Pierwszy etap przebudowy rosyjskich sił powietrznych [RAPORT]

Od dłuższego czasu wiadomo, iż z dniem 1 marca 2024 roku ulegnie zmianie podział terytorium Rosji na okręgi wojskowe. Zostanie zniesiony Zachodni Okręg Wojskowy, a Flota Północna zostanie pozbawiona statusu okręgu wojskowego. Powstaną dwa nowe, a właściwie odtworzone, okręgi czyli Moskiewskiego Okręg Wojskowy i Leningradzki Okręg Wojskowy. Do Południowego Okręgu Wojskowego zostaną włączone okupowane tereny Ługańskiej Republiki Ludowej, Donieckiej Republiki Ludowej, Obwodu Chersońskiego i Obwodu Zaporoskiego.

Wiadomo również, iż 23 czerwca 2023 roku, prezydent Putin podpisał postanowienie nr PR-1255 o bezpośrednim podporządkowaniu flot i Flotylli Kaspijskiej głównodowodzącemu Floty Wojenno-Morskiej. Tym samym wyjdą one z podporządkowania dowódców okręgów wojskowych, choć jeszcze nie wiadomo kiedy.

Natomiast taki proces dotknął już cztery armie lotnicze i obrony powietrznej, które zostały przeniesione z podporządkowania dowódców okręgów wojskowych w podporządkowanie głównego dowódcy Sił Powietrzno-Kosmicznych. Dotyczy to:

• 4.Armii Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej Południowego Okręgu Wojskowego;
• 6.Armii Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej Zachodniego Okręgu Wojskowego;
• 11.Armii Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej Wschodniego Okręgu Wojskowego;
• 14.Armii Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej Centralnego Okręgu Wojskowego.

Niespodziewane potwierdzenie tych informacji pojawiło się obecnie na oficjalnej stronie Ministerstwa Obrony Rosji. Informacje o nich zostały usunięte ze stron dotyczących ogólnych struktur organizacyjnych zjednoczonych dowództw strategicznych (jakimi są dowództwa okręgów wojskowych) i dodane do ogólnej struktury organizacyjnej Sił Powietrzno-Kosmicznych.

Dodane i to, aż dwa razy. Raz do sił podległych Dowództwu Sił Powietrznych, a drugi raz do sił podległych Dowództwu Wojsk Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej. Zapewne wynika to z tego, iż obecnie w skład tych armii wchodzą zarówno jednostki lotnicze (samolotowe i śmigłowcowe), jak i jak jednostki obrony powietrznej (rakietowe i radiotechniczne).

Dopiero w przyszłości okaże się, czy armie te zachowają obecna strukturę czy zostaną inaczej podzielone np. według rodzajów jednostek im podległych. Na razie jest tylko pewne, iż niedługo powstanie piąta taka armia dla nowo tworzonego (odtwarzanego) Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Nowo tworzony (odtwarzany) Leningradzki Okręt Wojskowy prawdopodobnie przejmie dowództwo i cześć jednostek z obecnej 6.Armii Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej w Petersburgu.

Zgodnie z przewidywaniami na razie Flocie Północnej nadal podlega 45.Armia Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej. Ale i w tym przypadku należy się liczyć z tym, iż przejdzie ona niedługo głębokie zmiany organizacyjne lub nawet zostanie rozformowana.

Kolejne zmiany zaszły w strukturze obrony powietrznej Sił Zbrojnych Rosji. Od początku bieżącego roku zapowiadano przeniesienie Zarządu Szefa Wojsk Obrony Powietrznej Sił Zbrojnych Rosji z Dowództwa Wojsk Lądowych do Dowództwa Sił Powietrzno-Kosmicznych. Była to zapowiedź integracji sił przeciwlotniczych wchodzących w skład Wojsk Lądowych z tymi wchodzącymi w skład Sił Powietrzno-Kosmicznych. Najwyraźniej jest to wniosek z wojny na Ukrainie. Niestety nadal nie ma jasności od jakiego szczebla jednostki zostaną przeniesione z Wojsk Lądowych, a przede wszystkim jak nastąpi integracja systemów wykrywania i dowodzenia obroną powietrzną.

Według dotychczas funkcjonującej organizacji rosyjskich wojsk na szczeblu okręgu wojskowego jest brygada rakiet przeciwlotniczych S-300W, na szczeblu armii jest brygada rakiet przeciwlotniczych Buk, a na szczeblu dywizji ogólnowojskowej jest pułk rakiet przeciwlotniczych Tor lub Osa. Na razie można tylko przypuszczać, iż dywizyjne pułki zostaną w dywizjach, a okręgowe brygady przejdą do Sił Powietrzno-Kosmicznych. Największe wątpliwości budzi nowe organizacyjne umieszczenie armijnych brygad z wyrzutniami rakiet przeciwlotniczych Buk.

Już teraz wiadomo, że szkolnictwo przeciwlotnicze umieszczone do tej pory w Wojskach Lądowych już zostało przeniesione do Sił Powietrzno-Kosmicznych. Wskazują na to informacje zawarte na stronie internetowej Ministerstwa Obrony Rosji.

Ciekawym jest przypadek 185.Centrum Bojowego Przygotowania i Bojowego Zastosowania. Do niedawna był on wykazywany w siłach podległych Dowództwu Sił Powietrznych. Obecnie jest w dwóch miejscach, ponieważ równolegle pojawił się on jako podległy Dowództwu Wojsk Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej. Zupełnie tak samo jak wcześniej wspomniane 4 armie. Zapowiada to chyba jego podział. W czasie reformy poprzedniego ministra obrony Anatolija Sierdiukowa 185.Centrum połączyło w sobie pododdziały szkolne zarówno przeznaczone dla pilotów samolotów myśliwskich, jak i dla obsług rakietowych zestawów przeciwlotniczych i jednostek radiotechnicznych.

Dotychczas Główne Dowództwo Sił Powietrzno-Kosmicznych, jak pozostałe dowództwa rodzajów sił zbrojnych, zajmowało się szkoleniem, planowaniem, zabezpieczeniem technicznym i materiałowym oraz nadzorem nad badaniami, ale w odróżnieniu od dowództw sił lądowych i morskich, miało już wcześniej w podporządkowaniu szereg ważnych z punktu widzenia całych rosyjskich sił zbrojnych jednostek.

Obecna, ale prawdopodobnie przejściowa, struktura Sił Powietrzno-Kosmicznych wygląda następująco. Dowództwu Sił Powietrzno-Kosmicznych podległe są:

• Dowództwo Sił Powietrznych;
• Dowództwo Wojsk Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej;
• Dowództwo Wojsk Kosmicznych;
• jednostki bezpośredniego podporządkowania.

Dowództwo Sił Powietrznych, skupia w sobie bojowe i szkolne jednostki lotnicze, a mianowicie:

• Dowództwo Lotnictwa Dalekiego Zasięgu czyli lotnictwo strategiczne. Jest ono zorganizowane w 22. i 326.Dywizję Ciężkiego Lotnictwa Bombowego, mających na wyposażeniu samoloty Tu-160, Tu-95 i Tu-22M. Ich wsparciem są nieliczne samoloty-tankowce Ił-78 zgrupowane w 203.Samodzielnym Pułku Lotniczym Samolotów-Tankowców. Ważną jednostką lotnictwa strategicznego jest 43.Centrum Bojowego Zastosowania i Przeszkolenia Załóg Lotniczych (Personelu Lotniczego Lotnictwa Dalekiego Zasięgu).
• Dowództwo Lotnictwa Wojenno-Transportowego. Jest ono zorganizowane w 12. i 18.Dywizję Lotnictwa Wojenno-Transportowego, eksploatujące głównie samoloty Ił-76, An-124, An-22 i An-12. Lotnictwo transportowe ma również swój ośrodek szkolenia. Jest nim 610.Centrum Bojowego Zastosowania i Przeszkolenia Załóg Lotniczych (Personelu Lotniczego Lotnictwa Wojenno-Transportowego).
• 4.Armię Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej (tymczasowo w zakresie lotnictwa).
• 6.Armię Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej (tymczasowo w zakresie lotnictwa).
• 11.Armię Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej (tymczasowo w zakresie lotnictwa).
• 14.Armię Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej (tymczasowo w zakresie lotnictwa).
• 8.Dywizję Lotnictwa Specjalnego Przeznaczenia, odpowiedzialną za zabezpieczenie transportu Ministerstwu Obrony i Sztabowi Generalnemu w czasie pokoju i wojny. Dywizja ta nie zajmuje się transportem cywilnych władz państwowych (prezydenta, premiera i rządu), ponieważ tym zajmuje się państwowe cywilne przedsiębiorstwo lotnicze.
• Akademię Wojenno-Powietrzną im. prof. N. Je. Żukowskiego i Ju. A. Gagarina z podporządkowanymi centrami szkolenia.
• Krasnodarską Wyższą Wojenną Szkołę Lotniczą im. Bohatera ZSRR A. K. Sierowa z podporządkowanymi pułkami lotnictwa szkolnego.
• Państwowe Centrum Przygotowania Personelu Lotniczego i Testów Wojskowych im. W. P. Czkałowa;
• 183.Centrum Szkolenia.
• 185.Centrum Bojowego Przygotowania i Bojowego Zastosowania (tymczasowo w zakresie lotnictwa).
• 344.Państwowe Centrum Bojowego Zastosowania i Przeszkolenia Załóg Lotniczych (Personelu Lotniczego).
• 924.Państwowe Centrum Lotnictwa Bezzałogowego.
• 929.Państwowe Centrum Lotniczo-Testowe im. W. P. Czkałowa;

Dowództwo Wojsk Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej zgodnie z nazwą zajmuje się szeroko pojętą obroną zarówno terytorium Rosji (a w szczególności Moskwy), jak i rosyjskich wojsk. Podlegają mu:

• 1.Armia Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej Specjalnego Przeznaczenia, która ma za zadanie obronę Moskwy i jej okolic. W skład tej armii wchodzi 9.Dywizja Obrony Przeciwrakietowej oraz 4. i 5.Dywizje Obrony Powietrznej.
• 4.Armia Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej (tymczasowo w zakresie obrony powietrznej).
• 6.Armia Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej (tymczasowo w zakresie obrony powietrznej).
• 11.Armia Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej (tymczasowo w zakresie obrony powietrznej).
• 14.Armia Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej (tymczasowo w zakresie obrony powietrznej).
• Wojenna Akademia Powietrzno-Kosmicznej Obrony im. marszałka ZSRR G. K. Żukowa
• Wojenna Akademia Wojskowej Obrony Przeciwlotniczej Sił Zbrojnych FR im. marszałka ZSRR A. M. Wasilewskiego.
• Jarosławska Wyższa Wojenna Szkoła Obrony Przeciwlotniczej.
• 185.Centrum Bojowego Przygotowania i Bojowego Zastosowania (tymczasowo w zakresie obrony powietrznej).
• 106.Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Wojsk Lądowych;
• 167.Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Wojsk Lądowych;
• 726.Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Wojsk Lądowych;

Również Dowództwo Wojsk Kosmicznych ma jasno sprecyzowane zadania zgodne ze swoją nazwą. Polegają mu:

• 15.Armia Sił Powietrzno-Kosmicznych Specjalnego Przeznaczenia. Składa się ona trzech centrów, których obiekty rozrzucone są po całej Rosji. 153.Centrum zajmuje się kontrolą obiektów przebywających w kosmosie na orbitach okołoziemskich, 820.Centrum zajmuje się uprzedzaniem o napadzie rakietowym, a 821.Centrum rozpoznaniem prowadzonym z kosmosu.
• 1.Państwowy Testowy Kosmodrom w Plesiecku (należy on do wojska, w odróżnieniu do cywilnego dzierżawionego od Kazachstanu kosmodromu Bajkonur).
• Wojenno-Kosmiczna Akademia im. A. F. Możajskiego.

Na koniec jeszcze raz warto podkreślić, iż powyższe zestawienia próbują scharakteryzować tymczasową organizację rosyjskich Sił Powietrzno-Kosmicznych, znajdujących się obecnie w trakcie największej restrukturyzacji od czasu reform ministra obrony Anatolija Sierdiukowa.

Dokładniejsze informację zapewne pojawią się w przyszłości, a niektóre bardziej szczegółowe zapewne nigdy. W obecnych czasach „mgły wojny” opisywanie tego co dzieje się w rosyjskim lotnictwie i obronie powietrznej będzie bardzo trudne. Na razie jedno jest pewne. Dotychczasowa struktura organizacyjna nie zdała egzaminu na wojnie z Ukrainą i jest obecnie głęboko zmieniana.