„Salutować, czy nie salutować?”. Polityczne spory, a wojskowe regulaminy [OPINIA]

W programie „Fakty po Faktach” na kanale telewizyjnym TVN24 w dniu 25 lipca o godzinie 19.30 doszło do bardzo ostrego sporu pomiędzy byłym posłem Prawa i Sprawiedliwości Zbigniewem Girzyńskim a europosłem Platformy Obywatelskiej Bartoszem Arłukowiczem.

Zaczął go poseł Arłukowicz, który przypomniał o tym jak „honorowany” w wojsku był Bartłomiej Misiewicz i że „hańbą dla munduru było to, że ich przełożeni kazali im salutować albo zmuszali ich do tego”.

Poseł Girzyński zripostował zarzucając swojemu rozmówcy kłamstwo i wskazując, że przepisy wojskowe nakazują by żołnierz w czapce przy powitaniu salutował i to nie ważne komu.

A czy Pan wie jakie są przepisy w wojsku dotyczące salutowania? Pan opowiada bzdury i bezczelnie kłamie. Pan Arłukowicz bezczelnie kłamie. Przepisy w wojsku są takie: Jeżeli jest żołnierz w nakryciu głowy czyli w czapce i wita się, nie ważne: czy to z panią redaktor, czy z panem Posłem Arłukowiczem, czy ze mną, czy z kimkolwiek innym - to salutuje. To jest przepis. Jeżeli pan się na czymś nie zna, to niech pan przynajmniej o tym nie mówi w telewizji. Bo pan się kompromituje, że pan mówi "hańba" mówiąc o sprawach o których pan nie ma elementarnej wiedzy.

Problem w tym całym sporze polega na tym, że obaj politycy nie mieli racji. By to stwierdzić wystarczy zapoznać się z zasadami salutowania i innych form oddawania honorów, które zawarte są w trzech dokumentach wojskowych:

• w „Regulaminie Ogólnym Sił Zbrojnych RP” wprowadzonym decyzją ministra Obrony Narodowej nr 455/MON z dnia 30 czerwca 2013 r., gdzie ustalono kiedy oddaje się honory;
• w Ceremoniale Wojskowym wprowadzonym decyzją ministra Obrony Narodowej nr 392/MON z dnia 30 września 2014 r., gdzie ustalono m.in. kiedy oddaje się honory podczas różnych uroczystości (np. mszy świętej);
• w „Regulaminie Musztry Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej” (nie publikowanym już na oficjalnej stronie MON), gdzie ustalono jak oddaje się honory.

Co tak naprawdę jest „hańbą”?

Wszystkie te regulaminy (a przede wszystkim Regulamin Ogólny) wskazują jedynie, kiedy żołnierz ma obowiązek salutować i jak ma to robić. Tylko więc od jego dobrej woli zależy, czy będzie oddawał honory w innych sytuacjach – np. każdemu „przy powitaniu” (w tym: wicepremierom, ministrom - poza ministrem ON, wiceministrom, posłom, senatorom, reprezentantom BBN, Dyrektorom Departamentów MON, urzędnikom takim jak Bartłomiej Misiewicz, itd.), czy też zachowa ten znak dyscypliny i podległości dla tych, którym on się rzeczywiście należy. W tym przypadku nie można więc mówić o „hańbie” a jedynie o sposobie, w jakim ktoś szanuje siebie, noszony mundur i orzełek na czapce.

Inaczej jest już w przypadku oddawania honorów pododdziałem (oddziałem) w tym „ze sztandarem”, ponieważ tutaj wskazuje się wyraźnie, kiedy można to robić. Każde odstępstwo od tych ustaleń jest więc naruszeniem Regulaminu i powinno zostać ukarane. A to że nie jest – to już zupełnie inna sprawa.

Kto salutuje i kiedy?

Przypomnijmy, ze zgodnie z punktem 36 Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych RP „żołnierze są obowiązani oddawać honory:

1. Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej;
2. Marszałkom Sejmu i Senatu;
3. Prezesowi Rady Ministrów;
4. Ministrowi Obrony Narodowej;
5. przełożonym, starszym i równym stopniem;
6. kombatantom występującym z widocznym oznaczeniem stopnia wojskowego;
7. fladze państwowej, proporcowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, fladze Ministra Obrony Narodowej, Marszałka Polski, Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, flagom rodzajów sił zbrojnych i banderze wojennej - w czasie ich oficjalnego podnoszenia i opuszczania (eksponowania), sztandarom wojskowym oraz banderze wojennej podczas wchodzenia na okręt i schodzenia z okrętu;
8. przed Grobem Nieznanego Żołnierza;
9. symbolom i miejscom upamiętniającym bohaterską walkę i męczeństwo Narodu Polskiego i innych narodów, jeśli są tam wystawione posterunki honorowe;
10. pogrzebom z wojskową asystą honorową”.

Żołnierze mają też obowiązek salutowania, kiedy występują indywidualnie, są w mundurze i w nakryciu głowy: „W czasie oficjalnego grania (odtwarzania) hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej i hymnów innych państw, „Hasła Wojska Polskiego”, sygnałów: „Służba Wartownicza”, „Śpij Kolego” lub „Cisza”. Nie salutuje się natomiast w czasie oficjalnego grania Pieśni Reprezentacyjnej Wojska Polskiego (przyjmuje się jedynie postawę zasadniczą).

W punkcie 45 Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych RP ustalono z kolei zasady oddawania honorów przez oddziały (pododdziały). Tutaj wskazano wyraźnie, że „oddziały (pododdziały) oddają honory w ugrupowaniu rozwiniętym lub marszowym:

1. Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej;
2. Marszałkom Sejmu i Senatu;
3. Prezesowi Rady Ministrów;
4. Ministrowi Obrony Narodowej;
5. Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego;
6. na specjalne polecenie - dostojnikom państw obcych, których ranga odpowiada funkcjom sprawowanym przez osoby wymienione w podpunktach 1-5;
7. przełożonym od dowódcy kompanii wzwyż;
8. sztandarom wojskowym;
9. przed Grobem Nieznanego Żołnierza;
10. w czasie oficjalnego grania (odtwarzania) hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej i hymnów innych państw, „Hasła Wojska Polskiego”, sygnałów „Służba Wartownicza’’, „Śpij Kolego’’ lub „Cisza” oraz podnoszenia (opuszczania) flagi państwowej, Proporca Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, flag Ministra Obrony Narodowej, Marszałka Polski, Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego i rodzajów sił zbrojnych, bandery wojennej, jak również pogrzebom z wojskową asystą honorową.

W punkcie 47 Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych RP ustalono w końcu zasady salutowania sztandarem, które obowiązuje „podczas oddawania honorów osobom wymienionym w pkt. 45 ppkt. 1-6 oraz przełożonym od dowódcy jednostki wzwyż, a także w czasie grania (odtwarzania) hymnów państwowych, „Hasła Wojska Polskiego”, sygnałów: „Służba wartownicza” , „Śpij Kolego’’ lub ,,Cisza’’ oraz przed Grobem Nieznanego Żołnierza i w czasie pogrzebów z wojskową asystą honorową”.