Oceaniczni obrońcy chińskich lotniskowców - niszczyciele typu 52C

Chińskie władze konsekwentnie dążą do przekształcenia swoich sił morskich w dużą flotę oceaniczną, zdolną do wsparcia interesów tego państwa na wszystkich akwenach gdzie one występują obecnie lub dopiero zaistnieją. Temu celowi służy zarówno coraz większa aktywność  chińskich okrętów na oddalonych akwenach, jak i bardziej dynamiczny rozwój własnej floty. Przejawia się on przede wszystkim poprzez budowę nowych jednostek we własnych stoczniach, często w bardzo długich seriach, czemu sprzyja duży potencjał rodzimego przemysłu stoczniowego oraz coraz większe możliwości wytwórcze producentów uzbrojenia i wyposażenia. Jest to możliwe między innymi dzięki wzrostowi umiejętności zawodowych i kreatywności lokalnej kadry naukowej i inżynierskiej.

Proces rozwoju chińskiej floty, trwający z bardzo dużą intensywnością od początku obecnego stulecia, obejmował dotąd przede wszystkim budowę różnej wielkości okrętów eskortowych, co nie dziwi jeżeli weźmie się pod uwagę jakie znaczenie dla gospodarki tego państwa odgrywa transport morski, dzięki któremu możliwy jest eksport chińskich towarów i dowóz surowców do ich produkcji. Największymi jednostkami eskortowymi tego państwa są niszczyciele rakietowe, wśród których palmę pierwszeństwa w zakresie wyposażenia w wielofunkcyjny radar z antenami ścianowymi oraz rakiety przeciwlotnicze dalekiego zasięgu noszą właśnie niszczyciele typu 052C (Luyang – II).

Dowództwo chińskiej floty, przed którą stawiane są coraz ambitniejsze zadania, pod koniec ubiegłego wieku z uwagą analizowało rozwój sił morskich w rejonie Pacyfiku. Oczywiście nie uszedł jego uwadze znaczny wzrost liczby niszczycieli rakietowych we flotach USA i Japonii, wyposażonych w system Aegis i uzbrojonych m.in. w pociski przeciwlotnicze RIM-66 Standard Missile-2MR (SM-2MR) oraz RIM-67/156 Standard Missile-2ER (SM-2ER). W związku z tym przed chińskimi inżynierami postawiono ambitne zadanie stworzenia jednostek o analogicznych zdolnościach, a więc zdolnych do skutecznego rażenia przed wszystkim celów powietrznych na dużych odległościach, a przy tym charakteryzujących się zastosowaniem uzbrojenia i wyposażenia rodzimej produkcji (chociaż często opartego na zagranicznych technologiach).

Dzięki wcześniejszym doświadczeniom na polu budowy okrętów tej klasy oraz dobrze zorganizowanej kooperacji naukowo-technicznej z licznymi firmami zagranicznymi: rosyjskimi (technologie rakietowe), ukraińskimi (turbiny gazowe i stacje radiolokacyjne), zachodnioeuropejskimi (inne komponenty), a także wykorzystaniu takiego samego kadłuba z siłownią jak na jednostkach typu 052B, udało się z tego zadania wywiązać bardzo szybko. Opracowanie projektu niszczycieli typów 052B i 052C zostało w 1998 r. zlecone 701. Instytutowi zajmującego się pracami badawczymi dotyczącymi okrętów wojennych oraz ich projektowaniem. Decyzja o równoczesnym projektowaniu i budowie niszczycieli obu tych typów podyktowana była dużym zapotrzebowaniem na jednostki tej klasy oraz zapóźnieniem technologicznym, jakim charakteryzowały się jednostki znajdujące się w służbie.

Projekt jednostek typu 052C był bardziej perspektywiczny, ale obarczony dużym ryzykiem w związku z zastosowaniem radaru wielofunkcyjnego z antenami ścianowymi oraz nowych rakiet przeciwlotniczych. Natomiast projekt 052B, dzięki zastosowaniu sprawdzonych wzorów uzbrojenia i wyposażenia elektronicznego, w tym zakupionych za granicą, pozwalał na szybkie wzmocnienie floty bardzo potrzebnymi jednostki, a z drugiej strony traktowany był jako wyjście awaryjne w przypadku niepowodzenia programu bardziej awangardowego niszczyciela. Projekt techniczny jednostek typu Luyang – II został zatwierdzony we wrześniu 2001 r., zaś oficjalne źródła stwierdzają, że jego twórcą był Zhu Yingfu dyrektor 701. Instytutu.

Tuż po wodowaniu obu jednostek projektu 052B w stoczni Jiangnan rozpoczęto budowę dwóch pierwszych niszczycieli projektu 052C – w czerwcu 2002 r. Lanzhou (170) i listopadzie 2002 r. Haikou (171). Prace przy nich przebiegały dość sprawnie, jako że zwodowano je już po niecałym roku, odpowiednio 29 kwietnia i 30 października 2003 r. , zaś do służby we Flocie Południowej wcielono je 18 października 2005 r. (prototyp) i 26 grudnia 2005 r. (pierwsza jednostka seryjna). Pełną zdolność bojową niszczyciele te osiągnęły w 2008 r.  

Po zbudowaniu pierwszej serii nastąpiła kilkuletnia przerwa w budowie jednostek tego typu związana z oczekiwaniem na uruchomienie licencyjnej produkcji turbin gazowych oraz reorganizacją stoczni Jiangnan, która musiała przekazać swoje tereny pod budowę infrastruktury światowej wystawy Expo 2010. W tym celu została ona w całości przeniesiona na wyspę Changxing na rzece Jangcy (aglomeracja szanghajska), przez co zyskała nową nazwęJiangnan-Changxing.

Pierwotnie w nowym zakładzie produkcyjnym na wyspie Changxing planowano zbudowanie sześciu niszczycieli drugiej serii, ostatecznie ograniczono ich liczbę do czterech, zaś zamówienie dwóch ostatnich przeniesiono na niszczyciele nowego typu 052D (Luyang – III). Te cztery jednostki - Changchun (150), Zhengzhou (151), Jinan (152),  Xi’an (153), zwodowano w latach 2010-12, zaś wprowadzono do służby w składzie Floty Wschodniej w latach 2013-15. Szacunkowe koszty jednostkowe tych okrętów są znaczne, co jest zrozumiałe w przypadku tak skomplikowanych jednostek. Określa się je na ok. 800 mln USD, czego 200 mln miało pochłonąć uzbrojenie, a kolejne 400 mln bojowy system dowodzenia i wyposażenie elektroniczne (sam koszt radaru H/LJG-346 to 1/6 ceny okrętu).

Niszczyciele typu 052C (Luyang – II) są wyspecjalizowanymi okrętami przeznaczonymi do obrony przeciwlotniczej zespołów lotniskowcowych lub desantowych, stąd ich możliwości w zakresie zwalczania celów nawodnych/naziemnych i podwodnych są ograniczone. Cechą charakterystyczną tych jednostek jest wielka nadbudówka dziobowa z zamontowanymi w jej rogach czterema stałymi antenami radaru wielofunkcyjnego typ 348. Podobne zlokalizowane są anteny ścianowe na niektórych okrętach wyposażonych w amerykański system Aegis. To co na pewno wyróżnia te niszczyciele od innych, jest fakt  że anteny radaru typ 348 nie są płaskie a wypukłe i lekko zaokrąglone, przez co łatwo je odróżnić od innych jednostek tej klasy.

Drugą cechą wyróżniającą te okręty jest uzbrojenie ich w pionowe wyrzutnie rakiet przeciwlotniczych dalekiego zasięgu HHQ-9. Są one morską wersją pocisków HQ-9, które powstały w oparciu o zakupione na początku lat 90. ubiegłego wieku rosyjskie rakiety kompleksu S-300, wyposażone w jednak system naprowadzania zaczerpnięty z amerykańskich pocisków Patriot. Kolejnym wzorem uzbrojenia zastosowanym na niszczycielach typu 052C po raz pierwszy, są pociski przeciwokrętowe YJ-62 opracowane na przełomie wieków przez China Aerospace Science Industry Corporation (CASIC) i produkowane seryjnie od 2005 r. YJ-62 to manewrujący pocisk napędzany silnikiem turboodrzutowym w typowym dla pocisków tej klasy układzie konstrukcyjnym, czyli z rozkładanymi po starcie skrzydłami nośnymi, wlotem powietrza do silnika marszowego pod spodem oraz czterema powierzchniami sterowymi umieszczonymi w tylnej części.

Dane taktyczno-techniczne niszczycieli typu 052C:

Wyporność – standardowa 5700 t, pełna 7000 t;

Wymiary – (dł. x szer. x zan.) 155,5x17,2x6,1 m;

Napęd – 2 turbiny gazowe UGT-25000 o łącznej mocy 57 400 kW, 2 silniki wysokoprężne MTU 20V 956 TB92 o łącznej mocy 9800 kW;

Osiągi – prędkość maksymalna 29-30 w., zasięg 4500 Mm/15 w.;

Uzbrojenie – 8 x VI pionowe wyrzutnie rakiet plot. HHQ-9, 2 x IV wyrzutnie rakiet przeciwokrętowych YJ-62, 1 x I 100 mm armata uniwersalna H/PJ 87, 2 artyleryjskie zestawy obrony bezpośredniej H/PJ 12 kal. 30 mm, 2 x III wyrzutnie torped zop typ 7424B kal. 324 mm dla torped Yu-7, 1 śmigłowiec typu Harbin Z 9C lub Kamow Ka-28;

Wyposażenie przeciwdziałania – system walki elektronicznej H/RJZ-726, 4 x XVIII wyrzutnie celów pozornych typu 726-4;

Wyposażenie obserwacji technicznej – wielofunkcyjny radar z aktywnymi antenami ścianowymi H/LJG-346, radar wykrywania celów powietrznych H/LJQ-517B, radar wykrywania i śledzenia celów powietrznych i nawodnych H/LJQ-364, aktywno-pasywny system wskazywania celów dla rakiet przeciwokrętowych H/LJQ-366, radar kierowania ogniem artylerii H/LJP-344A;

Wyposażenie hydrolokacyjne – kadłubowa aktywno-pasywna stacja hydrolokacyjna H/SJD-9, holowana akustyczna pułapka antytorpedowa typ 562;

Systemy dowodzenia – bojowy system dowodzenia H/ZBJ-1;

Załoga – 280 ludzi (40 oficerów).

Andrzej Nitka