Pompeo: USA nie stawiają Białorusi przed wyborem między Wschodem a Zachodem

"Rozumiemy, że jesteście sąsiadami i że łączy was długa (wspólna — PAP) historia z Rosją, ale nie mówimy o wyborze między nami i nimi — mówimy o stosunkach dyplomatycznych" — oświadczył Pompeo w sobotę przed rozpoczęciem rozmów z prezydentem Alaksandrem Łukaszenką. Dodał, że wkrótce zostanie nominowany ambasador USA w Mińsku.

Od 2008 roku w stolicy Białorusi nie ma ambasadora USA, a w Waszyngtonie – ambasadora Białorusi. Doprowadzenie do odwołania ówczesnej ambasador i redukcji obsady placówki było odpowiedzią Białorusi na sankcje nałożone na Mińsk przez USA. Szef amerykańskiej dyplomacji podkreślił, że Stanom Zjednoczonym zależy na tym, by na Białorusi były przestrzegane prawa człowieka i prawa obywatelskie. "Jesteśmy zaniepokojeni tą sprawą i będziemy działać na rzecz zmian, by prawa człowieka były respektowane" – powiedział sekretarz stanu USA.

Łukaszenka zapewnił, rozpoczynając spotkanie z Pompeo, że Białoruś "jest gotowa działać na rzecz stabilności i pokoju w regionie", a on sam jest gotów „rozmawiać na wszystkie tematy” dotyczące relacji Białorusi z USA. Podczas konferencji prasowej w białoruskim MSZ Pompeo oznajmił, że USA są gotowe dostarczać Białorusi 100 proc. potrzebnej ropy.

„Nasi producenci są gotowi do zapewnienia wam 100 proc. potrzebnego surowca po konkurencyjnych cenach. Jesteśmy największym producentem surowców energetycznych na świecie i jedyne, co trzeba zrobić, to zwrócić się do nas w tej sprawie” – powiedział Pompeo. „Jeszcze nie doszliśmy do tego punktu (zniesienia sankcji — PAP), ale takie momenty jak dzisiaj przybliżają nas do tego celu” — powiedział Pompeo.

Sankcje USA dotyczą obecnie 10 wysokich przedstawicieli władz Białorusi (w tym Łukaszenki). Sankcjami są też objęte niektóre białoruskie przedsiębiorstwa, w przypadku których wypadku Waszyngton stosuje praktykę czasowego zawieszania sankcji. Jak podkreślił Pompeo, Łukaszenka zapewnił go, że „Białoruś jest krajem suwerennym i niezależnym i nie może być częścią jakiegoś innego państwa”.

„Ta wizyta absolutnie ma bardzo duże znaczenie. Ostatnia wizyta sekretarza stanu (USA) na Białorusi miała miejsce 26 lat temu. (…) Liczymy, że obecna wizyta będzie impulsem do dalszej normalizacji relacji dwustronnych” – mówił minister spraw zagranicznych Białorusi Uładzimir Makiej. „Bylibyśmy zadowoleni z bardziej aktywnej roli USA na Białorusi, biorąc pod uwagę rolę i znaczenie USA na arenie międzynarodowej” – powiedział. Jak zaznaczył, chodzi m.in. o zwiększenie obecności amerykańskiego biznesu na Białorusi.

Makiej mówił również o tym, że Białoruś „prowadzi z USA aktywny dialog w sprawie praw człowieka”. „Toczy się nie tylko dla samego dialogu, omawiane są konkretne problemy, wypracowywane są konkretne działania na rzecz poprawy sytuacji w tej sferze” – mówił Makiej.

„To nie jest jakaś zamrożona sytuacja, ona ciągle się rozwija. Jestem przekonany, że dojdzie do zbliżenia stanowisk tam, gdzie wciąż są rozbieżności, i to pozwoli przezwyciężyć problemy, które pozostały jeszcze w naszych relacjach” – dodał. Jak dodał, Białoruś zdaje sobie sprawę, że prawa człowieka to jest jedna z dziedzin, w których trzeba przeprowadzić zmiany na rzecz poprawy sytuacji. „I my to robimy” – zapewniał.

Mińsk — jak mówił minister spraw zagranicznych — jest gotów poprzeć udział USA w procesie uregulowania konfliktu w Donbasie. W czasie wizyty na Białorusi Pompeo odbył także półgodzinne spotkanie z przedstawicielami środowisk niezależnych, w tym z obrońcami praw człowieka.