Siły Zbrojne Rosji prezentowały cały arsenał swojego sprzętu, od pełnej gamy statków powietrznych, przez kolekcję broni pancernej i pojazdów specjalistycznych, po stacje radiolokacyjne, systemy przeciwlotnicze i wyrzutnie rakiet. Do tego pokazy dynamiczne oraz dziesiątki stoisk z wyposażeniem i uzbrojeniem. Armija-2016 to prezentacja własnemu narodowi potęgi i chwały obecnych SZ FR, ale też znakomita okazja do prezentacji perspektywicznych i nowoczesnych rodzajów sprzętu bojowego, zwłaszcza dla klientów zagranicznych. Rosjanie liczą nie tylko na zainteresowanie swojej armii, bo większość sprzętu już jest użytkowana lub zamawiana, ale na kontrakty eksportowe, szczególnie od tradycyjnych partnerów. Według doniesień prasowych na forum podpisano 17 długofalowych kontraktów na łączną sumę 130 mld rubli.

„Pancerna Rosja” prezentowana była przez szeroką gamę sprzętu pancernego. W przypadku czołgów na statycznej części forum wystawiono T-90MS i T-90A, T-80U i T-80UE1 oraz T-72B3. Nie są to, oczywiście, propozycje nowe, zresztą szanse na zamówienia ze strony MO FR na T-80 i T-90 nie jest duża, bowiem podstawowym czołgiem dostarczanym przez przemysł do pancernych jednostek liniowych jest zmodernizowany T-72 w wariancie T-72B3 (lub nowszym) oraz, w najbliższym czasie, wozy nowego pokolenia T-14 Armata. W dalszym ciągu można jednakże liczyć na kontrahentów zagranicznych, którzy albo modernizują swój sprzęt pancerny, albo dokonują zmiany generacyjnej.

Dotychczas „Uralwagonzawod” zmodernizował na potrzeby SZ FR ok. tysiąca T-72 do poziomu T-72B3, poinformował w kuluarach forum dyrektor generalny zakładu, Oleg Sijenko. Modernizacja do wersji T-72B3/4 będzie trwać bez wątpienia nadal, przy czym proponowany przez UWZ pakiet modernizacyjny może być różny, w zależności do potrzeb zgłaszanych przez Minoboronę.

W dalszym ciągu realne są jednakże zamówienia z  zagranicy, gdzie użytkuje się wiele poradzieckich czołgów, zwłaszcza rodziny T-72. Przykładowo, podczas forum Armija-2016 podpisano kontrakt z Sudanem na dostawę 170 T-72 z zapasów MO FR. Kontrakt zakłada dostarczenie Sudanowi 150 czołgów do służby liniowej oraz 20 maszyn rezerwy do ewentualnej kanibalizacji. Rozmowy prowadzono od 2015 r., a na forum Armija-2016 je sfinalizowano, przy czym kontrakt realizowany jest najprawdopodobniej na kredyt. Przy okazji warto wspomnieć, że w 2015 r. 50 zmodyfikowanych T-72B1 zamówiła Nikaragua.

Ciekawy jest ciężki wóz wsparcia piechoty, czyli BMPT-72 Terminator, od dawna prezentowany na różnych wystawach. Wóz jest dedykowany do wsparcia czołgów, zwłaszcza w zakresie zwalczania piechoty npla w terenie zurbanizowanym. BMPT-72 osadzony jest na podwoziu czołgu T-72 (możliwe jest osadzenie wozu na podwoziu T-90) i dysponuje ogromną siłą ognia: dwoma armatami 30 mm 2A42, kaemem PK/PKS, czterema wyrzutniami ppk systemu 9M120-1 Ataka, dwoma granatnikami automatycznymi AGS-17 kal. 30 mm. Pojazd promowany jest od lat jako nowoczesny i wręcz rewolucyjny, tymczasem MO FR nie chce go zamówić, uważając coś zupełnie przeciwnego (pojazd nieperspektywiczny, oparty na radzieckich rozwiązaniach). Jego pojawienie się na Armija-2016 nie jest żadną sensacją, Terminator jest po prostu  - póki co - efektownym bywalcem wystaw i salonów. Nawet portfel zamówień zagranicznych nie będzie – jeśli w ogóle – bogaty. W 2011 trzy Terminatory dostarczono SZ Kazachstanu i nie wydaje się, żeby byli nowi chętni. Problem w tym, że tego rodzaju maszyna jest – wbrew pozorom – silnie specjalistyczna i wcale nie tania.

Prezentowano liczne bojowe wozy piechoty i to nie tylko najnowsze propozycje, bo obecne były także starsze pojazdy: BRM-1K, BMP-2, BMP-3. Ze względnie nowych propozycji (bo już niekoniecznie premierowych) można zauważyć BRM-3K, czyli bojowy wóz rozpoznawczy z wieżą AU-220M Bajkał i armatą 57 mm.

Podobno spore zainteresowanie wzbudziło stoisko koncernu „Traktornyje Zawody” i wozy bojowe 2S25M1 Sprut, BMP-3M Dragon i pływający BT-3F – wszystkie wozy w zmodernizowanych wersjach, zgodnie z potrzebami potencjalnego zamawiającego, dostępne w wersjach opcjonalnych.

Pływający transporter BT-3F debiutował na forum Armija-2016 i ma szanse na ewentualne zainteresowanie ze strony MO, bowiem zbliża się czas wymiany w wojskach Piechoty Morskiej starszych BTR-80 na nowe wozy pływające. Ponieważ BT-3F osadzony jest na BMP-3 (stąd stosowana nazwa BMP-3F) możliwe są szybkie dostawy oraz dość duża unifikacja podzespołów i agregatów. Ten ostatni element jest o tyle istotny, że na bazie BMP-3 planuje się także inne wozy specjalistyczne, przykładowo na BMP-3 osadzona ma zostać opancerzona maszyna medyczna BMM-K (Kurganiec-M), na którą zapotrzebowanie zgłosiła niedawno Minoborona.

Pływający BT-3F waży ok. 18,5 t (masa bojowa), ma trzyosobową załogę i może przewozić 14 ludzi desantu. Transporter ma opancerzenie na poziomie 4 STANAG 4569, czyli jest odporny ze wszystkich stron na pociski kal. 14,5x114 mm z KPWT z dystansu 200 m. Deklarowana prędkość na drodze ok. 70 km/h, a w wodzie ok. 10 km/h. BT-3F uzbrojony jest na razie standardowo w zdalnie sterowany moduł bojowy DPW-T z kaemem PKTM 7,62 mm, ale można zainstalować i zintegrować inne typy uzbrojenia np. cekaem (np. 12,7 mm 6P49 Kord), wukaem (14,5 mm KPWT), bądź granatniki automatyczne (30 mm AGS-17A lub 40 mm AG-40).

Zainteresowanie zakupem BT-3F wyraziła jak dotąd Piechota Morska Indonezji. Na Armija-2016 prezentowano prototyp, więc wóz z Kurganu (zakłady Kurganmaszzawod) zaliczył na salonie absolutny debiut.

Jeśli chodzi o BMP-3M Dragun (Dragon) to jest to głęboka modernizacja BMP-3 z lat 90-tych, czyli BMP-3M. Mimo zbieżności oznaczeń przedstawiany wóz różni się znacznie od poprzedniej wersji, m.in. nowym silnikiem Diesla z turbodoładowaniem (UTD-32 o mocy 816 KM), który przeniesiono do przodu, zwiększoną ochroną balistyczną (zwracają uwagę pancerne moduły na bokach) i zmienioną konstrukcją przedziału załogi (dodano z tyłu rampę). Uzbrojenie Dragona to bezzałogowa wieża ze standardowym zestawem dwóch armat - 2A70 100 mm i 2A72 30 mm. Opcjonalnie można montować inne wieże modułowe, np. BM57 z armatą 57 mm i BM125 z armatą 2A75 kal. 125 mm.

Obecny był także cały park maszyn użytkowanych przez Wojska Powietrzno-Desantowe (WDW), od starszych BTR-D i BMD-1 po najnowsze BMD-4 i BMD-4M, BTR-MDM, RChM-5 (wóz rozpoznania skażeń ABC), aż do lekkiego niszczyciela czołgów 2S25 Sprut-SD i jego najnowszej wersji 2S25M Sprut-SDM1 (który jednakże nie debiutował na obecnym forum). Podobno Indie wykazują zainteresowanie Sprutem w najnowszej wersji – literka M, jak zmodernizowany, nie jest tutaj przypadkowa. W czerwcu 2016 r. pod Pskowem zaczęto pierwsze próby Spruta-SDM1, przy czym do 2017 r, zaplanowano zamówienie dla WDW partii sześciu pierwszych „ośmiornic”.

Jeśli chodzi o kołowe transportery to prezentowano BTR-82A i BTR-82AM oraz BTR-80 ze zdalnie sterowanym modułem bojowym z cekaemem 12,7 mm. Trudno tutaj mówić o nowościach – BTR-82 nadal są zamawiane i pewnie jeszcze przez jakiś czas tak będzie.

Ciekawostki można było zauważyć także w regionalnych ekspozycjach wystawy, np. na jednej z nich przy prezentowanej samobieżnej haubicy Koalicja-SW znajdowała się plansza z danymi taktyczno-technicznymi, która natychmiast została obfotografowana i „puszczona” w sieć.

Na koniec warto wspomnieć, że wystawianie starszych wozów bojowych, ale po modernizacji, także ma sens, bowiem MO FR nie ucieka od takich zakupów interwencyjnych. Przykładowo, niedawno ogłoszono o zamiarze zakupienia do końca tego roku 30 zmodernizowanych BMD-2 dla jednej z jednostek WDW.

Marcin Gawęda