Izraelski SPYDER zwycięzcą indyjskiego kontraktu?

Według niepotwierdzonych jeszcze oficjalnie doniesień prasowych z New Delhi, indyjska armia uznała, że izraelski system SPYDER lepiej spełnia wymagania taktyczno-techniczne niż rozpatrywane w ostatniej fazie postępowania rozwiązania proponowane przez szwedzką firmę Saab i rosyjski koncern „Rosoboronoeksport”.

Zadecydowały ponoć dwa czynniki. Po pierwsze, system SPYDER (w wersji SPYDER-SR) został wybrany w 2008 r. przez indyjskie siły powietrzne m.in. do obrony bezpośredniej baz lotniczych w szczególnie zagrożonych regionach przygranicznych. Za 260 milionów dolarów kupiono wówczas ogółem sześć baterii uzbrojonych w 300 rakiet Python-5 i 300 rakiet Derby. Po drugie, ani Rosjanie, ani Szwedzi nie przysłali swoich zestawów przeciwlotniczych na testy demonstracyjne, zorganizowane w Indiach w ubiegłym roku.

Wybór firmy Rafael oznacza również rezygnację z planów opracowania systemu przeciwlotniczego krótkiego zasięgu przez indyjski przemysł. Okazało się bowiem, że rodzime rozwiązania mają bardzo duża masę i są mało mobilne. Warunkiem koniecznym przy wyborze ostatecznego dostawcy było jednak założenie, że produkcja systemu będzie przeniesiona do Indii. Obecne zamówienie zakłada dostawę wyposażenia dla dwóch pułków przeciwlotniczych i przekazanie około 1800 rakiet ziemia-powietrze o ogólnej wartości około 2,67 miliarda dolarów.

Wybór indyjskich sił zbrojnych

Przetarg na dostawę systemu przeciwlotniczego krótkiego zasięgu SRASAM (short-range surface-to-air missile) wystartował w 2011 r. Poszukiwano zestawów rakietowych, zdolnych do zwalczania załogowych i bezzałogowych statków powietrznych, gwarantując przy tym wysoką mobilność, dużą szybkość reakcji (odpalenie rakiety po 2 sekundach od uznania obiektu za cel do zniszczenia) i żywotność.

Izraelskie zestawy przeciwlotnicze SPYDER dobrze wpisują się w te wymagania, koncern Rafael określa je bowiem jako „system ziemia-powietrze”bliskiej strefy, przeznaczony do skutecznego atakowania samolotów, śmigłowców, dronów i precyzyjnie kierowanej amunicji”.

Zaletą systemu SPYDER jest dodatkowo możliwość wykorzystania w zestawie tej samej baterii dwóch zupełnie różnie naprowadzanych rakiet:

• naprowadzanego aktywnie pocisku Derby - z głowicą radiolokacyjną RF - działającego według zasady „wystrzel i zapomnij”;

• naprowadzanego pasywnie pocisku Python-5 - z dwupasmową głowicą IIR (Imaging Infra Red) wykorzystującą promieniowanie podczerwone emitowane przez cel.

Co więcej, te zupełnie różne rakiety mogą być montowane na jednej wyrzutni – tzw. rakietowej jednostki ogniowej MFU (Missile Firing Units) zabudowanej na podwoziu kołowym. Każdy samochód MFU (w wersji SPIDER-SR) zawiera obracany w kącie 360° moduł z czterema rakietami RF i IIR, dzięki czemu system może bez problemu prowadzić obronę dookólną jednocześnie przeciwko kilku różnym celom powietrznym. System jest bardzo szybko rozwijany z położenia marszowego do bojowego, a dzięki własnej głowicy optoelektronicznej Toplite i rakietom naprowadzanym na podczerwień, może działać w trybie autonomicznym i zupełnie pasywnie.

W skład każdej baterii, poza standardowo proponowanymi sześcioma jednostkami ogniowymi MFU wchodzi pojazd dowodzenia i kontroli CCU (Command & Control Unit) z podnoszoną anteną trójwspółrzędnego radaru obserwacji celów powietrznych Elta EL/M 2106 ATAR 3D (ten sam radar jest również wykorzystywany w innymi, izraelskim systemie przeciwlotniczym Iron Dome) oraz kilka pojazdów załadowczych MLU (Missile Loading Unit) z zapasowymi pakietami pocisków. Rafael oferuje dodatkowo (jako opcja) skonteneryzowany samochód serwisowy.

Wyrzutnie rakiet przeciwlotniczych SPYDER mają standardowo możliwość zwalczania celów powietrznych na odległości od 1 km do 20 km i pułapie od 20 m do 9000 m (wersja SPYDER-SR – short range). W wersji SPYDER-MR (medium range) - o zwiększonym zasięgu - obiekty powietrzne mogą być już niszczone w zasięgu do 50 km i do pułapu 16000 m. W tym drugim przypadku stosuje się już wyrzutnie pionowego startu z takimi samymi rakietami (Python-5 i Derby) ale o dodatkowym silniku startowym oraz radar trójwspółrzędny SPIDER-MR ADS na oddzielnym pojeździe RSU (Radar Sensor Unit).

Nie tylko Izrael i Indie

Wiadomo, że system przeciwlotniczy SPYDER wybrały jeszcze dwa inne państwa: Wietnam i Singapur. Wietnamczycy dokonali wyboru w 2015 r. W przypadku Singapuru zamówiono w 2008 r. dwie baterie wyposażone w 75 rakiet Python-5 i 75 rakiet Derby, przekazane w latach 2011-2012.

Kilka źródeł (przede wszystkim rosyjskich) wskazuje, że użytkownikiem ponad czterech wyrzutni SPYDER (w wersji SPYDER-SR) była również Gruzja. Wszystkie te zestawy miały - według Rosjan - zostać utracone w 2008 r. podczas wojny z Federacją Rosyjską.