Miliony Rosjan napędzają machinę wojenną Putina

RUSI przeprowadził badania aktywności rosyjskiego przemysłu zbrojeniowego w latach 2022-2024 roku w oparciu o ogólnie dostępne dane. Jak wskazują badacze, decyzja o mobilizacji wojennej przemysłu podjęto 6 lipca 2022 roku. Wtedy rosyjski parlament przyjął szereg ustaw, pozwalających na zwiększenie nacisków na rozwój sektora obronnego.

Wśród modyfikacji wprowadozno m.in. priorytetyzację działań przemysłowych i podjęcie środków mobilizacyjnych w celu zwiększenia produkcji zbrojeniowej, zezwolono na wykorzystanie materiałów pochodzących z rezerw państwowych, w tym strategiczne, wymagane do produkcji zbrojeniowej, ograniczenie praw pracowniczych sektora zbrojeniowego, w tym zezwolenie na pracę w trybie zmianowym 12 godzin dziennie przez 6 dni w tygodniu. Zrezygnowano również z procedury otwartych przetargów i zamawianie produktów od jednego, wskazanego dostawcy.

Na początku 2024 roku w rejestrze ogólnym przedsiębiorstw rosyjskiego kompleksu przemysłowo-obronnego znajdowało się ponad 1400 przedsiębiorstw zajmujących się wytwarzaniem produktów i dostarczaniem usług na rzecz obronności. 977 firm podległych jest rosyjskiemu ministerstwu przemysłu i handlu, 166 ministerstwu obrony, 80 Roskosmosowi oraz 43 Rosatomowi. Największym jednostkowym dostawcą rosyjskiej armii jest spółka Rostiech, która skupia ponad 800 przedsiębiorstw i odpowiada za 40 procent dostaw uzbrojenia na potrzeby ministerstwa obrony Rosji w 2022 roku. O znaczeniu Rostiechu świadczy również wzrost przychodów spółki. Według wyników z 2023 roku przychody wzrosły o 1/3 do prawie 3 bln rubli (34 mld dolarów). Stało się to mimo ograniczonych wpływów z tytułu eksportu uzbrojenia. Szef Rostiechu, Siergiej Czemiezow, uważa, że 80 procent sprzętu dostarczanego do rosyjskiej armii jest produkcji jego spółki.

W produkcję przemysłu zbrojeniowego angażuje się wszelkie dostępne środki osobowe w dostępie rosyjskiego państwa. Do firm produkujących sprzęt wojskowy zatrudnia się uczniów techników i szkół zawodowych oraz studentów, pracowników sprowadzanych np. z Afryki, oraz więźniów, którzy za swoją pracę nie otrzymują wynagrodzeń, albo jest ono bardzo niskie. Według wyliczeń RUSI w 2024 roku w sektorze zbrojeniowym Rosji pracowało 34 tys. rosyjskich osadzonych. W 2025 roku liczba ta ma wzrosnąć do 80 tys.

Ogólem na początek 2024 roku w sektorze obronnym miało zatrudnionych być 4,5 mln osób, zarówno jako bezpośrednich pracowników jak i kontrahentów wspierających produkcję, 75 procent zatrudnionych jest w zakładach jako pracownicy fizyczni, a 25 procent jako kadra naukowo-badawcza. „Według statystyk, biorąc pod uwagę członków rodzin pracowników przemysłu obronnego, co dziesiąty mieszkaniec Rosji jest związany z przemysłem obronnym” - pisze RUSI.