(Nie)oczywiste skutki wojny na Ukrainie [OPINIA]

"Wpływ wojny na porządek świata jest równie nieprzewidywalny jak jej przebieg" - Tomasz Wróblewski

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

O wyniku trwającej wojny nie można jeszcze niczego przesądzać. Wielu ekspertów twierdzi, że Federacja Rosyjska przegrywa wojnę na poziomie strategicznym i dyplomatycznym. Można się zgodzić z tą tezą pod warunkiem, że dotyczy ona jedynie państw należących do tzw. cywilizacji łacińskiej. Tymczasem konflikt zbrojny w Ukrainie rezonuje na cały świat, a propaganda rosyjska wykorzystuje antyzachodnie i antyamerykańskie nastroje usprawiedliwiając inwazję. Jednocześnie porażki armii, a przede wszystkim decyzje dowództwa Federacji Rosyjskiej zaważyły na wizerunku Rosji na arenie międzynarodowej. Odrobienie dotychczasowej pozycji będzie procesem długotrwałym.

Trendy geopolityczne: globalna rywalizacja mocarstw – redystrybucja siły militarnej i gospodarczej

Faza otwartej wojny konfliktu rosyjsko-ukraińskiego rozpoczęta w lutym 2022 roku w obszarze geopolitycznym zatrzymała trend wypchnięcia Stanów Zjednoczonych Ameryki i ich roli jako głównego gracza z Europy. Należy mocno podkreślić stanowisko Wielkiej Brytanii, a szczególnie premiera Borisa Johnsona, który przekonał Amerykanów do zaangażowania się w konflikt ukraiński. Wielka Brytania była bowiem inicjatorem dostaw uzbrojenia defensywnego, zwłaszcza wyrzutni przeciwpancernych. To Boris Johnson uzmysłowił Amerykanom, o co faktycznie chodzi w konflikcie i jaką rolę odgrywają w nim Niemcy oraz prowadzona przez to państwo polityka ekspansji przy wykorzystaniu nowych technologii w tzw. Europejskim Zielonym Ładzie i wsparciu energetycznym Federacji Rosyjskiej.

Warto tu zauważyć, że w pierwszym tygodniu wojny elity zachodniego świata nie negowały samego konfliktu, a raczej jego nieprzewidziany przebieg i możliwe konsekwencje. Niemcy zainwestowały przecież w Federację Rosyjską nie tylko kapitał polityczny i finansowy, ale również ideologiczny. Zatem porażka armii Putina może przekreślić długoterminowe plany Berlina w aspekcie dominacji w Europie. Jak powiedział Józef Orzeł, polityk, ekonomista i filozof, w kontekście wizyty premiera Borisa Johnsona w Polsce: "Amerykanie odbierają bowiem Europę Niemcom i wracają do układu, w którym ich najwierniejszymi sojusznikami są tu Wielka Brytania, Polska, Rumunia i kraje bałtyckie. – To otwiera Polsce możliwość wejścia do ligi geopolitycznej" – ocenił¹.

W tych okolicznościach należy zadać pytanie o przyszłość zarówno Sojuszu NATO jak i Unii Europejskiej, biorąc pod uwagę rozbieżne interesy. Obecna sytuacja doprowadzić może do zawiązania się nowych partnerstw i Sojuszy². Prognozowany podział pod przywództwem USA i Wielkiej Brytanii może stanowić alternatywę nie tylko dla planowanych sił europejskich, ale również, pod względem ekonomicznym, dla samej Unii Europejskiej³. Należy tutaj wskazać, iż właśnie podział oraz wypchnięcie USA z Europy były jednym z celów nie tylko Federacji Rosyjskiej, ale także Niemiec i Francji jeszcze przed przystąpieniem do wojny z Ukrainą. Obecnie toczony konflikt odsłonił kurtynę prowadzonych gier geopolitycznych.

Reasumując, wojna na Ukrainie może całkowicie odwrócić trend geopolityczny układu sił nie tylko w regionie, ale także na świecie. By do tego doszło, musi nastąpić całkowite osłabienie Federacji Rosyjskiej. Niesie to duże zagrożenie w postaci tzw. efektu domina i rozpadu terytorialnego Federacji Rosyjskiej oraz zmian politycznych w jej sąsiedztwie. Prezydent Białorusi A. Łukaszenka doskonale zdawał sobie z tego sprawę wyczekując wyniku starć w pierwszych dniach tzw. specjalnej operacji militarnej, a przede wszystkim uderzania na kierunku kijowskim. Wiedział, że przystąpienie do nierozstrzygniętej wojny stwarza ogromne ryzyko wybuchu buntów w armii i walk wewnętrznych w i tak trudnej sytuacji politycznej kraju. Porażka Federacji Rosyjskiej przy katastrofie demograficznej może spowodować sytuację, w której państwo stanie się łatwym łupem wyznawców Mahometa lub zatoczy koło historii i wróci pod panowanie potomków Czyngis-Chana⁴.

Przyjmując ten scenariusz jako prawdopodobny większość państw, w tym również USA, zastanawia się na jakim etapie zakończyć wojnę na Ukrainie. Ewentualna rozparcelowana Rosja nie jest korzystną sytuacją dla wielu państw zachodnich, w tym także dla USA. Scenariusz taki może spotęgować wpływy islamistyczne i antyzachodnie w regionie, a także nieodwracalnie wzmocnić Państwo Środka, tworząc oprócz potęgi gospodarczej, potęgę surowcową. Już teraz USA zaczyna dostrzegać możliwość takiego scenariusza i broni się przed jej skutkami. Pierwszym sygnałem wskazującym na przeciwdziałanie USA takiemu potencjalnemu scenariuszowi jest ograniczenie zasięgu amunicji przekazywanej do wyrzutni HIMARS.

Trendy społeczne: polaryzacja społeczna, upadek państw narodowych

Oprócz możliwych zmian geopolitycznych wojna, a raczej jej następstwa, przyniosą przyspieszenie, a nie (jak na początku wielu ekspertów uważało) wyhamowanie, czy wręcz odwrócenie, negatywnych trendów w obszarze społecznym. Obecnie trudno wskazać jak mocno i w jakim obszarze społecznym zajdą największe zmiany. Eksperci z dziedziny bezpieczeństwa zgodni są co do jednego, że największy wpływ na obszar społeczny będzie miała sytuacja ekonomiczna spotęgowana forsowanym przez Komisję Europejską programem pn. Europejski Zielony Ład. Szalejąca inflacja, niespotykana od zakończenia II wojny światowej, odciska swoje piętno na całym świecie.

Rosnące ceny energii, przerwane łańcuchy dostaw, spekulacje cenowe, wpływają na koszty usług oraz cenę poszczególnych towarów, co powoduje ograniczenie popytu i konsumpcji, a to z kolei negatywnie wpływa na poziom produkcji. Jej wyhamowanie, przy jednoczesnym wzroście bezrobocia, nakręca spiralę inflacyjną. Ogromny wpływ na pogłębienie recesji będzie miało wprowadzenie ambitnych planów ekologicznych, które pomimo widocznej inflacji, wojny oraz potrzeby odbudowy Ukrainy, nabierają tempa.

Transformacja energetyczna, zgodnie z opinią ekspertów, jest to kosztowny i ambitny projekt, za który zapłacą następujące branże: przemysł, przed którym stanie zadanie unowocześnienia produkcji, biznes, który będzie musiał dostosować się do zmieniającego się rynku, i oczywiście zwykli obywatele, którzy mogą spodziewać się wzrostu wydatków na "ratowanie planety". Przy najlepszej kondycji finansowej i rozwiniętej gospodarce "szaleństwo środowiskowe" jest odpowiednim narzędziem do narzucania swojej woli oraz pozbycia się konkurencyjnych lub pretendujących gospodarek. Wynikiem "zielonego kursu" Niemiec będzie nowy, ekonomiczny i ekologiczny krajobraz UE. Już widać wyraźnie, że dominującą rolę odegra w nim niemiecki biznes, który przejmie większość standardów produkcyjnych⁵.

Przeciwnicy będą krytykowani za obojętność na środowisko i w rezultacie znajdą się w sytuacji, "outsiderów", tracących rynki i pieniądze⁶. W tym kontekście nasuwa się pytanie: "jak przeciętni obywatele zniosą kolejne obciążenia finansowe?" Według przeprowadzonych sondaży, nawet w szczytowym okresie pandemii, Niemcy bardziej martwili się problemami ekologii i globalnego ocieplenia niż zdrowiem obywateli. Promocja ekologii od kilku lat staje się bardzo agresywna i w pewnych kręgach nabiera charakteru wręcz religijno-obsesyjnego.

Oczywiście nie można negować działań ekologicznych, jednak większość z nich jest realizacją krótkoterminowych lub długoterminowych działań poszczególnych koncernów oraz polityki poszczególnych państw zmierzających do np. likwidacji konkurencji. Warto wskazać, że "Zielony Ład" ma zarówno wielu zwolenników, jak i przeciwników nie tylko w Niemczech, ale także w całej UE. Stąd też większość aktywistów z tego środowiska w konflikcie ukraińskim upatruje bardziej klęskę ekologiczną niż humanitarną. Przykładem tego może być działanie Sekretarza Generalnego ONZ na Twitterze, który tweetował o katastrofie klimatycznej w czasie wojny na Ukrainie i przestrzegał, że używanie paliw kopalnych jest największym zagrożeniem dla życia ludzi. Kiedy Putin straszył użyciem broni nuklearnej ten sam człowiek ostrzegał, że temperatura ziemi podniesie się o 1 stopień Celsjusza, wpisując się w tzw. awangardę postępu.

Z aktualnych prognoz nie wynika, by trendy te wyhamowały, a wręcz przeciwnie - znacząco przyspieszają. Przykładem może być los aut spalinowych, który "został przypieczętowany w czerwcu 2022 r. przez Parlament Europejski, który głosował za dopuszczeniem na rynek od 2035 r. samochodów wyłącznie bezemisyjnych"⁷. Tradycyjny transport autami spalinowymi po części już przechodzi do historii. Mają na to wpływ: wysokie ceny paliw, nowe podatki dla posiadaczy aut⁸ i atrakcyjne ceny biletów komunikacji publicznej, np. bilet za 9 euro. Te działania wymuszą prędzej czy później likwidację tradycyjnego transportu opartego na silnikach spalinowych.

Jak widać niezależnie od rosnącej inflacji, ubożejącego społeczeństwa, problemów humanitarnych, cele ideologiczne są na pierwszym planie. Już teraz dla generacji "Z" pozostawienie śladu węglowego jest ogromną zbrodnią. Co w takim razie z ciężkim sprzętem w armii? Odpalać czy nie? Dziś takie pytanie budzi uśmiech na twarzy, niestety jutro może stać się koniecznością i wzbudzi jedynie łzę bezsilności.

Rosyjska inwazja na Ukrainę spotęgowała widmo głodu. Obecnie jak podaje UNICEF głoduje 690 milionów ludzi. Prognozy braku dostaw z Ukrainy oraz Rosji, susza w Indiach, pogłębią drastyczną sytuację, zwłaszcza na terenach Afryki, sytuacja ta może dotyczyć tam 20 procent populacji. Przy czym należy jeszcze uwzględnić problemy związane z produkcją nawozów sztucznych, ponieważ w przypadku nawozów potasowych znaczącymi producentami i eksporterami są Białoruś i Rosja. Oba te kraje odpowiadają za 65 procent światowego handlu⁹. W efekcie kraje Ameryki Łacińskiej i Południowej już przestrzegają przed mocnym spadkiem produkcji rolnej. Ponadto nie tylko w Europie, ale i na świecie narzucane są ograniczenia emisji, zwłaszcza metanu, wydzielanego przez zwierzęta hodowlane.

Zatem pod przykrywką zmian klimatycznych ruszy lawina migracyjna zapowiadana już w 2018 r. Już wtedy „eksperci" za największą katastrofę uznali zmianę klimatu wywołaną tzw. przesunięciem stref klimatycznych. Ma to wymusić wielką migrację ludzi z południa na północ, a docelowym kontynentem migracji w znacznym stopniu ma być Europa¹⁰. W związku z tym powstała nowa kategoria migrantów tj. „migranci klimatyczni"¹¹. Należy zaznaczyć, że kwestia migracji klimatycznej była podjęta przez ONZ w ramach Światowego Paktu w Sprawie Migracji podpisanej 19 grudnia 2018 r. Od początku budziła ona wielkie kontrowersje¹². W Belgii pakt doprowadził nawet do rozpadu rządu, jeden z koalicjantów stwierdził jednoznacznie, że: "(...) jeżeli postanowienia paktu są niewiążące, to po co go podpisywać¹³". Podpisany pakt określa liczbę migrantów na 250 milionów osób. Większość z nich ma trafić do Europy.

Jak ma się określona liczba przyszłych migrantów do możliwości ich przyjęcia bez konsekwencji ekonomiczno-społecznej? To pytanie pozostaje bez odpowiedzi, chociaż jest ogromnym argumentem do wszczęcia zarówno ruchów skrajnie prawicowych, jak i skrajnie lewicowych i internacjonalistycznych.

Paradoksalnie widmo głodu i w jego efekcie wielka migracja przyspieszy forsowane trendy dotyczące wprowadzenia wielokulturowości, tym samym dokonania zmian w asymetrii demograficznej, zaniku tożsamości narodowej, do upadku państw narodowych włącznie z utworzeniem nowych, niezdefiniowanych struktur ponadnarodowych. Problem głodu może być bodźcem do wprowadzenia przez ekologów żywności zastępczej w postaci suplementów tj. tak modnej obecnie diety Vegan. Odbędzie się to z poparciem większości osób generacji „Z", zafascynowanych poglądami, reprezentowanymi przez ikonę młodego pokolenia - Gretę Thunberg.

Obecna sytuacja oraz przyspieszenie trendów wyprowadzi nas z utopijnych wizji futurystów w realia rzeczywistości. Toczący się konflikt na Ukrainie i skutki tego konfliktu dostarczą niepowtarzalną możliwość przyspieszenia i urealnienia danych trendów. Antyutopijne wizje z powieści A. Huxleya „Nowy wspaniały świat" i G. Orwella „1984" bardziej przerażają swoją wizją niż stają się jedynie ucieczką w świat fantastyki.

"Fałszywe proroctwa bywają bardziej pouczające od prawdziwych" - Marta Bucholc

1 P. Osowski, USA odbierają Europę Niemcom. Zmiana 180 stopni i szansa dla Polski; Wojna na Ukrainie , TVP Info; dostęp 07.06.2022 r.

2 C. Pawlak, Zagrożenia o znamionach hybrydowych wyzwaniem dla bezpieczeństwa Europy Środkowej, Pomorskie Forum Bezpieczeństwa, Nr IV/2018 s. 94.

3 Polska i Ukraina podpisały specjalną umowę w sferze bezpieczeństwa i obronności. Dokument jest niejawny. Pojawiają się przesłanki mówiące o budowie nowego sojuszu w Europie Środkowe (dostęp 02.06.2022).

4 C. Pawlak, Zagrożenia o znamionach hybrydowych wyzwaniem dla bezpieczeństwa Europy Środkowej, op. cit., s.95

5 C. Pawlak, Rewolucja ekologiczna w cieniu zmian klimatycznych- szanse, wyzwania, zagrożenia, Pomorskie Forum Bezpieczeństwa Nr II/2021 s. 27.

6 Ibidem, s. 28.

7 "Rzeczpospolita": Za tydzień Unia skreśli auta benzynowe (dostęp 06.06.2022 r.)

8 (Planuje się wprowadzenie dwóch podatków, które miałyby pomóc w rozwoju niskoemisyjnego transportu w miastach i na wsiach. Pierwszy z nich miałby zostać nałożony na posiadaczy aut z silnikami spalinowymi. Drugi miałby podnieść opłatę za rejestrację tego typu pojazdów. Podatki miałyby wejść w życie odpowiednio w 2026 i 2024 roku. Ich wysokość nie jest jeszcze znana. Źródło: https://www.msn.com/pl/finanse/najpopularniejsze-artykuly/rozbie%C5%BCne-informacje-w-sprawie-nowych-podatk%C3%B3w-dla-kierowc%C3%B3w-w-kpo-premier-nie-ma-obawy/ar-AAY1BCc?ocid=uxbndlbing) (dostęp 06.06.2022 r.)

9 Bezpieczeństwo żywnościowe. Kwestia dostępności nawozów sztucznych to jedno z największych wyzwań dla Polski (dostęp 25.05.2022 r.)

10 H. Welzer, Wojny klimatyczne, Warszawa 2010, s. 202-203.

11 Ziemianarozdrozu.pl, Klimatyczni emigranci, źródło: http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/1294/klimatyczni-emigranci (dostęp: 25.02.2021)

12 Rząd Belgii rozpada się. Największy koalicjant nie chce podpisania „Paktu Imigracyjnego” (dostęp 22.02.2021)

13 Najwyższy czas, "Rząd Belgii rozpada się. Największy koalicjant nie chce podpisania Paktu Imigracyjnego" (dostęp: 22.02.2021)