Między Bugiem a prawdą: lekcja i kierunkowskaz dla polityki wschodniej

Wszyscy posiadacze Karty Mundurowej mogą zakupić książki od Prześwitów w lepszych cenach

Rozliczenie z transformacją i pytania o tożsamość

Autorzy starają się rozliczyć nie tylko z początkami III RP, lecz także z całą polityką zagraniczną po transformacji ustrojowej. Interesuje ich zarówno to, dlaczego polskie interesy przez wieki lokowały się za wschodnią granicą, jak i to, dlaczego – mimo tej historycznej tradycji – Polska po 1989 roku nie potrafiła w pełni wykorzystać swojego potencjału w regionie. Wypartowicz i Kozioł podejmują próbę odpowiedzi na pytania, z czego wynikały nasze błędy, dlaczego niektóre strategie okazały się nieskuteczne i jakie wnioski można wyciągnąć z przeszłości, by w przyszłości uniknąć powtarzania tych samych schematów.

Bez Ukrainy i Białorusi nie ma polityki wschodniej

Centralne miejsce w analizie zajmują Ukraina i Białoruś. To właśnie te dwa państwa, zgodnie z myślą Jerzego Giedroycia, miały być buforem oddzielającym nas od Rosji, ale zarazem są przestrzenią, gdzie ściera się polska pamięć historyczna, dziedzictwo kulturowe i współczesne ambicje polityczne. Autorzy przywołują nie tylko fakty historyczne, ale i przykłady współpracy, które w różnych momentach pozwalały Polakom i mieszkańcom tych krajów stawiać czoła wspólnym zagrożeniom.

W przypadku Białorusi pytania są szczególnie dramatyczne: czy Polska zrobiła dostatecznie dużo, aby przeciwdziałać procesowi wciągania Mińska w orbitę Kremla? Czy możliwy jest dialog z reżimem Aleksandra Łukaszenki, a jeśli tak – czy miałby on jakąkolwiek szansę na realny polityczny zwrot? Autorzy nie uciekają od trudnych tematów, wskazując zarówno zaniedbania, jak i ograniczenia, z jakimi Polska musi się liczyć wobec autorytarnego systemu w Mińsku.

Podobną analizę Kozioł i Wypartowicz przeprowadzają w odniesieniu do Ukrainy. Prześwietlają ponad trzy dekady wzajemnych relacji, wskazując zarówno obszary sukcesów (jak współpraca wojskowa czy wsparcie w procesie europeizacji), jak i bolesne porażki (spory historyczne, rozbieżności interesów gospodarczych). Dużo miejsca poświęcają także ostatnim latom, a zwłaszcza pełnoskalowej wojnie Rosji przeciwko Ukrainie. W tym kontekście relacje Warszawy i Kijowa przypominają sinusoidę – okresy solidarności i wsparcia przeplatają się z napięciami, które pokazują, jak trudne jest budowanie trwałego partnerstwa.

Regionalne sojusze jako przyszłość

Jednym z kluczowych elementów książki jest wskazanie kierunków przyszłych działań. Autorzy postulują budowanie „sojuszy w sojuszu”, czyli pogłębionej współpracy regionalnej w ramach Europy Środkowej i Wschodniej, uzupełnionej o współdziałanie z krajami nordyckimi. Nie chodzi o alternatywę dla Unii Europejskiej czy NATO, ale o ich dopełnienie – stworzenie wspólnoty interesów regionalnych, która pozwoliłaby skuteczniej odpowiadać na wyzwania bezpieczeństwa, kryzysy migracyjne czy energetyczne.

Kozioł i Wypartowicz wyodrębniają trzy główne obszary, które mogłyby stanowić fundament tej współpracy: bezpieczeństwo (zwłaszcza militarne), infrastruktura oraz przemysł – ze szczególnym akcentem na przemysł zbrojeniowy. Zdaniem autorów to właśnie na tych polach Polska mogłaby pełnić rolę inicjatora, a nie tylko uczestnika działań międzynarodowych.

Rozliczenie z historią i spojrzenie w przyszłość

Książka ma także wymiar refleksyjny. Autorzy nie unikają surowej oceny polskiej dyplomacji, wytykając jej brak konsekwencji i wizji. W ich narracji pobrzmiewa echo myśli paryskiej „Kultury”, ale także gorzkie doświadczenia ostatnich lat, kiedy Polska niejednokrotnie nie potrafiła wykorzystać potencjału własnego położenia.

„Między Bugiem a prawdą” to jednak nie tylko krytyka. To także próba konstruktywnego myślenia o przyszłości. Autorzy inspirują czytelnika do refleksji nad tym, jak zbudować trwałe fundamenty polskiej polityki wschodniej – takiej, która będzie oparta nie na doraźnych emocjach i reakcjach, lecz na konsekwentnej strategii.

„Między Bugiem a prawdą” to książka ważna i potrzebna. Łączy w sobie erudycję z publicystyczną przystępnością, dzięki czemu trafia zarówno do specjalistów zajmujących się polityką międzynarodową, jak i do czytelników, którzy po prostu chcą lepiej zrozumieć kontekst wydarzeń za naszą wschodnią granicą. Wypartowicz i Kozioł prowokują do dyskusji, nie boją się trudnych pytań, a ich diagnozy – choć czasem pesymistyczne – są poparte rzetelną analizą.

To lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy chcą zrozumieć nie tylko teraźniejszość, ale i przyszłość polskiej polityki wschodniej. Choć można się spierać z niektórymi tezami autorów, trudno odmówić im odwagi w stawianiu pytań i konsekwencji w budowaniu argumentacji.Między Bugiem a prawdą to książka, która nie daje łatwych odpowiedzi, ale właśnie dlatego warto po nią sięgnąć.

Warto sięgnąć po tę książkę, a dla posiadaczy Karty Mundurowej mamy dobrą wiadomość – można ją kupić z rabatem  -7% w Wydawnictwie Prześwity .

Karta Mundurowa to bezpłatny program zniżkowy dla służb mundurowych i ich rodzin, który daje dostęp do setek ofert w całej Polsce. To prosty sposób, by oszczędzać na codziennych zakupach i wyjątkowych okazjach.

Materiał partnerski