Rosja modernizuje powietrzne stanowiska dowodzenia

Historia tego samolotu ma swój początek jeszcze w czasach ZSRR, kiedy to rozpoczęły się prace nad dostosowaniem samolotów Ił-86 (szerokokadłubowych samolotów pasażerskich) do pełnienia zadań stanowisk dowodzenia w sytuacji konfliktu nuklearnego - stąd czasem spotykane oznaczenie Ił-86WKP (Wozdusznyj Komandnyj Punkt - Powietrzny Punkt Dowodzenia). Panujący na przełomie lat 80. i 90. XX wieku kryzys państwa chyba niezbyt zaszkodził programowi, bowiem według źródeł z pokładu Iła-80 łączność z okrętami podwodnymi przystosowanymi do wystrzeliwania pocisków balistycznych nawiązano po raz pierwszy już w 1990 r.

Zmiany w konstrukcji objęły m.in. zabudowę dodatkowych zbiorników paliwa i dodanie możliwości (w wersjach Ił-82) tankowania powietrzu , likwidację okien i dwóch z trzech luków drzwiowych (celem zapewnienia większej odporności na promieniowanie będące skutkiem ewentualnych wybuchów nuklearnych) oraz zamontowanie dodatkowych systemów łącznościowych. Najbardziej rzucającym się w oczy efektem tych modyfikacji jest charakterystyczna nadbudówka za kabiną pilotów mieszcząca systemy łączności satelitarnej, mniejsza znajdująca się z tyłu kadłuba mieści najprawdopodobniej anteny systemu Asteroid-S. Z tyłu maszyny znajdują się systemy komunikacji z okrętami podwodnymi działające w paśmie VLF (ich integralną częścią jest antena sznurowa o długości ponad 8 kilometrów, wysuwana w locie, stabilizowana za pomocą stożka umiejscowionego na końcu anteny). 

Dokładny zakres prac pozostał tajemnicą. Ujawniono za to, że nie jest to koniec działań mających zapewnić władzom Federacji Rosyjskiej możliwość kierowania siłami zbrojnymi w warunkach konfliktu z użyciem broni atomowej. Poinformowano, że trwają prace nad budową podobnego stanowiska zabudowanego w oparciu o samolot Ił-96-400.  Trwają też prace nad przystosowaniem do pełnienia tych zadań śmigłowców Mi-38 oraz nad modyfikacjami pozwalającymi na utrzymanie w służbie samolotów samolotów Ił-22M11 oraz Tu-142R, przystosowanymi wcześniej do podobnych zadań, jednak ze względu na osiągi (zwłaszcza maksymalną długotrwałość lotu) pełniącymi rolę stanowisk rezerwowych .

Tradycyjnie, Federacja Rosyjska nie podała terminu przyjęcia do służby nowej platformy opartej o samolot Ił-96-400, jednak w 2016 r. (przy okazji przyjęcia samolotu tego typu na stan Ministerstwa Obrony FR) rzecznik resortu wskazywał, że miałoby to nastąpić około 2021-23 roku. Obecnie Rosja utrzymuje w służbie cztery samoloty Ił-80/82 w ramach 1. Specjalnej Dywizji Lotniczej. Samoloty stacjonują na podmoskiewskim lotnisku Czkałkowski. 

W  Siłach Powietrznych USA (które jako jedyne poza SZ FR) utrzymują samoloty tego typu, przystosowano do pełnienia tej roli samoloty Boeing 747-200B, które w U.S. Air Force otrzymały oznaczenie E-4. Obecnie w służbie utrzymywane są cztery samoloty E-4B. W 2018 roku rozpoczęły się prace mające doprowadzić do pozyskania następcy E-4B, samolotów E-6 Mercury (zapewniających łączność z atomowymi okrętami podwodnymi oraz lądowymi siłami jądrowymi) zbudowanymi na platformie Boeing 707-320 oraz samolotów C-32 (służących do transportu wiceprezydenta USA, pierwszej damy, członków gabinetu prezydenckiego i Kongresu) opartych na platformie Boeing 757-200.