Laos wyśle wojska na Ukrainę? "Jak Korea Północna" [ANALIZA]

31 lipca 2025 r. prezydent Laosu Thongloun Sisoulith podpisał z Władimirem Putinem siedem dokumentów wzmacniających wzajemne relacje gospodarcze. Czyżby zacieśniające się partnerstwo rosyjsko-północnokoreańskie planowało poszerzanie koalicji z chęcią umiędzynarodowienia konfliktu na Ukrainie?

Kontekst historyczny – Laos w rozgrywce międzynarodowej

W latach 1893-1953 Laos był częścią Francuskich Indochin. Francja uznała jego niepodległość, co zostało oficjalnie przypieczętowane na Konferencji Genewskiej w 1954 r. kończącej francuską obecność w Indochinach. Pokój okazał się krótkotrwały. W 1959 r. Wietnam Północny rozpoczął działania partyzanckie przeciwko Wietnamowi Południowemu, co stawiało pod znakiem zapytania laotańską neutralność. Od 1960 r. wybuchła tam wojna domowa pomiędzy królewskimi siłami zbrojnymi Laosu a inspirowanym przez Związek Sowiecki ruchem komunistycznym Pathet Lao i regularnymi wojskami północnowietnamskimi penetrującymi całą wschodnią część kraju, przez który przebiegał szlak zaopatrzeniowy dla południowowietnamskiej guerilli Viet Congu, tzw. Szlak Ho Chi Minha. W 1961 r. prezydent Stanów Zjednoczonych Dwight D. Eisenhower, przekazując władzę w ręce Johna F. Kennedy’ego, określił Laos jako korek w butelce, którego upadek może spowodować efekt domina. Na krótko Laos uzyskał priorytetowe znaczenie.

Chcąc uderzyć w północnowietnamską logistykę w Laosie, USA od 1964 r. rozpoczęły operację nalotów dywanowych pod kryptonimem Barrel Roll. Do 1973 r. przeprowadzono ponad 500 tys. nalotów o łącznym tonażu ok. 2,5 mln ton bomb, czyli więcej aniżeli całkowity tonaż bomb zrzuconych na Japonię i Niemcy w czasie II wojny światowej. Pozostałością są liczne niewybuchy oraz miny przeciwpiechotne, których rozbrajanie potrwa jeszcze dekady. To była bezpośrednia siła uderzeniowa, ale równocześnie trwała tzw. tajna wojna w Laosie prowadzona przez CIA. Koszty były ogromne, przekraczając 3 mld $ rocznie, z wynikiem dalekim od satysfakcjonującego dla USA. Związek Sowiecki, choć nie partycypował aktywnie w konflikcie, wspierał tamtejszy ruch komunistyczny finansowo, logistycznie oraz operacyjnie poprzez inspirowanie przez KGB tajnych operacji wywiadowczych i quasi-terrorystycznych.

W 1973 r. w Laosie zawarto tzw. „kontrolowane porozumienie” przewidujące utworzenie rządu koalicyjnego z udziałem przedstawicieli Pathet Lao, który dwa lata później przejął całą władzę w kraju, zmieniając jego nazwę z Królestwa Laosu na Ludowo-Demokratyczną Republikę Laosu. Wynik wojny dla Laosu był opłakany: spośród liczącej 2,5 mln osób populacji życie straciło ponad 10%, 4,000 zostało trwale okaleczonych, a aż 700,000 zmuszonych było do czasowej lub stałej emigracji.

Wyjście z izolacji

Od 1975 r. Laos pozostawał praktycznie w izolacji politycznej, utrzymując relacje z państwami bloku komunistycznego. Podobnie jak w przypadku wielu państw sowieckiej strefy wpływów, upadek ZSRR wywarł wpływ na politykę Laosu, który przeprowadził reformy gospodarcze, kierując się w stronę gospodarki wolnorynkowej, przy jednoczesnej normalizacji politycznej i nawiązaniu stosunków dyplomatycznych z wieloma państwami na świecie, w tym również z USA (w 1992 r.). W 1997 r. Laos uzyskał członkostwo w Stowarzyszeniu Państw Azji Południowo-Wschodniej, ASEAN, a w 2006 r. w Światowej Organizacji Handlu, WTO. Głównymi partnerami handlowymi Laosu są Chiny, Tajlandia i Stany Zjednoczone. Stosunki dyplomatyczne z krajami Półwyspu Koreańskiego datują się na 1974 r., z tym że z Koreą Południową zostały zerwane rok później, by ponownie wznowić je w 1995 r.

Laos – Korea Północna

Trudno mówić o północnokoreańskich inwestycjach w Laosie poza kilkoma restauracjami funkcjonującymi od 2018 r. i serwującymi tradycyjne koreańskie dania. Nie jest jednak tajemnicą, że są to ośrodki o dość niejasnym profilu działalności i pracują na rzecz Biura 39, a dla Korei Północnej spełniają rolę „narzędzia” do omijania sankcji. Północnokoreańskie punkty gastronomiczne działają w wielu krajach azjatyckich, także Laos nie jest wyjątkiem. Nie na tym jednak kończą się relacje bilateralne między oboma państwami, które nabierają coraz bardziej wyrazistej treści od początku XXI w. Laos od dawna traktowany był przez północnokoreańskich uchodźców jako główny szlak przerzutowy do Korei Południowej, a wiele rozgłosu zyskała w 2013 r. sprawa przekazania dziewięciu osób władzom w Pyongyangu. Ostatecznie kwestię tę unormowano dwustronnym porozumieniem z 2016 r. Od 2015 r. zintensyfikowała się dwustronna współpraca w sferze polityki obrony narodowej i bezpieczeństwa, konsekwencją czego była złożona w Wientian 30 listopada oficjalna wizyta północnokoreańskich funkcjonariuszy wysokiego szczebla pionu wojskowego. Po fiasku drugiego spotkania na szczycie Kim Jong-un – Donald Trump w Hanoi w lutym 2019 r., Wientian gościł w październiku specjalnego wysłannika i wiceprzewodniczącego Partii Pracy Korei Ri Su-yong. I chociaż oficjalne komunikaty głosiły, że celem wizyty była wymiana zdań między braterskimi narodami socjalistycznymi, zarówno jej czas jak i szczebel dyplomatyczny trudno uznać za przypadkowe.

Dokładne przyjrzenie się oficjalnym wizytom międzypaństwowym, opatrzonym jak zwykle komunikatami o wzajemnej przyjaźni i współpracy, pozwala dostrzec pewien trend w polityce północnokoreańskiej wobec Laosu. 30 marca 2024 r. Wientian odwiedził Kim Song-nam, dyrektor departamentu międzynarodowego Koreańskiej Partii Pracy. Rok później, niemal w tym samym czasie w Pyongyangu odbyło się spotkanie ministrów spraw zagranicznych Laosu i Korei Północnej, które miało upamiętnić 50. rocznicę wzajemnych stosunków dyplomatycznych oraz 60. rocznicę pierwszego spotkania na szczycie między prezydentem Laosu Kaysone Phomvihane a Kim Ir-senem.

Kurtuazja jest nieodłączną częścią dyplomacji, która wypełnia określone zadania. 7 lipca 2025 r. ukraiński wywiad i władze w Kijowie podały, że Laos zamierza wysłać niewielki kontyngent zbrojny wojsk inżynieryjnych na Ukrainę w celu rozminowywania terenów położonych w obwodzie kurskim. Ponadto sugerowano też, że laotańskie władze zaoferowały bezpłatne usługi rehabilitacyjne dla rannych żołnierzy rosyjskich. Nie miałoby to nic wspólnego z działaniami humanitarnymi, jako że wysłanie nawet niewielkich kontyngentów zbrojnych, ale pod auspicjami państwa, określa jego oficjalne stanowisko wobec konfliktu, a to oznacza poparcie dla rosyjskiej agresywnej wojny na Ukrainie. W połowie miesiąca władze laotańskie zaprzeczyły doniesieniom ukraińskim, najprawdopodobniej obawiając się konsekwencji na forum międzynarodowym, a przede wszystkim reperkusji gospodarczych. Strategia Laosu polega na polityce nieingerencji i utrzymaniu równowagi pomiędzy Chinami i Rosją, a państwami zachodnimi, w szczególności Unią Europejską, która jest istotnym donatorem pomocy dla Wientianu.

Chociaż w ukraińskich doniesieniach nie podano żadnej konkretnej daty, to jednak trudno ustrzec się przed wrażeniem, że trwa proces zbliżenia laotańsko-rosyjskiego, a znaczącą rolę w nim odgrywa też dyplomacja północnokoreańska. Tym bardziej, że w dniach 11-14 lipca do Korei Północnej przybył z oficjalną wizytą rosyjski minister spraw zagranicznych Sergiej Ławrow, który w spotkaniu z Kim Jong-unem nie tylko mówił o dwustronnym partnerstwie strategicznym, mającym powstrzymać Eurazję od przekształcenia się w natowskie lenno, ale również o kontynuacji bezpośrednich kontaktów w najbliższym czasie. Padły nawet słowa o braterstwie broni i wspólnej gotowości do przeciwdziałania amerykańskiej obecności w regionie Indo-Pacyfiku. Wymownym gestem tej współpracy jest wznowienie od czerwca b.r. bezpośredniego połączenia kolejowego na linii Pyongyang-Moskwa oraz od 28 lipca lotów pasażerskich między obiema stolicami. Trwa również pełnoskalowa wymiana towarowa, transfer technologii wzmacniający m.in. północnokoreański potencjał nuklearny, przy czym Korea Północna zapowiedziała wzmocnienie swoich kontyngentów wojskowych o kolejne 30-40 tys.

Choć Laos nie jest potentatem nawet dla Korei Północnej, to jego nawet symboliczna partycypacja w wojnie na Ukrainie umocniłaby pozycję Kim Jong-una w oczach Rosji, jako czynnika przyczyniającego się do umiędzynarodowienia konfliktu na Ukrainie i poszerzania realnej antyzachodniej koalicji. Laosowi zależy przede wszystkim na pozyskiwaniu technologii z sektora IT oraz broni i uzbrojenia, w czym pomocna może okazać się Korea Północna i Rosja.

Laos – Rosja

Rosja jest pożądana dla Laosu jako czynnik równoważący wpływy chińskie. Moskwa zdaje sobie z tego sprawę i dąży do umocnienia swej pozycji w Laosie. A najlepszym tego dowodem było wysłanie do Laosu w 2018 r. specjalnej misji wojsk inżynieryjnych z zadaniem usunięcia niewybuchów na obszarze ok. 200 ha i przeszkolenie 164 laotańskich funkcjonariuszy. 23 listopada 2021 r. zakończono wspólną misję w Nakai w prowincji Khammuan, ale operacje rozminowywania prowadzono też w dwóch innych prowincjach Xienh Khuang i Borikhamxay. Oczyszczanie terenów bombardowanych jeszcze w czasach II wojny indochińskiej potrwa dekady, ale rosyjski wkład został bardzo poważnie potraktowany. Stąd też być może plany wysłania podobnej formacji do Rosji, co Laos traktowałby w podobnych kategoriach. Sprawa jednak wydaje się mieć głębszy międzynarodowy wymiar i stąd obecna powściągliwość władz w Wientian. W 2021 r. podczas XI zjazdu Laotańska Partia Ludowo-Rewolucyjna zadeklarowała swoje zaangażowanie na rzecz promowania więzi i pogłębiania współpracy z Rosją. W 2022 r. po rosyjskiej agresji na Ukrainę, Wientian powstrzymał się od wydawania oficjalnych opinii czy deklaracji w tej materii.

Laosowi zależy przede wszystkim na modernizacji armii, której większość sprzętu bazuje na uzbrojeniu sowieckim i postsowieckim. W sierpniu 2024 r. zawarto porozumienia o współpracy wojskowej, a jesienią tego roku wiceminister obrony narodowej Rosji odwiedził Laos.

Punktem kulminacyjnym w relacjach laotańsko-rosyjskich jest obecna wizyta laotańskiego prezydenta Thongloun Sisoulith w Moskwie na zaproszenie prezydenta Władimira Putina, która zaowocowała podpisaniem 31 lipca 2025 r. aż siedmiu umów, w tym o rozwoju w dziedzinie cywilnej współpracy nuklearnej, wzajemnej pomocy w postępowaniu karnym oraz współpracy w celu zapewnienia bezpieczeństwa sanitarnego i epidemiologicznego. Trwają też intensywne prace nad rozbudową szlaków logistycznych przez Wietnam i Chiny w celu wsparcia rosnących przepływów ładunków oraz kooperacji w sektorach energetycznym i górniczym.

Korzyści ze współpracy

Laos – wsparcie w sferze gospodarczej i obrony narodowej ze strony Rosji jako przeciwwagi dla ekonomicznej penetracji chińskiego kapitału

Korea Północna – potencjalnie zbliżenie Laosu do tworzącej się koalicji i umocnienie tym samym własnej pozycji w relacjach z Rosją, możliwość alokacji funduszy w przedsięwzięcia o wątpliwym charakterze, ale przynoszące konkretne zyski finansowe

Rosja – pozyskanie partnera w Azji Południowowschodniej i rozszerzanie wpływów w państwach ASEAN

Konkluzje

Doniesienia wywiadu ukraińskiego należy potraktować poważnie, skoro władze laotańskie w połowie lipca 2025 r. zaprzeczyły, jakoby miały wysłać kontyngenty zbrojne na Ukrainę. Niemniej należy liczyć się z możliwością nawet nieoficjalnej partycypacji Laosu w ramach tworzonej koalicji jako akcji humanitarnej, a przemawiają za tym laotańskie działania dyplomatyczne dynamizujące relacje zarówno z Koreą Północną, jak i z Rosją. Tym bardziej, że współpraca zapewnia wymierne korzyści wszystkim stronom.