Agencja Uzbrojenia ujawnia harmonogram przeciwrakietowej Wisły. Po Patriotach - nowy polsko-brytyjski pocisk? [KOMENTARZ]

Jak przypomina AU, Polska przekazała stronie amerykańskiej zapytanie ofertowe – Letter of Request na dostawę trzech dywizjonów, czyli sześciu kolejnych baterii systemu Patriot/IBCS w ramach realizacji II fazy programu Wisła. O skierowaniu wniosku do Amerykanów poinformował szef MON Mariusz Błaszczak, podczas otwarcia konferencji Defence24 DAY. Wystosowanie zapytania ofertowego (LOR – Letter of Request) stanowi kontynuację procesu pozyskiwania przeciwlotniczych i przeciwrakietowych zestawów rakietowych średniego zasięgu WISŁA oraz jest zwieńczeniem prowadzonych ze stroną amerykańską negocjacji technicznych dotyczących docelowej architektury systemu Wisła.

Nieco więcej światła na proces negocjacji technicznych rzucił podczas konferencji płk Michał Marciniak, zastępca szefa Agencji Uzbrojenia i pełnomocnik MON ds. Zintegrowanej Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwrakietowej w Polsce. Podkreślił, że te rozpoczęły się tuż po zakontraktowaniu pierwszego etapu systemu Wisła, dzięki temu obecnie strony amerykańska i polska osiągnęły już porozumienie w sprawie konfiguracji pozyskiwanych zestawów. W pierwszej fazie konfiguracja była dopracowywana w ramach negocjacji i jest ona zbliżona do tej, jaką pozyskuje armia amerykańska. W drugim etapie będzie nieco inaczej, choćby dlatego, że do systemu IBCS zostaną włączone polskie elementy łączności, z kolei sama konfiguracja IBCS dla II fazy Wisły będzie identyczna jak ta pozyskiwana w systemie Narew.

Trzeba też pamiętać, że zestawy Wisła i Narew będą mogły działać w sposób w pełni zintegrowany, na zasadzie "każdy sensor - najlepszy efektor". Możliwe będzie więc zwalczanie celów pociskami Patriot PAC-3 MSE, nawet jeśli będą wykryte przez radary "nominalnie" systemu Narew, a będą poza zasięgiem ich efektorów i na odwrót - jeśli tylko radar systemu Wisła typu LTAMDS wykryje cel, do którego zwalczania nie będzie trzeba użyć pocisku PAC-3 MSE, a znacznie tańszy z rodziny CAMM, to zostanie on wykorzystany.

W zakresie realizacji II fazy programu Wisła przewidywane jest zawarcie w 2023 r. umów ze stroną amerykańską na dostawy sprzętu wojskowego w ramach amerykańskiego programu Foreign Military Sales (FMS), co będzie wiązało się z zawarciem umowy offsetowej, a także szeregu umów z polskim przemysłem. W ramach umów zawartych ze stroną amerykańską pozyskany zostanie sprzęt wojskowy na potrzeby trzech dywizjonów, czyli sześciu kolejnych baterii, obejmujący: radary dookólne LTAMDS, wyrzutnie systemu PATRIOT M903 oraz zapas pocisków rakietowych PAC-3MSE (tych samych, które pozyskano w pierwszej fazie programu Wisła). Zakontraktowany zostanie również pakiet szkoleniowy i logistyczny. Liczby pocisków i wyrzutni na razie nie ujawniono, przy czym dla pierwszych dwóch baterii zakupiono 16 wyrzutni i 208 rakiet przeznaczonych do użycia operacyjnego.

Podczas konferencji Defence24 DAY płk Michał Marciniak zaznaczył, że nie przewiduje się oddzielnego pozyskania "pocisku niskokosztowego" dla systemu Wisła. Wcześniej rozważano system SkyCeptor, ale ten nie spełnił wymagań. Jednakże, dzięki temu że Wisła i Narew będą działać jako jeden system, zadanie zwalczania większej części celów będą mogły przejąć tańsze rakiety - CAMM, CAMM-ER (wprowadzany jako podstawowy do "dużej Narwi"), wreszcie - następca CAMM-ER, czyli pocisk, który ma zostać opracowany we współpracy z polskim przemysłem, z wykorzystaniem technologii wprowadzonych w programie Narew.

W ramach offsetu przewidywane jest m.in. pozyskanie technologii związanych z systemami radiolokacyjnymi obejmującymi radary LTAMDS oraz systemem dowodzenia (C2). Podobnie jak w I fazie, polski przemysł obronny odpowiedzialny będzie za dostarczenie wszystkich pojazdów specjalistycznych, w tym samochodów transportowo-załadowczych, kabin dowodzenia, a także mobilnych węzłów łączności, radarów wstępnego wykrywania celów P-18PL i radarów pasywnej lokacji PET/PCL. Dziś oba te systemy, budowane w ramach projektów NCBiR przechodzą badania państwowe (kwalifikacyjne). Jak ujawnił Andrzej Kątcki, ekspert spółki PIT-RADWAR, głównego wykonawcy tych systemów, radar P-18PL w czasie badań był w stanie śledzić pociski balistyczne nad Ukrainą.

Do produkcji elementów II fazy wykorzystana zostanie technologia pozyskana przez polski przemysł w ramach offsetu I fazy. II faza realizacji programu zakłada również kontynuację współpracy przemysłowej, w ramach której polskie podmioty przemysłowe odpowiedzialne będą m.in. za produkcję i dostawę wyrzutni M903, elementów rakiet PAC-3 MSE oraz komponentów zabezpieczenia logistycznego systemu Patriot/IBCS.

Według AU, dostawy pierwszych dwóch baterii w ramach II fazy programu Wisła zostaną zrealizowane w 2026 r., a ich zakończenie planowane jest w 2028 r. Oznacza to dostawę po dywizjonie rocznie, równolegle lub prawie równolegle z dostawami radarów LTAMDS dla armii amerykańskiej. Biorąc pod uwagę deklaracje w sprawie rozwinięcia pocisku z rodziny CAMM jako uzupełnienia dla zintegrowanego systemu obrony powietrznej, Można więc postawić tezę, że Agencja Uzbrojenia zakłada relatywnie szybki zakup trzech dywizjonów Patriot, a następnie - po wdrożeniu odpowiednich technologii w polskim przemyśle, co będzie się odbywać równolegle - uzupełnianie ich rozwinięciem rakiety dla zestawu Narew - w ramach jednego systemu obrony powietrznej.

Niewiadomą jest natomiast koszt tego systemu, zależny od wielu czynników: liczby rakiet i wyrzutni, ostatecznej ceny radaru LTAMDS, wynegocjowanych warunków współpracy przemysłowej itd. Pierwsze dwie baterie Wisła kosztowały 4,75 mld USD, ale nie można porównać kosztu sześciu kolejnych "jeden do jednego". Radar LTAMDS jest dużo bardziej zaawansowany niż sektorowy AN/MPQ-65 i niemal na pewno będzie droższy. Do kosztu ukompletowania systemu trzeba też będzie dodać wydatki na polskie radary wstępnego wykrywania PET-PCL i P-18PL. Z drugiej jednak strony - pierwsza umowa na Wisłę zawierała określone elementy kompletnego systemu, m.in. związane z offsetem za pociski PAC-3 MSE i implementacją IBCS, więc nie trzeba będzie ich ponownie ponosić.

Budowa polskiego systemu zintegrowanej  obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej we wszystkich jego warstwach, przede wszystkim w oparciu o rozpoczętą w marcu 2018 r. realizację programu Wisła oraz zawartą we wrześniu 2021 r. umowę ramową na realizację programu Narew, stanowi priorytet w obszarze modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP. Realizacja powyższych programów i pozyskane w ich ramach wyposażenia zapewni Siłom Zbrojnym RP nie tylko zdolności stanowiące odpowiedź na zagrożenia współczesnego i przyszłego pola walki, ale przełoży się również na interoperacyjność z innymi armiami państw Sojuszu Północnoatlantyckiego, a w szczególności z armią Stanów Zjednoczonych.