Przemysł Zbrojeniowy
Ukraina reformuje przemysł obronny. Elastyczność i współpraca
Rada Najwyższa Ukrainy przegłosowała projekt ustawy nr 3822 „O specyfice reformowania przedsiębiorstw kompleksu obronno-przemysłowego własności państwowej”. Zakłada on przekształcenie koncernu Ukroboronprom w spółkę akcyjną w a podległe jej 118 podmiotów zgrupowano w 7 sektorów łączących podmioty badawczo-rozwojowe i produkcyjne.
Głosowanie odbyło się 13 lipca 2021 roku i ustawa została przyjęta w drugim czytaniu. Głównym założeniem jest unowocześnienie i optymalizacja struktury przemysłu zbrojeniowego, przy zwiększeniu kontroli państwa w sposób zapobiegający korupcji, konfliktom interesów czy naciskom politycznym. Za głosowało 256 deputowanych, przeciw było 16, wtrzymało się od głosu 40. Koncern Ukroboronprom i podległe mu podmioty staną się spółkami należącymi do państwa i podlegającymi bezpośrednio Radzie Ministrów Ukrainy jako przedstawicielowi właściciela.
Czytaj też: AS 2021: Opłot walczy o Egipt i Pakistan?
W ustawie zapisano, że wszystkie środki ze sprzedaży majątku dodatkowego i niezwiązanego z działalnością podstawową będą kierowane wyłącznie na potrzeby przekształcanych przedsiębiorstw: rozwój i modernizację produkcji, finansowanie rozwoju naukowo-technicznego, innowacyjność, poprawę poziomu ochrony socjalnej pracowników i temu podobne cele statutowe. Tych środków nie będzie można wycofać z branży ani przeznaczyć na inne cele. Ma to powstrzymać z jednej strony wyprowadzanie majątku ze spółek, z drugiej ewentualne zakusy polityków, aby środki te skierować na inne cele.
Spółki mają być otwarte na inwestorów, co umożliwi kooperację w zakresie kluczowych projektów i tworzenia np. spółek joint venture dla realizacji wybranych projektów. Priorytetem są działania na rzecz sił zbrojnych Ukrainy.
Wszystkich podmiotów podległych Ukroboronprom jest oficjalnie 118, z czego 21 na terenach kontrolowanych prze Rosję, jednak Ukraina zgodnie z prawem nadal uważa je za część majątku koncernu. Całość została podzielona na stowarzyszenia badawczo-produkcyjne obejmujące konkretne sektory działalności. Ma to usprawnić funkcjonowanie i pozwolić na uniknięcie konfliktów interesów i dublowania działań w ramach całej struktury. Podział wygląda następująco:
- Budowa i naprawa samolotów;
- przemysł stoczniowy i technologie morskie;
- pojazdy opancerzone;
- broń precyzyjna;
- systemy radarowe (oraz łączność i bezzałogowce);
- amunicja i chemia specjalna (w tym paliwa, silniki rakietowe oraz broń palna i artyleryjska);
- eksport specjalny (trzy państwowe spółki odpowiedzialne za kontrakty z zagranicą).
Nad całą strukturą ma czuwać Ukroboronprom przekształcony w spółkę akcyjną, która w 100% ma należeć do państwa. Ma on pełnić rolę centrum korporacyjnego, łączącego interesy wszystkich podmiotów i zapewniającego odpowiednią współpracę jak również wsparcie w pozyskiwaniu inwestorów i funduszy czy reprezentowaniu podległych podmiotów. Zmiany mają zwiększyć dynamikę i rentowność całego sektora zbrojeniowego oraz dostosować go do współpracy z podmiotami zachodnimi, dzięki zwiększeniu transparentności i kontroli antykorupcyjnej.
Otwartą kwestią pozostaje, na ile uda się zrealizować te cele, szczególnie firmie bezpośrednio podlegającej rządowi. Może to ograniczyć wpływ na spółki oligarchów i polityków niższego szczebla, ale zwiększyć nacisk na polityczne obsadzanie stanowisk. Jak wiemy na przykładzie polskich doświadczeń, niekoniecznie poprawia to funkcjonowania zarówno firm produkcyjnych jak i „czapy” administracyjno-organizacyjnej jaką będzie obecnie Ukroboronprom.
