Kiedy decyzja ws. Orki? [ANALIZA]

W przestrzeni medialnej pojawiają się informacje dotyczące programu nowego okrętu podwodnego Orka. Jak wiadomo, pomimo zapowiedzi poprzedniego kierownictwa MON nie udało się wyłonić oferenta do końca stycznia br., a nowe kierownictwo resortu nie podjęło na razie kluczowych decyzji. Wszystko wskazuje na to, że decyzje ws. Orki będą musiały poczekać co najmniej do zatwierdzenia Planu Modernizacji Technicznej, a program będzie kontynuowany jeszcze po 2026 roku, czyli po okresie przygotowywanego PMT.

W datowanej na 2 maja odpowiedzi na interpelację posła Adama Andruszkiewicza (koło Wolni i Solidarni) wiceszef MON Wojciech Skurkiewicz napisał, że "na podstawie Wymagania Operacyjnego kr. ORKA w resorcie obrony narodowej realizowane są przedsięwzięcia mające na celu wypracowanie optymalnego trybu pozyskania nowych okrętów podwodnych po 2022 r.". Dalej wiceminister przypomniał, że we wrześniu 2017 r. w MON powołano zespół, którego zadaniem jest wypracowanie rekomendacji w zakresie nowych okrętów podwodnych.

Rezultaty prac Zespołu oraz zapisy dokumentów wynikowych fazy analityczno-koncepcyjnej stanowić będą podstawę do oceny możliwości sfinansowania zakupu okrętów w ramach kolejnego cyklu planistycznego.

Obecnie obowiązuje Plan Modernizacji Technicznej (PMT) sił zbrojnych na lata 2013-2022. MON – z opóźnieniem – przygotowuje teraz plan na lata 2017-26. – To jest przełożenie na kolejną perspektywę, czyli do roku 2026 – przyznał Skurkiewicz w czwartek w rozmowie z Defence24.pl. Jednocześnie wiceminister unikał jednoznacznej deklaracji, czy podpisanie umowy na Orkę został przesunięte na okres po 2022 r. – Być może umowa będzie wcześniej. To zależy od procedury negocjacyjnej – powiedział Skurkiewicz.

To, że wcześniej nie nastąpi dostawa pierwszego nowo budowanego okrętu jest już od dawna przesądzone. Budowa takich jednostek to proces wieloletni. Nowe okręty mogą być Polsce dostarczone nie wcześniej niż w połowie przyszłej dekady. Skurkiewicz podkreślił jedynie, że sprawa terminu pozyskania okrętów podwodnych powinna się wyjaśnić po zatwierdzeniu nowej edycji Planu Modernizacji Technicznej. Według wiceministra stanie się to w najbliższych miesiącach. Póki co MON kończy prace nad "Szczegółowymi kierunkami przebudowy i modernizacji technicznej sił zbrojnych na lata 2017-26", które z kolei będą podstawą do wydania nowych edycji: programu rozwoju sił zbrojnych oraz PMT.

W praktyce jednak, biorąc pod uwagę choćby przebieg negocjacji, które od decyzji o wyborze oferty mogą trwać np. rok lub dłużej co najmniej część z nowo budowanych okrętów trafi do Polski po 2026 roku, wtedy też odbędzie się zapewne część płatności. To może skomplikować realizację programu i zapewnienie stabilnego finansowania w obecnym modelu planowania rozwoju i finansowania sił zbrojnych. Znaczące zmiany mogą nastąpić po przyjęciu Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego. Niezależnie od tego, mogą zostać wypracowane szczególne rozwiązania dotyczące realizacji największych, i najbardziej długotrwałych programów modernizacyjnych.

Choć resort obrony oficjalnie zaprzeczył, jakoby w MON prowadzono analizy dotyczące finansowania modernizacji technicznej „w oparciu o inne niż obowiązujące przepisy”, to z informacji Defence24.pl wynika, że trwają nieoficjalne rozmowy dotyczące wariantów realizacji programów priorytetowych, jak Orka, Homar czy Kruk. Jednym z nich jest przyjęcie specustawy na wzór pozyskania samolotu wielozadaniowego F-16. Jeżeli takie przepisy zostałyby przyjęte, zakup okrętu, jak i inne programy mogłyby być finansowane z odrębnego funduszu bądź na innych zasadach planowania.

Na razie program Orka jest nadal na etapie analiz. Na początku roku MON zapowiadał powołanie komisji do przeprowadzenia zamówienia publicznego, jeżeli będzie prowadzone postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego. - W sytuacji, jeśli prowadzone będzie postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, powołana zostanie komisja do przeprowadzenia postępowania, która zgodnie z obowiązującymi przepisami tworzy wniosek o wybór trybu udzielenia zamówienia oraz prowadzi negocjacje i przygotowuje zapisy umów – poinformował Defence24.pl MON 22 lutego.

W przesłanym kilka dni temu Defence24.pl komunikacie resort obrony potwierdził, że nie powołano żadnej nowej komisji do realizacji programu Orka – W Ministerstwie Obrony Narodowej 11 września 2017 roku powołano Zespół do spraw wypracowania rekomendacji dla Ministra Obrony Narodowej w zakresie pozyskania okrętów podwodnych nowego typu. Od tego czasu nie powołano żadnego nowego zespołu ani komisji. – poinformował  Oddział Mediów MON 8 maja.

Pierwsze decyzje dotyczące programu Orka będą mogły jednak zapaść dopiero po zatwierdzeniu PMT na nową perspektywę. Biorąc pod uwagę skomplikowanie i prawdopodobny harmonogram programu, do jego realizacji mogą zostać wykorzystane również inne rozwiązania, wykraczające poza rok 2026.

Jakub Palowski, współpraca Rafał Lesiecki