021 jak i w 2022 roku wynosi ona 9 procent – bez zmian. Update po sygnale od oficera rezerwy - redakcja pozdrawia Bez zmian tylko teoretycznie, gdyż osoby, które świadczenie odebrały w 2021 roku mogły skorzystać z odliczenia na koniec roku od podatku dochodowego 7,75 z 9 procent składki zdrowodnej. Żołnierze, którzy pożegnali się z mundurem i służbą w 2022 roku nie będą już mogli skorzystać z takiej możlwości. Przeliczyliśmy hipotetyczne straty jakie związku z tym poniesie osoba zdejmująca mundur w 2022 przy następujacych założeniach: świadczenie roczne brutto (dwunastokrotność przysługującego uposażenia w raz z dodatkami o charakterze stałym) na poziomie 100 tys. zł brutto. Podatek ryczałtowy 20 procent 20 tys. zł, składka zdrowotna 9 tys. zł, odliczenie od podatku 7,75 procent czyli 7 750 zł. Dla tych przykładowych datnych można mówić o tym, że de facto w portfelu osoby żegnającej się ze służbą pozostanie mniej o 7 750 zł w skali roku. Warto jednak paiętać, że w przypadku żołnierza zwalnianego ze służby w 2022 roku uzględniając 677 zł brutto podwyżki (zakładamy, że będzie jednakowa bez względu na stopień i wysługę) nasze wyliczenia wyglądałyby następujaco - roczne świadczenie brutto 108 124 zł, podatek ryczałtowy 21 624,8 zł, składka zdrowotna bez możliwości odliczenia 9 731,16 zł. Czyli w tym przypadku w porfelu żołnierza zostanie kwota 76 768,04 zł, a w przypadku ozoby, która pożegnała się z mundurem w 2021 byłaby to przy uwzględnieniu możliwości odliczenia części składki zdrowotnej kwota 87 750 zł. Porównując obie kwoty łatwo zauważyć, że w tej sytuacji w portfelu osoby żetnającej się ze służbą zostanie kwota mniejsza o niemal 11 tys. zł ;
• Świadczenia w ramach rekonwersji wypłacane przez wojskowe biura emerytalne stanowił i stanowią przychody z innych źródeł i jako takie podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, nie są one jednak objęte składką zdrowotną;
• Odprawa mieszkaniowa i inne świadczenia mieszkaniowe wypłacane przez Agencję Mienia Wojskowego podobnie jak świadczenia w ramach rekonwersji nie są objęte składką zdrowotną.