Reklama

Siły zbrojne

Niemcy: następca Patriota po raz trzeci

Fot. MBDA.
Fot. MBDA.

Niemiecki rząd wystosował trzecie zapytanie ofertowe dotyczące systemu obrony przeciwrakietowej TLVS, mającego zastąpić w przypadku Bundeswehry zestawy przeciwrakietowe i przeciwlotnicze Patriot – pisze Defense News. Resort obrony RFN chce doprowadzić do sfinalizowania tego kluczowego programu. Aby tak się stało, konieczne będą jednak trudne negocjacje na poziomie politycznym, zarówno krajowe, jak i międzynarodowe.

Jak pisze Defense News, zapytanie skierowano do firm Lockheed Martin i MBDA, które mają realizować program. Celem jest otrzymanie oferty, która pozwoli sfinalizować trwający od kilku lat program TLVS (Taktisches LuftVerteidigungsSystems – system taktycznej obrony powietrznej), który ma doprowadzić do opracowania i wdrożenia do niemieckich sił zbrojnych następcy zestawów przeciwrakietowych Patriot, używanych obecnie przez Bundeswehrę.

Głównym wykonawcą programu ma być spółka joint venture TLVS GmbH, założona jeszcze w 2018 roku przez MBDA i Lockheed Martina. W połowie 2019 roku przekazała ona niemieckim władzom ofertę na budowę systemu, jednak ta nie doprowadziła do podpisania kontraktu.

TLVS to budowany w ramach współpracy międzynarodowej system zintegrowanej obrony powietrznej. Jego architektura opierać się ma, w dużej mierze, o rozwiązania zestawu MEADS, rozwijanego przez USA, Niemcy i Włochy w ramach programu zakończonego jeszcze w 2014 roku.

Radar wielofunkcyjny systemu MEADS na ekspozycji Bundeswehry podczas ILA 2016 - fot. J.Sabak
Radar wielofunkcyjny systemu TLVS typu MFCR na ekspozycji Bundeswehry podczas ILA 2016 - fot. J.Sabak

System TLVS będzie się charakteryzował otwartą architekturą, będzie też sieciocentryczny i dostosowany do współpracy z innymi zestawami podobnej klasy (przypuszczalnie także z IBCS, pozyskiwanym przez Polskę w programie Wisła). Głównym uzbrojeniem będą pociski PAC-3 MSE, odpalane z mobilnej wyrzutni, natomiast rolę radaru wielofunkcyjnego kierowania ogniem będzie pełnić najprawdopodobniej stacja MCFR – dookólna, z anteną obrotową AESA, rozwinięta w programie MEADS.

Oprócz tego z TLVS zostaną zintegrowane pionowe wyrzutnie z rakietami krótkiego zasięgu IRIS-T SL, naprowadzanymi termowizyjnie i zdolnymi razić cele na dystansie około 40 km, produkcji niemieckiego Diehl Defence. Prawdopodobnie zestaw otrzyma też drugi typ radaru wielofunkcyjnego kierowania ogniem, przeznaczony przede wszystkim do współpracy z zestawami krótkiego zasięgu (w tym kontekście prezentowano już stację z kilkoma nieruchomymi antenami ścianowymi). Możliwa jest również integracja innych sensorów, w tym służących do wstępnego wskazywania celów. 

Pionowa wyrzutnia rakiet IRIS-T SL na ekspozycji Bundeswehry podczas ILA 2016 - fot. J.Sabak
Pionowa wyrzutnia rakiet IRIS-T SL na ekspozycji Bundeswehry podczas ILA 2016 - fot. J.Sabak

Wprowadzenie TLVS, oprócz zastąpienia Patriotów, pozwoli też Niemcom na odtworzenie zdolności naziemnej obrony powietrznej krótkiego zasięgu (klasa SHORAD). Po wycofaniu zestawów Hawk i Roland na przełomie XX i XXI wieku, bez wprowadzenia następcy, została ona utracona (w służbie pozostały jedynie zestawy bardzo krótkiego zasięgu Stinger/Ozelot, i to w niewielkiej liczbie).

TLVS jest więc jednym z priorytetów niemieckiego resortu obrony. Tym bardziej, że system ma potencjał rozwojowy, m.in. dzięki możliwości dołączania nowych sensorów i efektorów w przyszłości. Program notuje jednak opóźnienie, bo po podjęciu w 2015 kierunkowej decyzji o zbudowaniu nowego systemu obrony powietrznej TLVS na bazie wyników programu MEADS zakładano, że projekt umowy zostanie przedstawiony Bundestagowi w 2016 lub ewentualnie w 2017 roku.

Sam sposób prowadzenia programu był modyfikowany, z czym wiązało się powołanie spółki celowej TLVS GmbH w 2018 roku. Niemiecki resort obrony jest jednak zdeterminowany, by doprowadzić go do końca. Po jego wprowadzeniu Bundeswehra będzie bowiem dysponowała sieciocentrycznym, warstwowym i zintegrowanym systemem obrony powietrznej, wyposażonym w dookólne radary oraz nowoczesne rakiety średniego (PAC-3 MSE, być może także PAC-3 CRI) oraz krótkiego zasięgu. W dłuższej perspektywie na bazie TLVS Niemcy mogą budować kolejne „piętra” obrony powietrznej w odpowiedzi na zmiany zagrożeń.

Z kolei przez najbliższą dekadę (co najmniej do 2030 roku, kiedy TLVS powinien osiągnąć pełną gotowość operacyjną) Bundeswehra zamierza kontynuować prowadzony już program modernizacji posiadanych zestawów Patriot PAC-3. Niedawno zdecydowano o dostosowaniu ich do wykorzystania pocisków PAC-3 MSE, wraz z pozyskaniem partii 50 tych rakiet. Dzięki temu zmodyfikowane Patrioty, dysponujące np. nowymi systemami zobrazowania i cyfrowym procesorem stacji radiolokacyjnej, będą mogły wziąć udział w dyżurze bojowym sił natychmiastowego reagowania NATO VJTF w 2019 roku. Natomiast same pociski PAC-3 MSE będą mogły również wejść na uzbrojenie TLVS, gdy ten osiągnie gotowość operacyjną.

Choć rozbudowa zdolności obrony powietrznej jest priorytetem niemieckiego resortu obrony, to jednak samo ministerstwo w swoich raportach oficjalnie przyznaje, że program TLVS wiąże się z dużym stopniem skomplikowania (co było powodem kolejnych opóźnień).

Aby mógł zostać sfinalizowany, konieczne jest bowiem przeprowadzenie równolegle  i z powodzeniem szeregu czynności, w tym m.in.: negocjacji międzyrządowych ze stroną amerykańską dotyczących zakupu technologii w trybie FMS, rozmów TLVS GmbH z firmą Diehl Defence, producentem pocisku IRIS-T SL, i wreszcie uzyskanie zgody niemieckiego parlamentu na podpisanie umowy. Program TLVS będzie więc wymagał dużej skuteczności nie tylko od inżynierów czy zarządzających przedsiębiorstwami, ale także od polityków i to po obu stronach Altantyku.

Reklama

"Będzie walka, będą ranni" wymagające ćwiczenia w warszawskiej brygadzie

Komentarze (19)

  1. jrli

    Kraj z dykty i kartonu nie potrafi nawet po wpakowaniu miliardów zrobić czegoś co działa... ups, stop, przecież to nie Polska, tylko Niemcy. W takim razie należy napisać że to bardzo skomplikowane i wszyscy im kłody pod nogi rzucają ale dadzą radę i na pewno będzie dobrze ;)

    1. Jarzębina Czerwona

      Kolega mówi ze ruski znów w kłopocie?

    2. ogniomistrz Kaleń

      Masz uszkodzony odbiornik?

  2. K.

    Ręce opadają . AEACS wykrywa różne cele , aerodynamiczne i balistyczne .

  3. chateaux

    Tez zreszta przekupieni łapówkami Arabowie - szef brytyjskiego BAE Systems poszedł nawet za nie siedzieć.

  4. plusik

    Wybierając SAMP/T mielibyśmy już Wisłę oraz korzyści płynące ze współpracy z eurosam i teraz moglibyśmy skupić się na Narwii. Obecie nie mamy nic a sama Narew przesunięta na dalszą bliżej nieokreśloną przyszłość. Wniosek. Poza waszym bajaniem kto i co lepsze tudzież kopiuj-wklej nadal nie posiadamy pełnego systemu OPL. A teraz nie przeszkadzajcie sobie i kontynuujcie te nic nie warte rozmowy męsko- męskie tylko nie zapominajcie że tu nie USA czybRosje chodzi a o Polskę

  5. Nikodem

    Tego nie wiadomo. Niemcy odejdą od PATRIOTA po 2030 r. Pozostaje TLVS/MEADS lub SAMP/T. Polecam ci artykuły w Defencenews, gdzie opisano pewne problemy negocjacyjne w sprawie TLVS/MEADS.

  6. Fanklub Daviena

    Davien, ale dlaczego Niemcy chcą obrotową AESA a nie nieruchomą AESA z bocznymi karłowatymi antenami, które USA chce wcisnąć Polsce i co wg ciebie jest lepsze od anteny obrotowej jak stosują Rosjanie i jak chcą Niemcy? :)

    1. chateaux

      I jedno i drugie ma i wady i zalety. Zaleta stałych anten jest jednostajna obserwacja całego obszaru w promieniu 360*, wadą systemu obrotowego jest że obszar 360* nie jest obserwowany stale, lecz w intrwałach. Dlatego na nowoczesnych okrętach, jako podstawowe radary bojowe stosuje się tylko anteny stałe. Co na okrętach próbują zrobić także Rosjanie, ze średnim póki co skutkiem. Spodziewam się teraz z Twojej strony że beziesz wciskał zaraz swoje bzdury, o nie pokrywaniu 360* przez radar Patriota, no ale to już po prostu Ty. Nie warto zaszczycać tego odpowiedzią.

    2. Fanklub Daviena

      A radar Patriota ma pokrycie 360 stopni bajarzu? Czy tylko w porywach 120 stopni (a podobno tylko 90, bo na granicy kątów ma podłe zobrazowanie)? I jeden radar "do wszystkiego" jest właśnie głupim rozwiązaniem amerykańskim, którego Niemcy nie chcą naśladować, bo wystarczy zakłócenie tego elementu, w jednym paśmie i nie działa nic. Dlatego i Rosjanie i Niemcy stosują rozwiązania wieloradarowe: z radarem wykrywania dalekiego zasięgu, który może mieć przerwy w obrazowaniu (bardzo krótkie, jak się stosuje, jak Rosjanie, anteny dwustronne), co na dalekie dystanse nie przeszkadza i z radarami naprowadzania, o zasięgu jak uzbrojenie, które działają w innym paśmie (utrudniając przeciwnikowi WRE) i które cel mogą śledzić nieprzerwanie. Ten pierwszy radar zresztą też w razie konieczności może przestać się obracać, czyli działać jak obecne radary Patriot, bajarzu.

    3. chateaux

      Stary radar "patrzy" tylko w jedną stronę, ale nowy - własnie opracowywany LTAMDS, ma stały 360* obszar obserwacji, przed zakłóceniem zaś zabezpieczany jest przez technologię azotku galu na takim poziomie zaawansowania, że nikt inny oprócz Raytheona nawet Stanach go dotąd nie osiągnął. O Rosji lepiej już nawet nie wspominać w tym zakresie, bo ta nie wyszła dotąd poza arsenek galu, który w USA stosowali w podobnych systemach w latach 80. XX wieku. Nie rozmawiamy o obecnych radarach patriot, krętaczu i manipulancie.

  7. KrzysiekS

    Słuchając niektórych mam mały problem. MEADS początek programu 2004 i jest niegotowy do dziś (ciekawe ile będzie kosztowało dokończenie systemu?). O ile się nie mylę miał byc wprowadzany na uzbrojenie od 2015r. Może jednak nie wybraliśmy aż tak źle i tak nasza suwerennośc zależy od USA i długo jeszcze tak będzie. Natomiast jestem zwolennikiem pełnej suwerenności jeżeli chodzi o NAREW (z naszym systemem) i wpięcie tylko do IBCS przez wtyczki (małe kroczki ale systematycznie).

    1. chateaux

      Na pewno moglibyśmy wybrac gorzej. Gdybyśmy wybrali SAMP/T, mielibyśmy system który w wersji przeciwbalistycznej istnieje tylko w symulacjach komputerowych. MEADS był jednak lepszym wyborem, niż najnowsza wersja Patriota, która wbrew słowom ministra Siemoniaka, nie miała jeszcze nawet gotowego prototypu radaru. Poza tym, MEADS ma wyrzutnię na ciężarówce, jest wiec bardziej mobilny niż ciągniona wyrzutnia na przyczepie systemu Patriot. Argument o rozwoju MEADS od 2004 roku, jest nieracjonalny. To żaden argument. Rozwój każdego systemu rakietowego tyle trwa, a rozwój samego pocisku MSE, rozpoczął się jeszcze w latach 80. XX wieku, pod postacią programu FLAGE, który nastepnie przerodził się w program ERINT, ten natomiast w program MSE - którego pierwszym produktem był pocisk Patriot PAC-3 Configuration 3, a ostatnim PAC-3 MSE. Używany jako podstawowy efektor zarówno w najnowszych systemach Patriot, jak i w systemie MEADS.

    2. KrzysiekS

      chateaux może jednak koszt modernizacji systemu utrzymywanego przez 1-2 państwa jest większy niż przez 15 państw? Zgoda MEDS daje większą suwerennośc (i też nie całkowitą PAC3-MSE) czy nas stac na to. I jeszcze jeden argument wpinamy się w większy system (ale tak szkoda tylko że nie mamy nad nim władzy). Na koniec wole byc uzależniony od USA niż od Niemiec (i w zasadzie też od USA).

    3. mobilny

      Gdybyśmy wybrali SAMP/T mielibyśmy system już a być może i Narew z offsetem i jak największą polonizacje opl. Naszym celem powinna być integracja Europejska a nie granie roli złego psa USA szczutego na sąsiadów. "Kupiliśmy" Wisle i Homara i gdzie one? Kupią za pewne F-35 i kiedy one? Hamują te zakupy wszystko! Nie mamy nic. Co to za brednie jakoby SAMP/T nie był zdolny do zwalczania celów balistycznych? Powiedz to sojusznikom z Europy bo widać nie wiedzą.

  8. BUBA

    Bardzo fajny nowoczesny system wysokiej mobilności i o wysokiej wydajności w zakresie 360 st. Niemcy jednak są konsekwentni w tym co robią....................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... Podobnie jak w wypadku wyboru F-16, przy wyborze Patriota Polska pod naciskiem lobbystów i Prezydenta Trumpa zrezygnowała na najbliższe 20 lat z budowy własnego systemu OPL średniego zasięgu w oparciu o licencyjne technologie. Ponad to zrezygnowała z kontroli nad własnymi systemami antybalistycznymi. ............................................................................................................................................................................... Amerykanie od strony integratora zagwarantowali sobie pełną kontrole nad Patriotem (Jak i F-16)... ............................................................................................................................................................................... W ramach offsetu II Fazy Wisły Polska będzie co najwyżej wytwarzać komponenty jak do niemieckich samochodów.................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... I dlatego zawsze jesteśmy tym biedniejszym, głupszym młodszym braciszkiem Niemców w UE i NATO. ............................................................................................................................................................................

    1. chateaux

      Pod naciskiem Trumpa, który objął urząd już po rozstrzygnięciu polskiego przetargu na Wisłę?

    2. plusik

      Ostatecznie wybór systemu Patriot padł po objęciu urzędu przez Donalda

    3. chateaux

      Nie, rozstrzygniecie przetargu na Wisłe nastapiło przed objęciem władzy przez niego. Po styczniu 2017 nastapilo jedynie podpisanie kontraktu.

  9. plusik

    Wystarczyło kupić SAMP/T i mielibyśmy system a nie oczekiwanie na misia za grube dolary i bez kontroli późniejszej nad nim. Brawo Niemcy!

    1. chateaux

      Mielibyśmy system w fazie papierowego projektu.

    2. plusik

      I fakty. SAMP/T akurat istnieje a Patriot w tej a nie innej konfiguracji ma dopiero powstać. Mielibyśmy Wisłę. I Narew. Nie mamy nic. Brawo Wy!

    3. chateaux

      SAMP/T w konfiguracji przeciwrakietowej nie istnieje. Nie istnieje nawet radar systemu SAMP/T zdolny wykrywać pociski balistyczne. A jedyne testy antyrakietowe tego systemu jakie do tej pory przeprowadzono, miały charakter symulacji komputerowej oraz kilka zestrzeleń pocisków powietrze-powietrze, udających pociski balistyczne - mimo że te ostatnie są wielokrotnie szybsze od pocisków p-p

  10. Antifacista

    Rozkaz 66. XXI w. USA wciska wszystko innym. Ci dobrowolnie kupują, inni są skazani na zakupy w USA lub wywiera się na nich presję. A wszystko to by raz zarobić a dwa kontrolować zwłaszcza w dobie internetu itd. Tak zdobywa się kontrolę nad wszystkim i wszystkimi.

  11. Nikodem

    TLVS jest opóźniony ze względu na USA, które postrzega go jako pewne zagrożenie dla istniejącego PATRIOTA, a także dla powstającego, a będącego w powijakach IBCS. Amerykanom chodzi oto, aby TLVS nie powstał na rynku zbrojeniowym za wcześnie, bo to popsuje im interesy. Przecież nadal są kraje, które kupują ich PATRIOTA pomimo, iż jest to system zamknięty z innej epoki historycznej. Niemniej USA obiecało RFN postęp w sprawie rozwoju TLVS, pewnie coś za coś.

    1. chateaux

      Gdybyś nie wiedział, to MEADS i przyszły niemiecki TLVS, powstają w większości w Stanach, i setki, jeśli nie tysiące amerykańskich firm na nim mogą zarabiać. I tyle z Twojego wywodu.

    2. Nikodem

      No i co z tego kolego chateaux? Najistotniejsze jest, iż RFN będzie posiadała nowy produkt, który można rozwijać, udoskonalać i eksportować.

    3. mobilny

      No i ? Zlecam by amerykanie zrobili cos dla mnie potem dostarczyli ale jak mam kontrole nad tym co dalej. O to chodzi m.in. suwerennosc. Wepna w ten ibcs albo nie wybor ich. Niemcy nie ufaja USA a czy dobrze to czy nie go niewazne. Chca miec swoje i fyle a tonsie chwali. My uzalezniamy sie zupelnie od wuja sama. Zreszta kupilismy cos czego jeszcze nie ma a jak bedzie to malo i pod kontrola USA. Koniec kropka. Gdybysmy wybrali SAMPT to juz mielibysmy rozmieszczone baterie a byc moze i Narew. Potem wzieli homara pozal sie boze i go nawet nie o samego Himarsa chodzi ale o ilosc i efektory a teraz F-35 a w tym wszystkim zero korzysci a na pewno ruchy te zablokuja reszte programow modernizacyjnych . I oby za Narew sie obcy wzieli. Nie. Hodzi o to nawet ze go jest slabe ale trzeba odbudowac lub zbudowac zdolnosci tam gdzie braki sa lub cienizna zalatuje. PodstawY! Potem mozna wymieniac na sprzet z top polki. 30 lat udajemy ze budujemy a tak naprawde zwijamy nasze sily zbrojne. O z tego jak 48 F16 jak drugie tyle to zlom. Co z tego ze Rosomak jak BwP brak. Co z tego ze na dole cos jezdzi jak z gory wszystko to moze w puch rozbic bo OPL wlas iwie nie istnieje. Miasta pkt strategiczne zgrupowania wojsk bez parasola sa. Nie piotol ie mi o F-35 bo na ladzie nas zgniota a z gory napluja nam na leb bo bez opl te lotniska przestana osniec a wiec F-35 przestanie dzialac. Dziekuje do widzenia. Nie kupuje sie merca nie majac tv i lodowki w domu. Kupuje sie skode i jakas lodowke i jakies tv a jak to kupisz to potem sukcesywnie myslisz o wymianie tego co juz posiadasz. Davien pagrzy z innej perspektywy na wszystko i nie jest to nasz pkt widzenia a jak wiemy zalezy on pkt siedzenia.

  12. gnago

    I tu widać jakość polskiego rozwiązania zakupu moralnego złomu z opcją modernizacji

    1. czytelnik D24

      Co to jest moralny złom?

    2. Nikodem

      Niemcy aktualnie modernizują swoje 14 baterii PATRIOT do najnowszej konfiguracji tego systemu PAC-3+, bo będą użytkownikami tego systemu do 2030 r. Modernizacja zostanie zakończona do 31.12.2022 r. Niemniej w międzyczasie chcą pozyskać nowy produkt vide TLVS, który jako gotowy prototyp już istnieje. Rzecz dotyczy jedynie integracji pocisku niemieckiego krótkiego zasięgu IRIS-T SL z systemem TLVS. Decyzja polityczna jest po stronie USA, które opóźniają ten proces. Niemiecka ministra obrony w ub. 2019 r. otrzymała obietnice na wysokim szczeblu politycznym w USA, iż Amerykanie przyspieszą ten program. W końcu ich firma LM w ramach spółki joint venture z MBDA Germany będzie beneficjentem kontraktu zawartego z RFN. Niemniej w tle mamy rynek zbrojeniowy, interesy i nadal chętnych na PATRIOTA, który jest przestarzałym systemem z innej epoki.

    3. najszybszy rosyjski zegarek

      USA nie opóźnia żadnego procesu - nie ściemniaj. Sam system MEADS został ukończony jeszcze w 2014 roku. W międzyczasie wycofali się z projektu Włosi bo stwierdzili że jednak wolą SAMP/T. Amerykanie zostali przy Patriot bo wg nich MEADS nie ma niczego co by go czyniło systemem lepszym niż Patriot i dlatego wolą modernizację Patriot.

  13. czytelnik D24

    A co z MEADS? Jakoś tak ucichło.

    1. Orthodox

      Tzw. konflikt interesów, jak to w spółkach. Teraz Niemcy chcą robić sami w oparciu o rozwiązania MEADS.

    2. czytelnik D24

      Jacy sami skoro jak wół stoi że z LM i MBDA.

    3. chateaux

      Ot, tak palnę sobie co mi ślina na język przyniesie...

  14. Narew równa się Camm-er 40 km NA PODWOZIU JELCZA

    NAREW równa się CAMM-ER 40 KM na podwoziu JELCZA

  15. 12345

    Jaki zasięg ma patriot na pocisku pac 3 mse ?

    1. Nikt

      Ok 60km przeciw celom blaistycznym, a 120 przecwiko aerodynamciznym

    2. rydwan

      z 70 km ale tu nie zasieg ale skuteczność rażenia jest ważna .PAC 3 uderz w cel i go niszczy w powietrzu .

    3. chateaux

      Wg testów na White Sands na przełomie 2018 i 2019 roku, 100 km antybalistyczny, z dwukrotnym wzrostem manewrowości, względem PAC-3 Configuration 3, czyli skoro PAC-3 ma 25-30G (w zależności czy to przeciążenie stale czy impulsowe) na granicy zasięgu , to MSE wychodzi 50-60G

  16. Autorex

    "....co najmniej do 2030 roku, kiedy TLVS powinien osiągnąć pełną gotowość operacyjną" - czyli osiągnie gotowość około 2040, o ile w ogóle. Coś słabo to u nich wygląda.

  17. Jacek

    Ale jak to po raz trzeci? Przecież to TYLKO w Polsce takie rzeczy a WSZĘDZIE indziej za PIERWSZYM RAZEM się kupuje

    1. Dokładnie. To nie jest możliwe że oni wybierają po

  18. bez komentarza

    Kolejny kraj który poznał się na skuteczności tego szmelcu.

    1. y

      O jakim szmelcu piszesz, bo nie jarzę? O rosyjskich systemach OPL w artykule nie było przecież ani słowa.

    2. anakonda

      a tak naprawde to o co ci chodzi

    3. Nikt

      Ta i głównym efektorem bojowym będzie ten sam pocisk xD

  19. okm

    a My powinnismy za jakąś rozsądną kwotę odkupić Patrioty od Niemców i zmodernizować do naszego standardu PL. Zawsze to wiecej baterii. a na nowe raczej kasy po wirusie nie będzie

    1. y

      Chcesz odkupywać złom, który Niemcy wycofają za jakieś 10 lat? Rozumiem że jesteś miłośnikiem 20 letnich Golfów i Pasatów, które Niemiec jak sprzedawał to płakał?

    2. orel

      Dokładnie tym bardziej że o Narwi cisza. Politycy odtrąbią sukces, wojsko się ucieszy, amerykanie też bo będą mieli co modernizować. Pytanie w jakim to stanie i ile by tak na prawde ta modernizacja kosztowała.

    3. rydwan

      mogliśmy za frytki o nich te petrioty kupic to my że nie .

Reklama