Siły zbrojne
Okręt podwodny typu Gotland
Okręty podwodne typu Gotland należą do najnowszej generacji okrętów podwodnych o napędzie klasycznym budowanych na świecie. Wyposażone w napęd niezależny od powietrza, ergonomiczne rozwiązania konstrukcyjne i dysponujący niewielką, lecz świetnie wyszkoloną załogą, jednostki te należą do jednych z najlepszych, w swojej klasie, okrętów świata.
W połowie lat 80. Marynarka Wojenna Szwecji rozpoczęła prace mające na celu zastąpienie okrętów podwodnych typu Sjoormen, powstałych w latach 1968-69. W 1986 roku podpisano kontrakt ze stocznią Kockums, na jego mocy rozpoczęto prace koncepcyjne nad następcami. Rok później, w 1987 roku, Szwedzi rozpoczęli prace nad konwencjonalnym napędem niezależnym od powietrza. Dzięki temu urządzeniu okręty państwa trzech koron miały otrzymać możliwości nieznane wcześniejszym generacją jednostek podwodnych. Po testach na lądzie przyszedł czas na testy w warunkach rzeczywistych, wybór padł na okręt podwodny Nacken, próby rozpoczęte w 1989 roku okazały się sukcesem.
Czytaj więcej: Torpeda MU-90 Impact
Kontrakt na budowę okrętów podpisano ze stocznią Kockums podpisano w I połowie 1990 roku, opiewał on na budowę pięciu jednostek. We wrześniu 1991 roku podpisano aneks do umowy, zrezygnowano z dwóch jednostek jednocześnie dodano do trzech budowanych silnik Stirlinga. Okręty weszły do służby do 1997 roku i od tego czasu są wizytówką potencjału technicznego Szwecji.
Ze względu na cięcia w budżecie i rosnące koszty eksploatacji pod koniec XX wieku Szwedzi rozpoczęli prace mające na celu odsprzedanie używanych, i zbędnych, okrętów. Jednym z państw, które otrzymały propozycję zakupu omawianych okrętów była Polska, poszukująca następców okrętów podwodnych typu Foxtrot. Propozycja szwedzka przewidywała sprzedaż Polsce jednego okrętu od razu oraz dwóch pozostałych po wejściu do służby projektowanych jednostek typu Viking.
Z powodu przejęcia przez Polskę okrętów typu Kobben oraz anulowania projektu Viking opcja kupna jednostek typu Gotland dla naszej Marynarki Wojennej należy już tylko do historii. W 2004 roku Stany Zjednoczone zwróciły się z prośbą o wypożyczenie jednego z okrętów typu Gotland, celem tego zabiegu było sprawdzenie możliwości wykrywania przez jednostki US Navy nowoczesnych okrętów podwodnych o napędzie klasycznym. Umowa podpisana na rok, później rozszerzona o kolejny, została podpisana w 2005 roku, po czym Gotland został przetransportowany na pokładzie statku handlowego do San Diego na Pacyfiku. W oparciu o tą bazę, ze szwedzką załogą, jednostka brała udział w dużej ilości ćwiczeń i testów, wielokrotnie pokonując jednostki amerykańskie.
Opis konstrukcji
Okręty typu Gotland zbudowane zostały w konstrukcji jednostki jednokadłubowej. Do budowy wykorzystano stal ferromagnetyczną zapewniającą odporność na ciśnienie wody do głębokości 350 metrów. Kadłub został podzielony na dwa przedziały i część sekcji, poza napędową, mają układ dwupokładowy. Patrząc od dziobu znajdują się następujące sekcje: uzbrojenia i hydrolokacji; centrala; mieszkalna; napędowa. Cały kadłub oraz kiosk zostały pokryte materiałem pochłaniającym fale dźwiękowe.
Czytaj więcej: Rada Budowy Okrętów: nowa flota zamiast nabrzeżnych rakiet
Do napędzania jednostek wykorzystuję się kombinowany zespół napędowy. Do marszu na powierzchni służą dwa silniki wysokoprężne firmy MTU, każdy z nich posiada moc 1442 KM, napędzają one silnik elektryczny firmy ASEA oraz prądnicę ładującą akumulatory. W czasie operowania pod wodą okręt tego typu może korzystać z trzech rodzajów napędu: dzięki silnikom wysokoprężnym, dzięki wykorzystaniu chrap; na akumulatorach; z wykorzystaniem napędu niezależnego od powietrza, oparty na silnikach Stirlinga. W silniku tym energia powstaje w czasie spalania mieszanki oleju napędowego oraz ciekłego tlenu i jest przekazywana do prądnicy. Dzięki temu napędowi okręt typu Gotland może poruszać się pod wodą z prędkością do 6 węzłów, przy pełnych zbiornikach ciekłego tlenu, może nie wynurzać się przez 14 dni. Na silnikach MTU maksymalna prędkość na powierzchni wynosi 10 węzłów, a płynąc na akumulatorach pod wodą można rozwinąć prędkość do 20 węzłów, jednak jest to prędkość krótkotrwała.
Jednostki tego typu zostały uzbrojone w sposób klasyczny dla jednostek szwedzkich, mianowicie wyrzutnie torpedowe dwóch kalibrów. Do walki z okrętami podwodnymi służą dwie wyrzutnie torpedowe kalibru 400 mm, z których można odpalać torpedy Tp 45 o kalibrze 400 mm lub lekkie torpedy kalibry 324 mm, stosowane na okrętach nawodnych oraz śmigłowcach. Do walki z okrętami nawodnymi oraz podwodnymi służą cztery wyrzutnie kalibry 533 mm, z których można odpalać dowolną torpedę tego kalibru. W Marynarce Wojennej Szwecji stosuje się torpedy firmy Bofors, w chwili obecnej są to Tp 62. Standardowa jednostka ognia składa się z 22 torpedy obu kalibrów, 6 Tp 45 i 16 Tp 62. Poza torpedami okręty mogą przewozić i stawiać miny morskie zarówno z wyrzutni torpedowych kalibru 533 mm jak i ze specjalnych kontenerów montowanych na kadłubie okrętu.
Wyposażenie elektroniczne i zobrazowania sytuacji oparte jest na systemie dowodzenia Sesub 940A, który analizuje dane z systemów obserwacji i przedstawia wyniki na wielofunkcyjnych konsolach umieszczonych w centrali. W czasie marszu na powierzchni wykorzystuje się radar nawigacyjny firmy Terma. Oczami i uszami jednostek typu Gotland pod wodą jest system hydrolokacyjny CSU 90 w skład którego wchodzą następujące czujniki:
- sonaru pasywnego umieszczonego na dziobie okrętu
- sonarów pasywnych przeznaczonych do pomiaru odległości
- bocznych sonarów pasywnych
- pasywnego sonaru holowanego
- pasywnego systemu wykrywania min
- czujnika wykrywającego emisję fal elektromagnetycznych
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność nawodna - 1240
Wyporność podwodna - 1490
Długość - 60,4
Szerokość - 6,2
Zanurzenie - 5,6
Napęd - 2 silniki wysokoprężne, 2 silniki Stirlinga, silnik elektryczny
Moc maszyn - 3100
Prędkość nawodna - 10
Prędkość podwodna - 20
Zasięg – 3500
Głębokość zanurzenia - 350
Uzbrojenie – 6 wyrzutni torped
Załoga - 27 osób
Łukasz Pacholski
