Jak MON chce wydać 175 mld złotych? [RAPORT]

• Jakie będą wydatki obronne w 2025 r.?
• Ile zaplanowano na zabezpieczenie uposażeń żołnierzy?
• Na co zostaną wydane największe środki finansowe w ramach modernizacji technicznej Sił Zbrojnych?

Łącznie wydatki obronne z budżetu państwa w 2025 roku mają wynieść 124,302 mld zł. Stanowić to będzie 3,1 % PKB, co jest zgodne z zapisami w Ustawie o obronie Ojczyzny. Wymagany na ten rok poziom to 3 % PKB. Na powyższe wydatki składa się:

• 123,526 mld zł w części 29 budżetu – obrona narodowa przewidziano kwotę;
• 0,776 mld zł w dziale 752 budżetu – obrona narodowa ujęte w innych częściach budżetu państwa.

Na wydatki poza częścią 29 budżetu przeznacza się:

• 272,7 mln zł na wydatki związane z realizacją Programu Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych RP w latach 2021-2035;
• 250 mln zł na realizację projektów badawczych i celowych w dziedzinie obronności;
• 55 mln zł na opłatę składki członkowskiej w związku z uczestnictwem Rzeczypospolitej Polskiej w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA);
• 147,3 mln zł na funkcjonowanie jednostek organizacyjnych prokuratury powszechnej właściwych w sprawach wojskowych;
• 51,1 mln zł na realizację zadań związanych z przeprowadzaniem kwalifikacji wojskowej.

Wydatki majątkowe

Na wydatki majątkowe we wszystkich częściach budżetu państwa zaplanowano łączną kwotę w wysokości 51,768 mld zł, w tym:

• 51,532 mld zł w części 29 obrona narodowa;
• 0,236 mld zł w pozostałych częściach budżetu państwa.

Ustawa o obronie Ojczyzny nakazuje na wydatki majątkowe przeznaczyć nie mniej niż 20 % wydatków obronnych. Również w 2025 roku wymóg ten zostanie spełniony ponieważ planuje się je na poziomie 41,7 %.

Siły Zbrojne RP w czasie pokoju mają swój limit stanowisk etatowych. Nie jest on w 100 % wykorzystany, ponieważ stan ewidencyjny przeważnie jest mniejszy od stanu etatowego. Natomiast każdy budżet zawiera środki finansowe na utrzymanie średniorocznej liczby żołnierzy, funkcjonariuszy i pracowników cywilnych.

Na rok 2025 zaplanowano środki na utrzymanie:

• 150.000 żołnierzy zawodowych;
• 3.521 funkcjonariuszy służb kontrwywiadu (SKW) i wywiadu wojskowego (SWW);
• 44.000 żołnierzy terytorialnej służby wojskowej (TSW);
• 35.000 żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej (DZSW);
• 8.028 żołnierzy zawodowych w okresie kształcenia (od drugiego roku nauki wzwyż);
• 4.700 żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej na potrzeby kształcenia (w trakcie pierwszego roku nauki);
• 30.000 żołnierzy aktywnej rezerwy;
• 5.000 żołnierzy aktywnej i pasywnej rezerwy w ramach odbywania ćwiczeń wojskowych;
• 57.143 pracowników wojska.

Ogółem na zabezpieczenie uposażeń dla żołnierzy i funkcjonariuszy oraz wynagrodzeń dla pracowników cywilnych wraz z pochodnymi zaplanowano w budżecie kwotę 25,424 mld zł. W kwocie tej są zawarte środki na planowane na 2025 rok podwyższenie uposażeń żołnierzy, funkcjonariuszy SWW i SKW, wynagrodzeń pracowników cywilnych wojska oraz nauczycieli o 5 %.

Na 2025 rok zaplanowano również realizację świadczeń emerytalno-rentowych dla średniorocznego poziomu 158.753 świadczeniobiorców. Po uwzględnieniu planowanej waloryzacji tych świadczeń oraz wypłaty trzynastej i czternastej emerytury zaplanowano kwotę w wysokości 12,060 mld zł.

Plany rzeczowe, w tym modernizacja techniczna SZ RP

Na 2025 rok w budżecie na realizację zadań wynikających z centralnych planów rzeczowych zaplanowano 59,844 mld zł. Z tej kwoty zostanie przeznaczonych:

• 45,923 mld zł na modernizację techniczną Sił Zbrojnych;
• 7,490 mld zł na inwestycje w infrastrukturze wojskowej;
• 6,430 mld zł na zakup środków materiałowych.

W ramach modernizacji technicznej Sił Zbrojnych (45,923 mld zł) największe środki finansowe zostaną przeznaczone na:

• system obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej czyli dostawę stacji radiolokacyjnych Bystra, rakiet szkolno-treningowych i makiet gabarytowo-masowych przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Piorun oraz kontynuację finasowania przeciwlotniczych zestawów rakietowych krótkiego zasięgu Narew i zestawów rakietowo-artyleryjskich Pilica+;
• śmigłowce wsparcia bojowego, zabezpieczenia i VIP czyli dostawę śmigłowców uderzeniowych AH-64D Apache w oparciu o leasing, wielozadaniowych śmigłowców wsparcia AW149 oraz kontynuację finansowania dotyczącego śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych AW101;
• zintegrowane systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki (C4ISR) czyli dostawę wielofunkcyjnych terminali taktycznych Link 16, interrogatorów średniego zasięgu systemu identyfikacji Mark XIIA mod 5, odbiorników GPS POLLUX HGPST4 oraz kontynuację finansowania aparatowni łączności troposferycznej;
• modernizację Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych czyli kontynuację modernizacji czołgów Leopard 2A4 oraz dostawę bojowych wozów piechoty Borsuk na podwoziu UMPG;
• zwalczanie zagrożeń na morzu – kontynuację finansowania budowy niszczycieli min Kormoran II oraz fregaty Miecznik;
• rozpoznanie obrazowe i satelitarne Obserwator, czyli kontynuację pozyskiwania bezzałogowych statków powietrznych klasy mini i klasy taktycznej krótkiego zasięgu oraz bezzałogowego systemu rozpoznawczego MQ-9A w oparciu o leasing;
• indywidualne wyposażenie i uzbrojenie żołnierza Tytan;
• modernizację Wojsk Rakietowych i Artylerii czyli dostawę wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych Homar-K, 155 mm dywizjonowych modułów ogniowych Regina (Krab), artyleryjskich wozów rozpoznawczych AWR do modułów ogniowych 120 mm moździerzy samobieżnych Rak;
• symulatory i trenażery czyli dostawę taktycznych systemów symulatorowych lotów samolotów F-16, komputerowego systemu dydaktycznego z oprogramowaniem do szkolenia obsług radarów (NUR-15M, NUR-12ME, NUR-12M), laboratorium stacji radiolokacyjnej NUR-15M oraz konsoli zdalnego sterowania stacjami radiolokacyjnymi NUR-15M typu KZS-15;
• kołowe transportery opancerzone czyli dostawę zdalnie sterowanego systemu wieżowego z wyrzutnią przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike zintegrowanego z kołowym transporterem opancerzonym Rosomak, wozów ewakuacji medycznej (WEM), wozów pomocy technicznej (WPT) i wozów rozpoznania technicznego (WTR) na podwoziu Rosomaka;
• przeciwpancerne pociski kierowane czyli dostawę przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike, bateryjnych modułów ogniowych niszczycieli czołgów Ottokar-Brzoza, wyrzutni przeciwpancernych pocisków kierowanych Javelin wraz z amunicją oraz pakietem szkoleniowym i logistycznym;
• rozpoznanie patrolowe czyli pozyskanie mobilnych bezzałogowych pojazdów rozpoznawczych Tarantula;
• cyberobronę i narodową kryptologię czyli kontynuację finansowania pozyskiwania sprzętu i oprogramowania służącego zapewnieniu bezpieczeństwa cybernetycznego oraz wsparcia kryptologicznego;
• bojowe samoloty wielozadaniowe Harpia (F-35) czyli kontynuację ich dostaw.

Infrastruktura

Na przedsięwzięcia dotyczące infrastruktury wojskowej na 2025 rok zaplanowano 7,490 mld zł. Na tę kwotę składa się:

• 6,986 mld zł na realizację inwestycji budowlanych narodowych;
• 0,505 mld zł na realizację inwestycji w ramach uczestnictwa Polski w Programie Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Dziedzinie Bezpieczeństwa (NSIP).

W ramach polskiego uczestnictwa w programie NSPI na wspomniane 505 mln zł wchodzą:

• 270 mln zł na polską składkę do NSPI czyli współfinansowanie programów inwestycyjnych NATO w dziedzinie bezpieczeństwa;
• 235 mln zł na inwestycje realizowane z naszym udziałem w programie NSPI.

Natomiast Polska otrzyma ze środków NSIP w 2025 roku kwotę 92 mln zł. Realnie oznacza to, iż bezpośrednio na realizację w Polsce inwestycji NISP zostanie wydatkowane łącznie 327 mln zł.

W 2025 roku na zakupów środków materiałowych planuje przeznaczyć się 6,430 mld zł. Z nich planuje się przeznaczyć:

• 4,140 mld zł na zakup środków bojowych;
• 0,836 mld zł na zakup materiałów pędnych i smarów;
• 1,088 mld zł na zakup przedmiotów umundurowania i wyekwipowania;
• 0,260 mld zł na zakup produktów żywnościowych;
• 0,107 mld zł na zakup medycznych środków materiałowych.

Łączne wydatki budżetowe w części budżetu 29 obrona narodowa w 2025 roku mają wynieść 123,526 mld zł. Ich podział na działy i rozdziały klasyfikacji budżetowej zawiera poniższa tabela. Dla porównania oprócz planu na 2025 rok, pokazuje ona kwoty z aktualnej ustawy budżetowej na 2024 rok i realnie wydane kwoty w 2024 roku.

Wspomniane powyżej 123,526 mld zł można dodatkowo podzielić na następujące grupy, w których przeznacza się:

- 51,532 mld zł na wydatki majątkowe, przeznaczone głównie na realizację inwestycji i zakupy inwestycyjne resortu obrony narodowej, na współfinansowanie programów inwestycyjnych NATO oraz na zasilenie Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (wspomniane wcześniej 14,021 mld zł);

- 48,021 mld zł na wydatki bieżące, przeznaczone na wydatki osobowe, tj. uposażenia żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy oraz świadczenia pieniężne relacjonowane do uposażeń, wynagrodzenia sędziów wojskowych, a także wynagrodzenia pracowników cywilnych i nauczycieli wraz z pochodnymi, na zakup usług remontowych, zdrowotnych, telekomunikacyjnych i pozostałych oraz na zakup materiałów i wyposażenia, pozostałego sprzętu i uzbrojenia, energii oraz środków żywności;

- 18,017 mld zł na świadczenia na rzecz osób fizycznych czyli na emerytury i renty dla byłych żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy oraz na pozostałe świadczenia, w tym uposażenia żołnierzy Dobrowolnej Zasadniczej Służby Wojskowej i Terytorialnej Służby Wojskowej;

- 5,957 mld zł na dotacje i subwencje, m.in. na dotacje związane z finansowaniem wojskowego szkolnictwa wyższego, Agencji Mienia Wojskowego, zabezpieczeniem potrzeb Sił Zbrojnych realizowanych przez przedsiębiorców, wojskowych instytucji kultury.

Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych

Na koniec wyraźnie należy zaznaczyć, iż powyższe kwoty dotyczą tylko budżetu państwa. Obecnie na polskie wydatki obronne składają się środki budżetu państwa, ale również środki przeznaczane przez pozabudżetowy Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych. Jest on prowadzony przez Bank Gospodarstwa Krajowego, ale gwarantowany przez Skarb Państwa.

Zgodnie z planem finansowym tego funduszu na 2025 rok zaplanowano wydatki na kwotę 65,420 mld zł na realizację celów określonych w Programie rozwoju Sił Zbrojnych czyli na zakupy sprzętu wojskowego. Jaka realnie kwota zostanie wydana w 2025 roku dowiemy się dopiero w 2026 roku. Jest ona zależna przede wszystkim od bardzo ambitnego planu pozyskania przez fundusz w przyszłym roku 76,265 mld zł. Mają one pochodzić z następujących tytułów:

• 60,586 mld zł z finansowania dłużnego;
• 14,021 mld zł z budżetu państwa przekazane przez Ministra Obrony Narodowej;
• 1,271 mld zł ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi;
• 159,1 mln zł z wpływów z tytułu wsparcia udzielonego wojskom obcym oraz udostępniania im poligonów;
• 101,8 mln zł odsetek;
• 78,2 mln zł jako odszkodowania lub kary umowne oraz zwrócone zaliczki, wpływy ze zrealizowanych gwarancji, zabezpieczeń oraz inne środki otrzymane w toku realizacji umów, zawartych na rzecz Sił Zbrojnych PLN;
• 22,0 mln zł jako zwrot podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego otrzymanego przez organy wojskowe z tytułu realizacji zadań na rzecz sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz z tytułu udzielonego wsparcia pozostałym wojskom obcym;
• 17,1 mln zł z wpływów z tytułu specjalistycznych usług wojskowych;
• 9,1 mln zł z wpływów wynikających z przepisów o Agencji Mienia Wojskowego.

Dla przypomnienia na 2024 roku wpływy do funduszu zaplanowano na poziomie 53,530 mld zł, w tym 12,805 mld zł z budżetu MON. Obecnie trudno przewidzieć czy uda się pozyskać w 2024 roku taką kwotę, poza oczywiście przelewem z MON.

Reasumując wydatki obronne w 2025 roku będą gigantyczne i największe w najnowszej historii. Warto tylko zadbać, aby były one ponoszone racjonalnie z zadbaniem o osiągnięcie maksymalnego współczynnika pomiędzy poniesionymi kosztami, a uzyskanymi efektami w postaci zwiększenia zdolności bojowej Sił Zbrojnych RP.

Maksymalnie mogą one wynieść 124,302 mld zł z budżetu oraz 65,420 mld zł z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych pomniejszone o 14,021 mld zł przelewu z budżetu do funduszu czyli 175,701 mld zł.