Ergonomia broni palnej - akcesoria Magpul, Strike Industries, IMI Defense

Artykuł promocyjny przygotowany przez partnera SpecShop.pl

Aby jednak uświadomić sobie, jak istotnym elementem konstrukcji broni jest jej dostosowanie do wygodnego użytkowania, przyjrzyjmy się kilku przykładom z przeszłości, o wątpliwej ergonomii. Pistolet maszynowy STEN w wersji Mk III jest zapewne doskonale rozpoznawalny dla większości pasjonatów broni. Bardzo ograniczona ergonomia “chwytu pistoletowego” i kolby jest tu poniekąd uzasadniona skrajnie ograniczonym kosztem produkcji. Chodzi nam jednak o nieco inny element konstrukcji - gniazdo magazynka oraz powiązaną z nim trudność w chwycie pm-u.

STEN był pistoletem pokrewnym do wywodzącego się również z Wielkiej Brytanii Lanchestera, który z kolei bazował na niemieckim MP-28. Ten z kolei opierał się na pm-ie MP-18 - sięgającym historią I Wojny Światowej modelu stworzonym z myślą o walce w okopach. Poziome umieszczenie magazynka było wówczas korzystne, ze względu na ułatwienie prowadzenia ognia z okopu bez konieczności nadmiernego eksponowania sylwetki strzelca. Relatywnie długie łoże umożliwiało umieszczenie na niej dłoni ręki wspomagającej, stabilizując broń.

W przypadku drugowojennego STEN-a jednak układ magazynka nie przedstawiał sobą korzyści, natomiast powodował znaczące problemy, skręcając pistolet w dłoniach strzelca. Instynktowny chwyt za magazynek powodował natomiast znaczące problemy z podawaniem amunicji a co za tym idzie - niezawodnością. Efektem istnienia takich wad były najpierw amatorsko, a następnie fabrycznie dorabiane chwyty pionowe - przykład wczesnych akcesoriów mającymi poprawiać ergonomię broni.

Obecne konstrukcje strzeleckie są jednak na tyle przyjazne użytkownikowi, że nie spotkamy tam raczej aż tak radykalnych uchybień. Mówiąc o złej ergonomii we współczesnej broni palnej, słyszymy najczęściej o chwytach z utrudniającą długotrwałe użytkowanie geometrią, manipulatorach uniemożliwiających obsługę bez zmiany pozycji dłoni lub nieprzystosowaniu konstrukcji do osób leworęcznych.

Warto jednak zwrócić uwagę jak bardzo zmieniła się metodyka strzelecka, oraz o ile szybsze i dokładniejsze są dzisiejsze techniki. Ciągłe dążenie do doskonałości sprawia, że coraz drobniejsze detale stają się istotne dla dalszego postępu - wiąże się to zatem nie tylko z dopracowaniem naszego treningu, lecz również z odpowiednim doborem usprawnień naszego sprzętu. Szybkie ładownice, kydexowe kabury, czy właśnie ulepszone części do broni palnej pozwalają nam na pełne wykorzystanie naszych umiejętności

Rynek akcesoriów do broni jest jednak na tyle bogaty, że bez problemu zaspokoi większość potrzeb personalizacji. Od najprostszych usprawnień jak lepiej tłumiąca odrzut stopka kolby po zaawansowane, sportowe mechanizmy spustowe - jeśli korzystamy z najpopularniejszych platform, dostępność akcesoriów do broni palnej jest wręcz nieograniczona. Konstrukcje bazujące na karabinku AR-15 są stworzone do modyfikacji - niezwykle łatwa w rozłożeniu konstrukcja oraz gigantyczne spektrum części sprawia, że możemy niemal idealnie dostosować broń do własnych preferencji. Właściciele karabinków AK również mogą liczyć na solidne zaplecze akcesoriów - tym bardziej że w ich przypadku pozwalają one na naprawdę radykalną metamorfozę i zwiększenie funkcjonalności broni.

Dokonując zakupu platformy AR-15, o ile nie zdecydujemy się na wybór modelu w nawiązującej do karabinka M16 konfiguracji retro, najczęściej otrzymujemy broń z kolbą o regulacji długości. Aby zrozumieć, jak istotna jest ta funkcja, warto najpierw przybliżyć sobie termin LOP. Length Of Pull to odległość od przedniej płaszczyzny języka spustowego do zakończenia stopki kolby - jej powszechnie spotykana wartość dla karabinków ze stałą kolbą wynosi około 13 cali.

Jednakże warto zwrócić uwagę, że optymalne LOP różni się zarówno w zależności od gabarytów użytkownika - co oczywiste - jak i również od pozycji lub przestrzeni, w której znajduje się użytkownik. Zupełnie inna odległość będzie wygodna podczas strzelania w pozycji leżącej, a zupełnie inna przy wchodzeniu z uniesionym karabinkiem po zamkniętej klatce schodowej. Odległość punktu podparcia od spustu determinuje jeszcze jeden czynnik - kąt zgięcia nadgarstka, który ma niebagatelny wpływ na komfort podczas długotrwałego operowania bronią. Im krótsze LOP i mniejszy kąt nachylenia chwytu pistoletowego, tym nadgarstek pozostaje w bardziej zgiętej pozycji. W przypadku o ile w przypadku karabinków AR-15 jak już wcześniej wspominaliśmy mamy zazwyczaj możliwość regulacji w zależności od potrzeby sytuacji, o tyle karabinki AK w zdecydowanej większości posiadają fabrycznie kolby o stałej długości. Czasy Układu Warszawskiego jednak już minęły i aktualnie możemy zaradzić temu na kilka sposobów, znacząco usprawniając wygodę obsługi tej konstrukcji.

Składana kolba do karabinków AK

Zasadniczo można spotkać dwa rodzaje rozwiązań - adaptery do prowadnic kolby typu AR-15 lub dedykowane do platformy modele tworzone od podstaw. W pierwszym przypadku możemy spotkać się albo z montażami umożliwiającymi instalację standardowej prowadnicy kolby stosowanej w karabinkach Stonera, albo z gotowymi adapterami umożliwiającymi bezpośrednie umieszczenie kolby dedykowanej AR-kom. Drugi typ adaptera jest z reguły zdecydowanie bardziej przystępny cenowo, tak naprawdę nie ustępując w żaden sposób pierwszemu.

Produkty tego typu możemy spotkać w ofercie większości izraelskich firm produkujących akcesoria do broni palnej - chociażby sprawdzonej IMI Defense. Modele w standardowym układzie takie jak MAK1 pozwalają na montaż dowolnej kolby mil-spec. Co jednak lepsze, z racji konstrukcji karabinka AK możemy zastosować również prowadnicę składaną na bok - taką jak MAK2. W przeciwieństwie do karabinka AR w prowadnicy nie znajduje się urządzenie powrotne, zatem nic nie stoi na przeszkodzie takiemu rozwiązaniu.

MOE AK - polimerowe kolby Magpul do karabinków systemu Kałasznikowa

Jako przykład drugiego typu - modeli dedykowanych - weźmiemy sobie dwa ciekawe produkty amerykańskiej firmy Magpul. Pierwszy z nich to współczesna wariacja na temat klasycznych kolb stosowanych w karabinkach AK. Magpul MOE AK Stock wzornictwem czerpie zarówno ze składanych kolb szkieletowych znanych z AKS-74 jak i klasycznych kolb stałych. Z pierwszych bierze przede wszystkim ramową konstrukcję, która znacząco obniża wagę konstrukcji. Mimo tego w omawianej kolbie udało się zachować czy nawet usprawnić wszystkie zalety klasycznego, drewnianego modelu. Wykazuje się on idealną wręcz sztywnością, przerastającą praktycznie każdy konkurencyjny model odpornością oraz nawet możliwością przenoszenia oryginalnego zestawu do czyszczenia karabinka AK. Dużą korzyścią jest tu również obecność gumowej stopki oraz miejsca na porty zawieszenia QD.

Drugi model - Magpul Zhukov - jest jeszcze bardziej interesujący. Posiada on teleskopową konstrukcję, która podobnie jak w przypadku karabinków AR-15 pozwoli nam na regulację wcześniej wspominanego LOP. Stopka kolby posiada niski profil, który po pierwsze doskonale leży w dołku strzeleckim a po drugie pozwala na wygodne korzystanie z broni podczas noszenia kamizelki taktycznej. Z myślą o użytkownikach kolimatorów i lunet, na kolbę naniesiono punkty montażu poduszek policzkowych umożliwiających wygodne złożenie się do karabinka z podwyższonymi przyrządami. Najciekawszym elementem jest jednak mocny zawias, który wraz z odpowiednim profilem kolby pozwala na złożenie jej, nie zaburzając możliwości prowadzenia ognia.

Chwyt pistoletowy o zmniejszonym kącie nachylenia

Jednakże nie tylko kolba odpowiada za komfort ułożenia ręki dominującej - jak już wspominaliśmy, istotnym elementem jest również chwyt pistoletowy. Istotną cechą będzie tu przede wszystkim kąt jego nachylenia do komory spustowej, jak i również obecność ostrogi chwytu. Klasyczne chwyty pistoletowe typu A2 do karabinków AR-15 posiadają kąt nachylenia w okolicach 25 stopni. O ile w przypadku w pełni rozsuniętej kolby nie będzie stanowiło to jakiejś gigantycznej przeszkody w korzystaniu z broni, o tyle przy złożonej lub aftermarketowej kolbie PDW będzie stanowiło spore utrudnienie.

Z pomocą przychodzą tu chwyty o zmniejszonym kącie nachylenia - od 20 do nawet 15 stopni. Umożliwiają one poprawne, stabilne ułożenie dłoni przy jednoczesnym ograniczeniu zgięcia nadgarstka. Sprawdzi się to doskonale w konfiguracjach opartych na krótkolufowych karabinkach, wykorzystywanych w okolicznościach CQB. Wybierając chwyt pistoletowy, warto również zwrócić uwagę na jego teksturowanie, które pozwoli nam na utrzymanie właściwej pozycji dłoni.

Beavertail - ostroga chwytu pistoletowego

W przypadku modeli opartych na platformie AR-15 istotnym usprawnieniem jest również wyprofilowana ostroga. W modelach o klasycznej konstrukcji linia chwytu pistoletowego jest przedłużona przez komorę spustową, co niekiedy determinuje zbyt wysokie umieszczenie dłoni, a co za tym idzie ściąganie spustu pod kątem. Ostroga eliminuje ten problem, wypełniając przestrzeń w tylnej części komory spustowej.

Omówiliśmy tył karabinka, teraz pora przejść na przód - łoże jest jednym z najistotniejszych dla ergonomii i najciekawszych co do potencjału rozwoju elementów broni. Podstawowe modele łóż z zasady nie zachwycają ergonomią ani możliwością rozbudowy. Na szczęście zarówno w karabinkach platformy AR jak i AK, łoże można łatwo i szybko zastąpić nieco bardziej funkcjonalnym modelem. W przypadku karabinków Stonera istnieje również możliwość instalacji łoża pływającego - będzie to jednak wymagało wykorzystania niskoprofilowego bloku gazowego.

Łoże karabinka - uniwersalna platforma pod rozbudowę

Klasyczne karabinki AR wyposażone były w polimerowe łoże o trójkątnym (czasy Wojny w Wietnamie) lub okrągłym przekroju. Dzięki swojej konstrukcji umożliwiają zastosowanie współczesnej metody chwytu “c clamp” ułatwiającej kontrolę prowadzonego ognia. Niestety jednak łoża tego typu uniemożliwiają stosowanie akcesoriów zwiększających ergonomię jak i rozszerzających funkcjonalność karabinka - na przykład latarek, punktów pod montaż zawieszenia taktycznego czy DBALi.

Z tego powodu zaadaptowano pierwotnie stworzoną do montażu optyki szynę Picatinny tworząc frezowane z aluminium łoża. Umożliwiły one stosowanie, chociażby chwytów pionowych, zwiększających manewrowość i ułatwiających kompensację odrzutu. Łoże z szynami Picatinny ma jednak kilka wad ograniczających ich funkcjonalność - przede wszystkim relatywnie wysoką wagę oraz ograniczony komfort chwytu. Ponadto konieczność precyzyjnego frezowania kilku szyn w połączeniu ze stosowaniem wysokogatunkowego aluminium przekłada się na wysokie koszty tego typu łóż

Picatinny, M-LOK, KeyMod - systemy szyn akcesoryjnych RIS

Z tego powodu zaprojektowane zostały systemy szyn typu “negative space” - zaprojektowany przez VLTOR KeyMod oraz stworzony przez Magpul M-LOK. Oba systemy zostały udostępnione przez projektantów w sposób umożliwiający tworzenie innym producentom akcesoriów i łóż w tym standardzie. Dostęp do VLTORa to typowy open source natomiast system Magpula chroniony jest darmową licencją - pozwala to producentowi na stawianie wymogów jakości dotyczących produktów oraz wymaga stosowania charakterystycznego logo na produktach wykorzystujących M-LOK.

Aby ocenić przydatność systemów w zastosowaniach wojskowych, US SOCOM zleciło przeprowadzenie testów wytrzymałości systemów M-LOK i KeyMod. W ramach badań wykorzystano karabinki z łożami jednakowych producentów wyposażone w oba systemy, które następnie poddano symulacjom odwzorowującym realne sytuacje na polu walki. Testy obejmowały symulację wibracji podczas prowadzenia ognia ciągłego, powtarzalności montażu, upadków oraz intencjonalnego zerwania dołączonych akcesoriów. W efekcie dowiedziono zdecydowaną przewagę systemu Magpul M-LOK nad KeyMod. Większa odległość między otworami ograniczyła do zera pęknięcia w łożach M-LOK, również w testach na powtarzalność montażu i odporność na zrywanie, projekt Magpula wykazał się lepszymi właściwościami.

M-LOK - system montażu opracowany przez Magpul

Łoże M-LOK jest dużym usprawnieniem w stosunku do Picatinny nie tylko jeśli chodzi o montaż akcesoriów, ale również wygodę. Gładka powierzchnia modeli z systemem Magpul ogranicza obtarcia, jak i dzięki swojej prostej strukturze jest tańsza do wytworzenia, również od łóż KeyMod. System szyn najczęściej rozlokowany jest na godzinie 3, 6 oraz 9 co umożliwia stosowanie zarówno chwytów przednich jak i montaży zawieszeń taktycznych, latarek czy laserowych wskaźników celu. Pod kątem ergonomii najistotniejszym elementem są chwyty - to one pozwalają nam na wsparcie dłoni i ograniczają jej niepożądane przemieszczanie.

Zgodnie ze współczesnymi tendencjami odchodzi się od pełnowymiarowych chwytów pionowych i umieszczaniu dłoni wyłącznie na chwycie. Zamiast tego najczęściej spotykamy skrócone chwyty pionowe pozwalające na podparcie ręki przy jednoczesnym utrzymywaniu dłoni blisko osi lufy, co znacząco usprawnia kontrolę podrzutu. Nie możemy zapominać również o chwytach kątowych, które znacząco wspomagają trzymanie, zwłaszcza przy chwycie typu c clamp. Chwyt pionowy do karabinka prezentuje sobą dodatkową zaletę - w przypadku strzelania przy użyciu osłon umożliwia nam to bezpieczne zaparcie broni o powierzchnię.

Chwyt przedni - pionowy czy kątowy?

Wybierając chwyt przedni, warto zwrócić uwagę przede wszystkim na nasze preferencje chwytu. Skrócone chwyty pionowe takie jak dedykowany M-LOK-owi Magpul MVG czy stworzony pod Picatinny Magpul RVG gwarantują największą uniwersalność, zapewniając nam kilka możliwości chwytu. W przypadku modeli kątowych również możemy znaleźć sporą dywersyfikację w konstrukcjach.

Spotkamy wersje niskoprofilowe takie jak na przykład chwyt do karabinka Strike Industries Link CFG - aluminiowe akcesorium kompatybilne zarówno z platformą M-LOK jak i KeyMod. Pełnowymiarowe chwyty pokroju modelu Magpul AFG zapewniają dobre wypełnienie dłoni, a co za tym idzie sporą wygodę. Natomiast kupując chwyt z myślą o uczestnictwie w zawodach dozwalających stosowanie takich rozwiązań - przykładowo karabin IPSC Open - warto wybrać model z wyprofilowanym barricade stopem, pozwalającym na stabilne zaparcie się na przesłonie.

Na koniec warto zwrócić uwagę również na mniejsze, aczkolwiek niezwykle istotne dla wygody użytkowania elementy. Powiększony zwalniacz magazynka zapewni nam lepszą wyczuwalność. Rozwiązanie takie jak Magpul B.A.D Lever pozwoli na zdecydowanie szybsze zwolnienie zamka po przeładowaniu, a powiększone dźwignie selektora jak SI Strike Switch zwiększą szybkość i pewność podczas zabezpieczania broni. Nie można również zapomnieć o montażach zawieszenia, które w wielu kwestiach posiadają dużo do usprawnienia - usytuowanie przyłącza pod kątem oraz zabezpieczenie klamry przed obracaniem potrafią zdziałać cuda.

Artykuł promocyjny przygotowany przez partnera SpecShop.pl