IAV 2021: nowa odsłona Ajaxa [ANALIZA]

Oprócz informacji prezentowanych publicznie w czasie wspomnianej e-konferencji GDLS UK udostępniło także w ostatnim czasie na swojej stronie internetowej szeroki zakres informacji na temat pojazdów z rodziny Ajax, w tym multimedialne prezentacje 3D. Program Ajax (znany wcześniej pod nazwą Scout SV — Special Vehcile) prowadzony przez British Army dotyczy pozyskania gąsienicowych wozów bojowych nowej generacji. Docelowo nowe pojazdy pozyskane w ramach tego programu mają zastąpić obecnie używaną rodzinę Combat Vehicle Reconnaissance (Tracked) znanej pod skrótowym oznaczeniem CVR(T).

Umowa rozpoczynająca główną część tego programu Future Rapid Effect Systems (FRES) została zawarta pod koniec 2014 roku pomiędzy Ministerstwem Obrony Wielkiej Brytanii, a spółką GDLS UK . Na mocy tego kontraktu o łącznej wartości ok. 4,5 mld GBP zrealizowane mają zostać kompleksowe prace badawczo-rozwojowe, a następnie produkcja seryjna i dostawy nowych brytyjskich lekkich wozów bojowych, które pierwotnie zaplanowano w latach 2017-2024. W praktyce jednak dostawy realizowane są z pewnym przesunięciem, bo od 2019 roku i potrwają do roku 2025.

Pierwszych sześć prototypowych pojazdów w wersji wozu nadzoru rozpoznania i transportera opancerzonego (Ares)  dostarczono w lutym 2019 r. w celu odbycia cyklu badań i testów. Oprócz tego, do brytyjskiego ośrodka wyszkolenia wojsk pancernych w Bovington oraz ośrodka ministerstwa obrony w Lyneham trafiły materiały szkoleniowe i symulatory dla kierowców wozów. W ub.r. prowadzono szereg prób wojskowych, które mają pozwolić na wprowadzenie do służby liniowej wozów i rozpoczęcie procesu wycofywania dotychczas używanych pojazdów z rodziny CVR(T).

Bazą pod nowy pojazd ma być podwozie bojowego wozu piechoty ASCOD (opracowane i oferowane przez koncern General Dynamics). Docelowo brytyjski resort obrony planuje pozyskać 589 egzemplarzy tych pojazdów, w tym w 6 różnych wersjach specjalistycznych. Stworzenie aż tylu wariantów tego wozu opartych na jednej platformie było możliwe dzięki modułowości tej konstrukcji, która pozwala na zastosowanie wybranej zabudowy w postaci wybranych systemów wieżowych lub zestawów wyposażenia specjalistycznego.

Wśród nich można wymienić następujące warianty: bojowy wóz rozpoznawczy Ajax (245 egzemplarzy, z czego 198 w wersji rozpoznawczo-bojowej i 47 w wersji naprowadzania i kierowania ogniem), wóz dowodzenia Athena (112 egzemplarzy), wóz nadzoru rozpoznania i transporter opancerzony Ares (93 egzemplarze), wozów rozpoznania technicznego Argus (51 egzemplarzy), wóz pomocy technicznej Apollo (50 egzemplarzy) i wóz zabezpieczenia technicznego Atlas (38 egzemplarzy). Co warte podkreślenia aż trzy z sześciu wersji tych wozów oraz blisko 1/4 liczby całości reprezentują różne warianty specjalistyczne służące do polowych napraw i ewakuacji uszkodzonych pojazdów.

Podwozie wozów rodziny Ares jest uniwersalne dla wszystkich wersji i zapewnia bazową odporność balistyczną zgodnie ze standardem STANAG 4569 poziom 4, czyli przed pociskami z wielokalibrowego karabinu maszynowego kal. 14,5 mm. Przeżywalność załogi dodatkowo wzmacniają fotele podwieszane do stropu kadłuba, system ostrzegania przed opromieniowaniem wiązką lasera oraz zapas amunicji przechowywany poza przedziałem załogowym. Napęd stanowi silnik wysokoprężny MTU Friedrichshafen o mocy 810 KM z układem transmisyjnym 6F/5R i zaawansowanym systemem zawieszenia wykorzystującym drążki skrętne, co pozwala mu przy masie maksymalnej 42 ton (wersja Ajax z dodatkowym opancerzeniem), na rozwinięcie prędkości maksymalnej do 70 km/h i zasięg do 500 km.

Załoga wozu w wersji Ajax, składa się z trzech żołnierzy (kierowca, dowódca i działonowy) z  opcjonalnym czwartym, dodatkowym członkiem załogi. W przypadku wersji Ares i Argus jest to odpowiednio dwóch żołnierzy (dowódca-operator uzbrojenia i kierowca) oraz opcjonalnie czterech w ramach desantu. W przypadku pozostałych Apollo, Athena i Atlas jest to odpowiednio pięciu, czterech i trzech żołnierzy. Wersja bojowego wozu rozpoznawczego Ajax jest wyposażona w nowy, załogowy system wieżowy (opracowany przez Lockheed Martin UK) z armatą automatyczną CTAI CT40 kal. 40 mm (zasilana amunicją teleskopową) i sprzężony z nią czołgowy karabin maszynowy kal. 7,62 mm. Wszystkie pozostałe wersje tego wozu są natomiast uzbrojone w zdalnie sterowany moduł uzbrojenie Kongsberg Protector z wielkokalibrowym karabinem maszynowym kal. 12,7 mm. Za samoosłonę wszystkich tych pojazdów odpowiadają także dookolne wyrzutnie granatów dymnych rozmieszczone na wieży lub kadłubie.

Dodatkowo wszystkie wersje specjalistyczne z wyłączeniem bojowych wozów rozpoznawczych Ajax i kołowych transporterów opancerzonych Ares są wyposażone w dedykowany zestaw wyposażenia specjalnego. W przypadku wozu pomocy technicznej Apollo mowa o pięciotonowym wysuwanym żurawiu zdolnym do podnoszenia własnego zespołu napędowego. Z kolei w przypadku wozu rozpoznania technicznego Argus jest to ruchomy lemiesz z możliwością odrzutu oraz specjalny system oznaczania wyznaczonych tras. Wóz zabezpieczenia technicznego Atlas jest wyposażony natomiast w wyciągarkę głowną o mocy 300 kN i wyciągarkę pomocniczą o mocy 8 kN, a także ruchomy lemiesz. Wóz dowodzenia Athena jest wyposażony jedynie w pomocniczą jednostkę napędową (APU) do zasilania zainstalowanych wewnątrz dodatkowych systemów dowodzenia i łączności.

Według deklaracji producenta główną rolą platformy Ajax jest dostarczanie dokładnych i aktualnych informacji wspierających podejmowanie decyzji na wszystkich szczeblach dowodzenia. Wozy tego typu mają mieć za zadanie prowadzenie działań ISTAR na rzecz pododdziałów pancerno-zmechanizowanych brytyjskich wojsk lądowych, których mają stać się "oczami" i "uszami". Panoramiczny celownik główny zapewnia zaawansowaną technologię obrazowania w każdych warunkach pogodowych. System ten opcjonalnie zastąpiony przez wybrany zdalnie sterowany moduł uzbrojenia (co, przynajmniej w teorii, powinno otwierać drogę do integracji na pojeździe wyrzutni ppk, biorąc pod uwagę że Spike czy Javelin współdziałają z modułami Kongsberga). Wysoka przeżywalność i mobilność oraz siła ognia pozwalają na bezpieczne i skuteczne prowadzenie rozpoznania bojowego.