IDEX 2025: ZEA prezentuje swoje przemysłowe aspiracje

Jeszcze kilka lat temu ZEA nie były kojarzone z przemysłem zbrojeniowym – i słusznie, ponieważ państwo to wydawało miliardy dolarów na zakup uzbrojenia na całym świecie. W ostatnich latach sytuacja uległa jednak zmianie. Symbolem tego przełomu stał się powołany w 2019 roku koncern EDGE, który błyskawicznie wyrósł na znaczącego gracza na arenie międzynarodowej. Obok niego działają także inne, mniej znane firmy. Jedną z nich jest Calidus, który podczas IDEX 2019 zaprezentował lekki samolot bojowy B-250. Bez wątpienia Zjednoczone Emiraty Arabskie są dziś regionalnym liderem w sektorze zbrojeniowym.

W ostatnich latach ZEA zainwestowały ogromne środki w rozwój własnych kompetencji, dążąc do ograniczenia zależności od zagranicznych dostawców. Decyzja ta była podyktowana dwoma kluczowymi czynnikami. Po pierwsze, władze w Abu Zabi dostrzegły ryzyko wynikające z niepewnej współpracy ze Stanami Zjednoczonymi, zwłaszcza po ograniczeniach eksportowych nałożonych przez administrację Joe Bidena na Arabię Saudyjską. Po drugie, zrozumiały, że budowa własnego potencjału przemysłowego jest koniecznością – status rentiera naftowego nie może trwać wiecznie.

W 2023 roku budżet obronny ZEA wyniósł 23,2 miliarda dolarów. Dzięki polityce „emiratyzacji”, polegającej na pozyskiwaniu zagranicznych technologii i rozwijaniu własnych kompetencji, znaczna część tych środków pozostaje w kraju, przyczyniając się do dalszego wzrostu rodzimego przemysłu zbrojeniowego.

Sceptycy mogliby zauważyć, że oferta Zjednoczonych Emiratów Arabskich, z której kraj ten jest tak dumny, w dużej mierze wynika z transferu technologicznego, a nie z pracy rodzimych inżynierów i ich innowacyjności. Warto jednak pamiętać, że ZEA- nie miały wcześniej tradycji ani zaplecza technologicznego w tej dziedzinie, więc zaczynały od zera; w krótkim czasie osiągnęły bardzo wysoki poziom i konsekwentnie go podnoszą.

Dekadę temu przemysł zbrojeniowy ZEA praktycznie nie istniał. W ciągu zaledwie pięciu lat liczba oferowanych przez kraj produktów i usług wzrosła z 30 do ponad 200. Zjednoczone Emiraty Arabskie stały się dostawcą gotowych rozwiązań, które zaczęły eksportować. Kraj intensywnie inwestuje w badania i rozwój. Koncern EDGE działa już w 91 państwach na świecie, a w 2024 roku ogłosił podpisanie 200 dużych kontraktów, z których 25% stanowiły umowy międzynarodowe. Jak na tym tle wypada Polska? Jak duży postęp w tej branży osiągnęła w ciągu ostatnich 10 lat?

Targi IDEX, są organizowane od 1993 roku,a wdycja tegoroczna jest największa w historii (to siedemnasta wystawa oraz ósma towarzyszących im targów morskich NAVDEX). Według oficjalnych danych targi przyciągnęły 1,5 tysiąca firm z 65 państw, co oznacza wzrost o 16% w porównaniu z poprzednią edycją. Powierzchnia wystawowa wynosi 181 tysięcy metrów kwadratowych, a wśród uczestników znalazło się siedmiu debiutantów – Katar, Etiopia, Węgry, Łotwa, Litwa, Rumunia i Cypr. Organizatorzy przewidują ponad 150 tysięcy zwiedzających.

Jeśli chodzi o szczegóły tegorocznych prezentacji, potężna ekspozycja koncernu EDGE koncentruje się na takich sektorach jak platformy i systemy, pociski i systemy uzbrojenia, technologie walki elektronicznej i cybernetycznej oraz wsparcie misji. Firma aktywnie inwestuje również w nowe obszary sektora obronnego, w tym nadzór i rozpoznanie (ISR), zaawansowane działania bojowe oraz łączność i sztuczną inteligencję.

W tym roku EDGE stawia szczególny nacisk na systemy bezzałogowe i autonomiczne. Jednym z najciekawszych nowych projektów jest Havoc 8x8 RCV – makieta bojowego pojazdu bezzałogowego (RCV, Robotic Combat Vehicle), opracowanego przez należącą do emirackiego koncernu estońską firmy Milrem Robotics. To hybrydowy pojazd w układzie 8x8, który wykorzystuje sztuczną inteligencję do autonomicznego sterowania. Jego maksymalna prędkość wynosi 110 km/h na drogach i 50 km/h w terenie, a deklarowany zasięg to 600 km.

Wersja prezentowana podczas IDEX 2025 została wyposażona w wieżę z armatą automatyczną kal. 30 mm, przeznaczoną do zwalczania celów naziemnych i powietrznych. Jej efektywny zasięg wynosi 2000 metrów. Zaprezentowano również koncepcje wariantów specjalistycznych, w tym pojazdu do minowania narzutowego.

Z kolei należąca do koncernu EDGE firma Nimr zaprezentowała swój własny pojazd RCV w układzie 8x8. Jego ładowność wynosi 12 ton, a masa własna to 23 tony.

W ofercie Nimr znajdują się takie pojazdy jak Ajban Mk 2, Hafeet Mk 2, Jais 4x4 oraz Jais 6x6, które są z powodzeniem eksportowane m.in. do Algierii, Egiptu i Arabii Saudyjskiej. Podczas IDEX 2025 zaprezentowano trzy nowe warianty: Ajban 441AE, Ajban 323AU i Ajban 452A.

W ramach oferty morskiej pokazano również 45-metrowy okręt patrolowy FA-400. Jak podkreśla EDGE, firma posiada pełne prawa do tej konstrukcji, a cały proces produkcyjny odbywa się w lokalnych stoczniach.

Z kolei wspomniana firma Calidus zaprezentowała kołowy pojazd Wahash (8x8), zintegrowany z przeciwlotniczym systemem Korkut kal. 35 mm, opracowanym przez turecką firmę Roketsan. Pojazd przeznaczony jest do zwalczania bezzałogowców, wolno lecących samolotów oraz śmigłowców. Sam Wahash to efekt współpracy Calidusa z południowoafrykańską firmą ADG Mobility. Jego masa własna wynosi 32 tony.

Pojazd zadebiutował podczas IDEX 2019 jako transporter piechoty, zdolny do przewozu ośmiu żołnierzy desantu. Wówczas był uzbrojony w ukraińską wieżę BM-3M. Wariant Wahash APC ma 8,5 m długości i 2,7 m wysokości. Zapewnia ochronę balistyczną na poziomie STANAG 4569 4 oraz ochronę przeciwminową poziomu 4a i 4b. Pojazd jest odporny na eksplozje improwizowanych ładunków wybuchowych (IED), odłamki pocisków artylerii kal. 155 mm, a także wybuchy min pod kołami i środkową częścią kadłuba.

Wahash jest napędzany przez silnik Scania DC 13 o mocy 724 KM. Jest w pełni amfibijny – w wodzie porusza się dzięki dwóm śrubom napędowym, zamontowanym z tyłu kadłuba. Jego maksymalna prędkość wynosi 130 km/h na drodze i 10 km/h w wodzie, a deklarowany zasięg to 750 km.

System Korkut, wcześniej prezentowany na tureckim pojeździe Otokar ARMA 8x8, jest już na wyposażeniu tureckich sił zbrojnych. W Turcji został zintegrowany z gąsienicowym transporterem FNSS ACV-30. Jego szybkostrzelność wynosi 1100 pocisków na minutę.

Przykładem skutecznego wdrożenia zagranicznych technologii przez Zjednoczone Emiraty Arabskie jest rodzina kierowanej amunicji Tariq, opracowana przez firmę o tej samej nazwie, będącą częścią koncernu EDGE. Amunicja Tariq to naprowadzane bomby lotnicze (Mk 81, Mk 82, Mk 83) o zasięgu do 120 km, wykorzystujące GPS/INS oraz naprowadzanie laserowe. Mogą być używane w dzień i w nocy oraz w każdych warunkach pogodowych.

W segmencie systemów powietrznych ponownie zaprezentowano bezzałogowiec Jeniah, opracowany przez firmę ADASI, należącą do EDGE. Jeniah ma 11 metrów długości i 7 metrów rozpiętości . Został zaprojektowany jako szybki i trudnowykrywalny bezzałogowiec, przeznaczony do operacji nad lądem i wodą.

Według oficjalnych danych Jeniah rozwija prędkość przelotową 800 km/h i maksymalną do 1000 km/h. Może przenosić ładunki o masie do 480 kg, a jego maksymalna masa startowa przekracza 4 tony. Dron może być uzbrojony w pociski kierowane, systemy walki elektronicznej oraz sprzęt rozpoznawczy.

Pierwszy lot Jeniah odbył się w marcu 2024 roku. Podczas testu osiągnął prędkość 1050 km/h, demonstrując zaawansowane możliwości autonomiczne. Może operować w silnie bronionych strefach, działając samodzielnie lub w formacjach. Jego zakres misji obejmuje operacje ofensywne, rozpoznawcze oraz wsparcie sił naziemnych.

Choć szczegóły pozostają tajne, firma EDGE ujawniła, że Jeniah został wyposażony w sztuczną inteligencję, umożliwiającą autonomiczne podejmowanie decyzji w trakcie misji.