Polegli pocztowcy z Gdańska upamiętnieni

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

Pamięć o bohaterskich pocztowcach kultywuje Koło Rodzin byłych Pracowników Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku. Spotkanie z zrzeszonymi w tej organizacji potomkami jest jednym ze stałych elementów corocznych pocztowych obchodów 1 września. W tym roku, w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Poczta Polska zaprezentowała unikalne znaleziska historyczne. Pierwsze z nich to odnaleziona w ostatnim czasie teczka osobowa Edmund Morawskiego. Urzędnik Poczty Polskiej Gdańsk 1 w roku 1939 r. był na dwudniowym urlopie, ale nie uchroniło go przed tragicznym losem.

Po aresztowaniu przez Gestapo, już 2 września trafił do obozu koncentracyjnego w Stutthofie, a następnie do obozów Sachsenhausen i Oranienburg. W niemieckich kazamatach spędził całą wojnę. Po wojnie – pomimo piętna, jakie odcisnęło na jego zdrowiu obozowe życie –  ponownie zatrudnił się w Poczcie Polskiej i należał do pionierów służby pocztowo-komunikacyjnej. Członkowie Koła mogli zobaczyć także replikę akt osobowych Andrzeja Górskiego – Obrońcy gmachu, który jako jedna z czterech osób przeżyła obronę w Gdańsku i II wojnę światową. Po wojnie – tak jak Edmund Morawski – ponowie podjął pracę w Poczcie Polskiej.

– Poczta Polska to instytucja nierozerwalnie związana z naszą państwowością. W trudnych dla Ojczyzny chwilach pocztowcy wielokrotnie wykazywali się wielkim męstwem, odwagą i zaangażowaniem dla sprawy polskiej. Dzisiaj oddajemy hołd Obrońcom gdańskiego gmachu Poczty Polskiej. Pocztowcy, którzy stawili czoła niemieckiemu agresorowi, dali piękny przykład przywiązania do tak ważnych wartości, jak wolność i niepodległość. To właśnie dzięki takim postawom, Polska przetrwała tyle lat najpierw niemieckiej okupacji, a potem sowieckiego protektoratu – zaznaczył Jan Kanthak, sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, nadzorujący Pocztę Polską.

W spotkaniu z Kołem Rodzin byłych Pracowników Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku wzięła udział jego honorowa przewodnicząca Henryka Flisykowska-Kledzik, przewodnicząca Koła Joanna Szymańska, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej – dr hab. Grzegorza Berendt, Jan Kanthak – sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych oraz członkowie Zarządu i Rady Nadzorczej Poczty Polskiej.

–Poczta Polska nigdy nie była tylko miejscem pracy. Pocztowcy byli i są świadomi pełnionej misji społecznej, a także wyjątkowego związku, łączącego losy Ojczyzny z losami naszej instytucji. Dlatego też w szeregach Poczty, szczególnie w trudnych chwilach, objawiało się tak wielu bohaterów, którzy z wielką determinacją i poświęceniem walczyło za Polskę. Wielu z nich przypłaciło to życiem. Poczta Polska dokłada wszelkich starań, aby pamięć o naszych pocztowych Bohaterach nigdy nie zaginęła, a ich walka i męczeństwo stały się symbolem i wzorem bohaterstwa, odwagi i heroizmu – powiedział  Andrzej Bodziony, wiceprezes Poczty Polskiej.

1 września br. przedstawiciele Spółki wzięli także udział w oficjalnych uroczystościach poświęconych rocznicy Obrony Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku oraz złożyli wieńce pod pomnikiem upamiętniającym bohaterskich Pocztowców.

Ważnym elementem tegorocznych obchodów, podobnie jak w latach ubiegłych, jest nocna iluminacja historycznego budynku Poczty Polskiej, w którym przez 14 godzin bohatersko bronili się, 83 lata temu, Polacy. Biało-czerwoną flaga oraz napis „Pamiętamy 1.09.1939" rozświetlą fasadę 1 września od godz. 20.00, do 6.00 rano następnego dnia.  

Jak podkreśla spółka, Poczta Polska posiada jedno z największych i najcenniejszych archiwów zakładowych w Polsce. Znajdujące się w nim dokumenty, m.in. teczki personalne, stanowią skarbnicę wiedzy nie tylko o przeszłości, ale i o niezwykłych losach zwykłych ludzi. Wyselekcjonowana dokumentacja zasila zasoby historyczne archiwów państwowych stanowiąc ważny element dziedzictwa narodowego. Poczta Polska dysponuje wieloma dokumentami, potwierdzającymi zaangażowanie Pocztowców w zrywy niepodległościowe. Wciąż także odkrywa nowe materiały.

Pracownicy instytucji byli uczestników wielu walk o wolność i godność Polaków. Jednym z takich wydarzeń – o szczególnym znaczeniu dla Spółki – była obrona Poczty Polskiej w Gdańsku. 1 września 1939 r. równolegle z ostrzałem Westerplatte, Niemcy zaatakowali drugą ostoję polskości na terenie Wolnego Miasta – Urząd Pocztowy Gdańsk 1. Odcięci od świata, z niewielkimi zapasami amunicji, bez prądu i wody, Pocztowcy heroicznie bronili się przed przeważającymi siłami niemieckimi. Bilans strat był tragiczny. Ci, którzy nie zginęli na miejscu lub nie zmarli w szpitalu, zostali skazani na śmierć i rozstrzelani. Tylko kilku osobom udało się przeżyć.

Na podstawie materiałów historycznych znalezionych w Archiwach Poczty Polskiej, Spółka opracowuje i wydaje albumy historyczne oraz organizuje wystawy w placówkach pocztowych. W bieżącym i poprzednim roku, narodowy operator, w ścisłej współpracy z instytucjami historycznymi, wydał dwie edycje albumu „Zapomniana Historia Powstańczej Warszawy w Aktach Osobowych Archiwum Poczty Polskiej".