Nowe spojrzenie na kompletowanie systemów OPL

MEADS został zaprojektowany na bazie wniosków wynikających z eksploatacji obecnie wykorzystywanych systemów przeciwlotniczych. Eliminuje ich najważniejsze wady, w szczególności ograniczoną możliwość rażenia celów nadlatujących z różnych kierunków. Ponadto, przeszedł pozytywnie serię testów wykazując swoją skuteczność, zarówno jeżeli chodzi o koncepcję jak i rozwiązania techniczne.

Sieciocentryczność w systemie OPL

Generalnie systemy OPL wykorzystywane obecnie na świecie wymagają zachowania stałej, hierarchicznej struktury organizacyjnej (np. związanej ze sztywnym - przewodowym przywiązaniem wyrzutni rakietowych do specjalistycznego radaru kierowania uzbrojeniem, który jest podłączony do stanowiska dowodzenia i systemu łączności). System MEADS można oczywiście zorganizować tak samo, ale może on również działać na zasadzie, praktycznie pełnej samodzielności poszczególnych elementów składowych baterii. Pozwala na to kilka nowych rozwiązań - w tym przede wszystkim pełne usamodzielnienie każdego komponentu wchodzącego w skład tego systemu.

Nie mówimy więc tu już o rozstawianiu dywizjonów, czy baterii, ale o łączeniu w wirtualnej sieci radiowej oddzielnych wyrzutni, radarów czy systemów kierowania. Wszystkie te urządzenia mogą się więc zalogować do systemu OPL w dowolnym miejscu i od razu rozpocząć działanie w sieci (sieciocentryczność) według zasady „plug and fight” (włącz i walcz). W MEADS jest to rozumiane dosłownie, ponieważ przejście np. wyrzutni z położenia marszowego do bojowego trwa kilka minut (zatrzymanie się oraz hydrauliczne opuszczenie podpór i podniesienie kontenerów) – bez potrzeby rozwijania kabli i budowania wieloskładnikowych stanowisk ogniowych.

Co więcej specjalny modem zapewniający włączenie się do „sieci MEADS” może być również przekazany do innych systemów (np. systemu obrony przeciwlotniczej krótkiego zasięgu), dzięki czemu je również będzie można zalogować w systemie OPL MEADS tworząc na jego bazie tzw. obronę wielowarstwową. Warto pamiętać, że najefektywniejsze w obronie powietrznej są właśnie systemy wielowarstwowe, łączące systemy rażenia i rozpoznania różnych warstw przestrzeni powietrznej.

Autonomiczność komponentów MEADS 

Sieciocentryczność pozwala na zachowanie autonomiczności poszczególnych elementów systemu. By to uzyskać wszystko, co jest w bateriach MEADS zostało dla nich zaprojektowane od początku poza rakietą (chociaż rakiety dedykowane dla MEADS również opracowane zostały z myślą o działaniu w dużym stopniu autonomicznym). To przeprojektowanie w przypadku radarów i wyrzutni miało m.in.: zwiększyć mobilność systemu oraz pozwolić, by każdy element mógł działać dookólnie. 

Efekt tego można zobaczyć analizując sposób działania systemu Patriot, którego nieobrotowy radar kierowania uzbrojeniem AN/MPQ-53 zabezpiecza ostrzał w sektorze ok.120°. Testy wykazały, że szybko obracający się radar kierowania uzbrojeniem systemu MEADS typu MFCR wykonuje porównywalną pracę do trzech radarów kierowania uzbrojeniem zestawu Patriot. Podobnie działa również obrotowy radar wykrywania i śledzenie celów oraz wstępnego naprowadzania rakiet systemu SAMP/T. 

„Dookólność” daje również możliwość dowolnego doboru stanowisk i rozśrodkowania poszczególnych komponentów systemu, ponieważ wykorzystywane w MEADS rakiety PAC-3 MSE, pomimo że nie są pionowego startu, mogą zmieniać kierunek lotu po starcie nawet „strzelając za plecy” („over-the-shoulder”). Nie jest więc ważne, jak one są ustawione i gdzie – byleby zalogowały się w sieci.

Autonomiczność pogłębia również konstrukcja rakiet wykorzystywanych w systemie MEADS (PAC-3 MSE i PAC-3 CRI), które posiadają aktywną głowicę poszukującą, a więc po wskazaniu celu przed startem mogą teoretycznie samodzielnie się naprowadzić na cel (według zasady „wystrzel i zapomnij”). To właśnie dzięki temu można było zastosować radar MFCR z anteną obrotową, która nie potrzebuje (jak w systemach z naprowadzaniem półaktywnym) cały czas śledzić obiekt i kierować manewrami rakiet.

Oczywiście radar MFCR może korygować tor lotu pocisków i to lecących w różnych sektorach (co zwiększa ich odporność na zakłócenia a więc skuteczność), ale nie musi. Teoretycznie jest więc możliwość wykorzystania samych wyrzutni rakietowych bez radarów kierowania uzbrojeniem, korzystając z informacji przekazanej ze stanowiska dowodzenia BM (Battle Manager). A tam dzięki podejściu sieciowemu można tworzyć obraz sytuacji łącząc dane również z innych źródeł informacji (np. z radarów systemu obrony powietrznej lub nawet Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego).

Taka organizacja zwiększa żywotność systemu, ponieważ nawet odbierając emisję radaru kierowania uzbrojeniem i go lokalizując, przeciwnik nie może stwierdzić, że w pobliżu tej stacji znajdują się wyrzutnie (są one „pasywne” aż do startu rakiety). Systemy rozpoznania radioelektronicznego nie są więc w stanie określić nawet zgrubnego miejsca rozmieszczenia całej baterii, tym bardziej, że dzięki mobilności i łatwości we włączaniu się do sieci może być ona praktycznie cały czas w ruchu. 

Mobilność 

Ważnym elementem wypracowanym w systemie MEADS jest jego mobilność. Zmniejszono więc zarówno wagę poszczególnych elementów, ich rozmiary, jak i zmieniono sposób funkcjonowania. Dzięki temu wszystkie elementy system mogą być zamontowane na podwoziach samochodowych i nadają się do transportu powietrznego (w tym z wykorzystaniem samolotów C-130 Hercules).

Zadbano również o samowystarczalność i np. nowe kontenery z rakietami można zamontować na wyrzutni wykorzystując jedynie system załadowczy samej wyrzutni – a nie jest do tego potrzebny oddzielny dźwig. No i najważniejsze: zmieniono podejście do eksploatacji systemu przez co system MEADS może obsługiwać 1/3 osób potrzebnych do obsługi konkurencyjnych systemów oraz wykorzystuje  mniej pojazdów do transportu wszystkich jego elementów. Automatycznie obniża to koszty eksploatacji, co pogłębia się również poprzez organizację systemu prowadzenia przeglądów i konserwacji, a także powszechnie wykorzystywany systemy automatycznego wykrywania uszkodzeń i usterek.

Wartość systemu to koszt zabezpieczenia obszaru a nie ilość rakiet

Ocena kosztów zakupu baterii ilością wyrzutni nie możne stanowić istoty porównania, ponieważ biorąc pod uwagę nowe rozwiązania OPL powinno się oceniać bardziej koszt pokrycia systemem obronnym danego terytorium. Do obrony wskazanego rejonu system MEADS potrzebuje mniej elementów niż inne tej klasy zestawy przeciwlotnicze. Według oceny specjalistów MEADS- jedna bateria tego systemu jest w stanie ochronić obszar od 4 do 8 razy większy, niż tak samo skompletowana liczebnie bateria Patriot i to nawet jeżeli oba systemy będą korzystały z tych samych rakiet PAC-3 MSE.