Rosja: Przyśpieszenie w opóźnionym programie atomowych okrętów podwodnych

Informacja przekazana przez zastępcę dowódcy rosyjskiej marynarki wojennej wiceadmirała Wiktora Bursuka jest istotna, ponieważ w obu przypadkach mają to być pierwsze okręty w nowej, zmodernizowanej wersji. W przypadku okrętu "Kniaź Władimir" będzie to jednostka projektu 955A, w przypadku „Kazania” – projektu 885M.

Trzeba jednak dodać, że nie będą to okręty w pełni gotowe operacyjnie. Ich wprowadzenie do służby ma bowiem nastąpić dopiero w 2018 r., a więc o rok później niż wcześniej planowano. Jest to zgodne zresztą z ostatnią deklaracją ministra obrony Rosji Siergieja Szojgu z 22 grudnia br., który składając raport prezydentowi Putinowi o nowych nabytkach rosyjskiej floty wojennej w 2017 r., nie wymienił pośród nich żadnego okrętu podwodnego.

Sam komunikat Bursuka pokazuje wyraźnie, jakie poważne problemy powstają, gdy programy zbrojeniowe są przeciągane w czasie. Okazuje się bowiem wtedy, że nawet przy seryjnej produkcji okrętów nie ma szans by utrzymać jednolitość konstrukcji. W ten sposób poszczególne egzemplarze jednostek pływających różnią się od siebie wyraźnie pomimo, że zostały opracowane na bazie jednego projektu. Powoduje to duże trudności przy tworzeniu jednolitego serwisu i systemu zabezpieczenia logistycznego oraz przy prowadzeniu szkolenia (nie ma możliwości wymieniania załóg).

Podobne okoliczności dotyczą nawet tak wielkich mocarstw, jak Stany Zjednoczone. Przykładowo, kraj ten budując dużą serię uderzeniowych okrętów podwodnych z napędem atomowym typu Virginia (zakłada się zamówienie nawet 48 takich okrętów) wprowadza już w tej chwili ich czwartą wersję (Block IV). Jednak u Amerykanów pierwsza wersja (Virginia Block I) składała z czterech jednostek, druga (Virginia Block II) z sześciu i trzecia (Virginia Block III) z ośmiu, natomiast u Rosjan praktycznie każdy okręt staje się zupełnie nową konstrukcją.

Jest to widoczne szczególnie w przypadku odpowiedników Virginii – rosyjskich okrętów uderzeniowych projektu 885 typu Jasień. Pierwsza jednostka tego typu – „Siewierodwińsk” (K-329) powstawała przez 11 lat (od 1993 r.) i przez to miała na pokładzie systemy przestarzałe już w momencie jej wprowadzenia do linii (30 grudnia 2013 r.). Jest to więc okręt unikatowy, stanowiący tylko bazę dla drugiego w serii - „Kazania” (K-561), którego budowa zaczęła się 24 lipca 2009 r. Dlatego posiada on prawdopodobnie zupełnie odmienne wyposażenie (w tym także systemy sterowania i dowodzenia). Stąd określa się go już jako typ Jasień-M (projekt 885M). Okrętów tych ma powstać w sumie siedem.

Podobne problemy Rosjanie mieli z nowymi boomerami. Ich pierwszy okręt podwodny z rakietami balistycznymi typu Boriej („Jurij Dołgorukij” K-535) był budowany przez 14 lat (od 2 listopada 1996 r. do 10 stycznia 2013 r.). Dlatego kolejne dwie jednostki („Alieksandr Newskij” K-550) i „Władimir Monomach” K-551), których budowę zaczęto w 2004 i 2006 r., różniły się wyraźnie od prototypu – chociaż nie otrzymały oddzielnego oznaczenia.

Różne będą także następne rosyjskie boomery. By uniknąć podobnych problemów, jak w przypadku pierwszych trzech Borei, Rosjanie na podobieństwo Amerykanów od 2012 r. rozpoczęli już budowę aż pięciu takich jednostek jednocześnie. Pierwsza z nich – „Kniaź Władimir” – otrzymała nowe oznaczenie (projekt 955A typ Boriej-A) i tego samego typu mają być pozostałe cztery okręty. Analitycy jednak wątpią, by przy ciągłych opóźnieniach tak ambitne zadanie udało się w Rosji zrealizować. Dlatego prawdopodobnie dwa ostatnie okręty otrzymają kolejne oznaczenie, co będzie oznaczało, że w serii ośmiu okrętów powstaną aż cztery ich wersje. Ten sam będzie tylko główny system uzbrojenia – 16 rakiet balistycznych typu Buława.