Mi-24 do badań przed modernizacją. Kontrakt dla Świdnika

Zlecenie udzielone przez ITWL z wolnej ręki, w wyniku negocjacji prowadzonych z jednym oferentem, dotyczy „realizacji pełnoskalowej próby zmęczeniowej struktury śmigłowca bojowego Mi-24 mającej na celu potwierdzenie trwałości zmęczeniowej zapewniającej wykonanie 5 500 godzin lotu i 14 000 lądowań” – jak czytamy w opisie zamówienia. Oznacza to przeprowadzenie na specjalnym stanowisku badawczym, symulującym obciążenia występujące podczas eksploatacji statku powietrznego, odpowiedniej liczby cykli roboczych.

Próby realizowane będą w latach 2019-2021 na wycofanym z eksploatacji śmigłowcu szturmowym Mi-24D nr 272. Ten konkretny egzemplarz ma bardzo ciekawą historie, gdyż jest jedną z 18 maszyn przekazanych do Polski w 1996 roku z Niemiec. Maszyna brała udział w PKW Irak. Przeprowadzone na niej badania posłużą potwierdzeniu możliwości dalszej eksploatacji śmigłowców Mi-24 i prawdopodobnie powiązane są z planowanym procesem modernizacji oraz wydłużeniem resursów.

Pozytywne zakończenie badań będzie jasnym dowodem na to, o czym wielokrotnie wypowiadali się specjaliści – śmigłowce Mi-24, podobnie jak Mi-8/17 i inne maszyny tej rodziny, mogą być eksploatowane jeszcze przez długi czas. Nie ma w tym zakresie przeszkód natury technicznej, o ile stosuje się odpowiednie środki diagnostyczne. Aby taka eksploatacja była uzasadniona niezbędna jest jednak modernizacja tych maszyn, aby dostosować je do wymagań współczesnego pola walki

Jeśli chodzi o wybór podmiotu mającego zrealizować, którego nie przeprowadzono w procedurze konkurencyjnej ale negocjacyjnej, to w uzasadnieniu czytamy co następuje:

Nie istnieje rozsądne rozwiązanie alternatywne lub zastępcze a brak konkurencji nie jest wynikiem celowego zawężenia parametrów zamówienia, oraz na podstawie art. 131h ust. 6 pkt 3) ustawy Pzp. czyli ze względu na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia, a nie można zachować terminów, w tym terminów skróconych, określonych dla przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem. […]
WSK „PZL-Świdnik” w swojej działalności, jako jedyne znane Zamawiającemu przedsiębiorstwo, prowadzi próby statyczne i zmęczeniowe konstrukcji śmigłowców o przeznaczeniu cywilnym i wojskowym oraz posiada pełne zaplecze techniczne do ich realizacji. Posiadane przez WSK „PZL-Świdnik” stanowiska do przeprowadzania prób zmęczeniowych, siłowniki hydrauliczne i wyposażenie do kontroli przebiegu prób są niezbędne do przeprowadzenia próby zmęczeniowej śmigłowca Mi-24 zgodnie z Warunkami Technicznymi.

Jednak najciekawszy element uzasadnienia dotyczy nie tyle wyboru PZL-Świdnik co terminu w jakim działania musza być zrealizowane. Tu kryje się bowiem pełne znaczenie tej informacji. 

Z zatwierdzonego harmonogramu przez Głównego Inżyniera WL w dniu 26.7.2019 r., który stanowi prawną podstawę do finansowania badań przez MON wynika, że dla dotrzymania terminu przedstawienia wstępnych wyników próby zmęczeniowej, przygotowanie do próby zmęczeniowej przez Wykonawcę musi się rozpocząć najpóźniej od 1.10.2019 r. […] Niedotrzymanie terminów realizacji próby jest poważnym zagrożeniem dla prowadzonego przez Inspektorat Uzbrojenia zadania „Modernizacja śmigłowców Mi-24” prowadzącym do rezygnacji przez Inspektorat Wsparcia SZ z ww. Zadania.

Można więc w prosty sposób wnioskować, że termin realizacji badania żywotności płatowca w ramach próby zmęczeniowej jest ściśle powiązany z wyczerpywaniem się resursów eksploatowanych przez Wojsko Polskie maszyn Mi-24. Czas niezbędny do realizacji próby jest znany w oparciu o możliwości techniczne, a ich zakończenie zdefiniowane przez termin rozpoczęcia planowanego wydłużenia resursów i modernizacji śmigłowców Mi-24. Oznacza to, że decyzja w tym zakresie zapadła lub zapadnie w oparciu o wynik prób, jak również w powiązaniu z planami dotyczącymi programów modernizacji technicznej sił zbrojnych.

Jest to o tyle istotne, że program śmigłowca uderzeniowego Kruk ulegnie najprawdopodobniej dalszemu opóźnieniu, ze względu na zmianę priorytetów MON, związaną na przykład z zakupem 32 samolotów F-35A Lightning II. W tej sytuacji zdecydowano się powrócić do planu modernizacji floty eksploatowanych obecnie maszyn Mi-24D/W. Będzie się ona de facto wiązać z przywróceniem im pełni możliwości bojowych, utraconych np. w wyniku wyczerpania zapasów pocisków kierowanych. Obecnie w służbie znajduje się około 30 maszyn Mi-24 dwóch wersji, z których jednak nie wszystkie będą się kwalifikowały do wydłużenia resursów a co za tym idzie, do modernizacji.