Niemiecko-brytyjski wyścig o modernizację czołgów Challenger

Brytyjskie ministerstwo obrony poinformowało, że do fazy oceny ofert na modernizację czołgów Challenger 2 zakwalifikowano BAE Systems oraz niemiecki Rheinmetall Landsysteme GmbH. Obydwaj konkurenci będą teraz rozwijać swoje technologie przeznaczone do programu (według Daily Telegraph ma objąć budowę prototypu).

W 2019 roku, na bazie rozszerzonej oceny ofert, zostanie podjęta decyzja dotycząca ostatecznego wyboru wykonawcy modernizacji Challengerów, a prace mają być zrealizowane do roku 2025. Obejmą one czołgi jakie pozostaną na wyposażeniu British Army zgodnie z docelową strukturą. W 2010 roku zdecydowano o utrzymaniu w służbie 227 maszyn, ale kolejna reforma, związana z formowaniem tzw. brygad uderzeniowych (Strike Brigades) może doprowadzić do zmian w liczbie czołgów.

Na razie nie jest znany zakres modernizacji. Pierwotnie zakładano, że będzie ona dotyczyć przede wszystkim wymiany przestarzałych elementów i umożliwi utrzymanei czołgów w służbie. Mowa była więc np. o systemach obserwacyjnych (w tym termowizyjnych) czy kierowania ogniem oraz innych układach elektronicznych.

Czytaj więcej: Brytyjska armia chce niemieckich Boxerów z półki? Protesty przemysłu 

Nie jest jednak wykluczone, że Brytyjczycy zdecydują się na rozszerzenie zakresu prac. Challenger 2 był już testowany z niemiecką armatą gładkolufową L55 z lufą o długości 55 kalibrów. Podstawowe czołgi British Army dysponują bowiem armatami z lufami o przewodzie gwintowanym, które potrzebują specjalnie opracowanej amunicji (nie mogą korzystać ze standardowej amunicji NATO).

Integrację tego uzbrojenia oferuje obecnie Rheinmetall, choć zastrzega, iż jest w stanie zaproponować również pakiet modernizacji, który nie obejmuje wymiany armaty. W pierwszej dekadzie XXI wieku wykonawcą prac związanych z integracją armaty L55 (produkcji Rheinmetall) była jedna ze spółek koncernu BAE Systems, który pierwotnie produkował czołgi i był odpowiedzialny za wsparcie ich eksploatacji.

Czytaj więcej: Eurosatory 2016: Nowa armata dla Leopardów

Na obecnym etapie nie ujawnił on jednak propozycji wymiany uzbrojenia głównego Challengerów (prace miały objąć systemy celownicze, architekturę elektroniczną czy napędy wieży i działa). BAE Systems deklaruje jednak otwartość na ewentualne dodatkowe modyfikacje czołgów.

Brytyjczycy zdecydowali niedawno o przeprowadzeniu testów aktywnego systemu ochrony MUSS (klasy soft-kill) na czołgach Challenger 2, co otwiera drogę do ich ewentualnego wyposażenia i tym samym zwiększenia poziomu ochrony wnętrza. Nie ulega wątpliwości, że obecnie do zdolności w zakresie ciężkich pojazdów bojowych British Army przywiązuje większą wagę, niż tuż przed kryzysem ukraińskim.

Ostateczny wynik modernizacji będzie jednak zależny od możliwości budżetowych, a także decyzji w obszarze polityki przemysłowej. Daily Telegraph wskazuje, że istnieją obawy iż część prac może być wykonywanych poza Wielką Brytanią. Z drugiej jednak strony, ewentualne wyposażenie brytyjskich czołgów w nowe uzbrojenie główne, kompatybilne z innymi pojazdami tej klasy używanymi w NATO mogłoby przyczynić się do zwiększenia ich zdolności bojowej, a proponowana przez Rheinmetall armata gładkolufowa wraz z amunicją jest wciąż rozwijana. Jak wskazywano wyżej, pierwotnie za jej integrację miał odpowiadać brytyjski przemysł (we współpracy z Niemcami) ale program został zarzucony.

Warto też zwrócić uwagę na sposób, w jaki brytyjski resort obrony zdecydował się prowadzić obecny program. Dzięki zaproszeniu do kolejnego etapu dwóch wykonawców (we wcześniejszej fazie obecnych było również kilku innych oferentów) będą oni mogli rozwijać potrzebne technologie, a ostateczny wybór zostanie dokonany z zachowaniem konkurencji. Takie rozwiązanie jest kosztowniejsze (fundusze na rozwój technologii prawdopodobnie otrzymają dwie firmy), ale zmniejsza ryzyko związane z prowadzeniem prac B+R przy podejmowaniu decyzji o wyborze głównego wykonawcy.