Odporność organizacji – strategia przetrwania w obecnych interesujących czasach

Skalę problemu utrzymania odporności najlepiej obrazują incydenty, które niedawno wystąpiły. Na przykład incydent związany z awarią  sieci energetycznej w  Teksasie w 2021 roku, kiedy to ekstremalne mrozy doprowadziły do przeciążenia systemu energetycznego doprowadzając do przerw w dostawie prądu i tragicznych skutków dla mieszkańców. W wyniku tej awarii ponad 4,5 miliona domów zostało pozbawionych energii elektrycznej, a skutki finansowe oszacowano na miliardy dolarów. Atak ransomware na Colonial Pipeline w maju 2021 spowodował przerwy w dostawach paliwa i ogromne straty gospodarcze. Powodzie w Polsce i Hiszpanii (2024) zniszczyły drogi, mosty, linie kolejowe, a także sieci energetyczne i telekomunikacyjne. Uszkodzeniu uległy również budynki mieszkalne, publiczne oraz przemysłowe, co doprowadziło do  gigantycznych strat finansowych dla mieszkańców oraz lokalnych władz.

Wspomniane powyżej incydenty wskazują,  że każda organizacja, niezależnie od swojej wielkości, powinna budować swoją świadomość w zakresie zarządzania ryzykiem i ciągłością działania. Współczesne zagrożenia – od klęsk żywiołowych, przez cyberataki, konflikty, po awarie technologiczne – są nie tylko bardziej powszechne, ale także bardziej złożone. Dlatego też organizacje muszą wdrażać kompleksowe i wieloaspektowe podejście do budowania odporności operacyjnej i strategicznej. W przypadku powodzi, takich jak te, które dotknęły Polskę i Hiszpanię, kluczowe znaczenie z pewnością mają inwestycje w infrastrukturę przeciwpowodziową. Budowa zbiorników retencyjnych, systemów odprowadzania wód opadowych oraz skuteczne planowanie przestrzenne to tylko niektóre z działań, które mogą znacząco zmniejszyć ryzyko strat materialnych i  ludzkich. Co więcej, wdrażanie systemów wczesnego ostrzegania oraz prowadzenie kampanii edukacyjnych dla mieszkańców terenów zagrożonych może zwiększyć ich świadomość i przygotowanie na sytuacje kryzysowe.

Ataki cybernetyczne, takie jak ransomware na Colonial Pipeline, pokazują, jak istotne jest inwestowanie w  zaawansowane systemy ochrony danych i infrastruktury IT. Regularne audyty bezpieczeństwa, szyfrowanie danych, wdrażanie systemów detekcji zagrożeń oraz  szkolenia pracowników w zakresie cyberbezpieczeństwa to działania, które mogą znacząco zwiększyć odporność organizacji. Warto również podkreślić znaczenie współpracy międzysektorowej – wymiana informacji o zagrożeniach i najlepszych praktykach między firmami może pomóc w stworzeniu bardziej spójnego i odpornego systemu ochrony infrastruktury krytycznej.

System zarządzania ciągłością działania wg ISO 22301

Wdrożenie wymagań międzynarodowej normy ISO 22301 do systemu zarządzania organizacji zapewnia skuteczny mechanizm utrzymania ciągłości działalności firmy. Podstawowymi kryteriami w ustanowieniu systemu jest identyfikacja krytycznych procesów oraz działań, ocena potencjalnych zagrożeń, analiza wpływu tych zagrożeń na działalność oraz wdrażanie i testowanie planów awaryjnych. Kluczowym celem jest zapewnienie, że organizacja jest zdolna do szybkiego przywrócenia realizacji procesów i usług po wystąpieniu zakłóceń.

Implementacja ISO 22301 jest pierwszym krokiem na drodze do uzyskania certyfikatu trzeciej strony, który może być wydany organizacji, po przeprowadzeniu niezależnego auditu i potwierdzeniu spełnienia przez nią wymagań. Certyfikat akredytowanej jednostki certyfikującej jaką jest Centrum Certyfikacji Jakości Wojskowej Akademii Technicznej jest obiektywnym świadectwem spełnienia najlepszych praktyk zarządzania opisanych w ISO 22301 przekładających się na zwiększenie zaufania klientów i partnerów biznesowych.

W kontekście zarządzania bezpieczeństwem informacji (wg wymagań ISO 27001) oraz zarządzania ciągłością działania (wg wymagań ISO 22301) warto wspomnieć o nowej dyrektywie NIS2. Jest to regulacja na poziomie Unii Europejskiej, która podkreśla znaczenie współpracy między państwami członkowskimi w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej. Dotyczy szerokiego zakresu sektorów, takich jak energetyka, transport, zdrowie czy sektor finansowy. Kluczowe wymogi dyrektywy to obowiązek raportowania incydentów oraz wdrożenia mechanizmów zarządzania ryzykiem. Organizacje objęte regulacją muszą spełniać surowe wymagania dotyczące ochrony systemów IT i reagowania na zagrożenia. Ważnym elementem dyrektywy jest również edukacja i szkolenie pracowników, które mają na celu zwiększenie ich świadomości i  umiejętności w zakresie cyberbezpieczeństwa. Wdrożenie wymogów NIS2 (pokrywających się w znacznym stopniu z wymaganiami ISO 22301) pozwala organizacjom lepiej przygotować się na rosnące zagrożenia w erze cyfrowej.

Podsumowując, zarządzanie ciągłością działania to nie tylko narzędzie ochrony przed zakłóceniami, ale także element budujący długoterminową stabilność organizacji. Wdrażanie norm takich jak ISO 22301 umożliwia skuteczne reagowanie na kryzysy, minimalizowanie strat oraz budowanie przewagi konkurencyjnej. Certyfikacja systemów zarządzania dodatkowo zwiększa zaufanie interesariuszy i podkreśla zaangażowanie organizacji w bezpieczeństwo i niezawodność. Mając świadomość rosnącej liczby zagrożeń organizacje muszą inwestować w systemy zarządzania, które pozwolą im nie tylko przetrwać, ale także rozwijać się w dobie niepewności. Odporność organizacji jest kluczem do stabilności i sukcesu w erze wyzwań.

Autor: dr inż. Joanna Jasińska, Dyrektor Centrum Certyfikacji Jakości WAT

Artykuł sponsorowany