Irak walczy z Daesh. Wkrótce ofensywa w prowincji Anbar

Wojska rządowe zajęły centrum Ramadi już w ostatnich dniach grudnia. Jak powiedział dziennikarzowi Defence24.pl deputowany do irackiego parlamentu Taha al-Difa'i, który przyjechał do Polski specjalnie w celu wzięcia udziału w uroczystości z okazji pełnego wyzwolenia Ramadi, do 16 lutego trwało oczyszczanie dzielnic z broniących się tam jeszcze oddziałów Daesh. Deputowany przedstawił też aktualną sytuację w wojnie sił rządowych z Daesh oraz plany kolejnych ofensyw.

Obecnie sytuacja znacznie różni się od tej z maja ubiegłego roku, to jest sprzed przejęcia kontroli przez Daesh nad centrum miasta. Wtedy bowiem bojówki tej organizacji, kontrolowały, od co najmniej początku 2014 r., znaczną część miasta, m.in. południową dzielnicę Tamim, a także wschodnie przedmieścia. Teraz miasto jest pod całkowitą kontrolą sił rządowych i kooperujących z nimi sunnickich oddziałów plemiennych, walczących pod szyldem Hashed Shabi (Popularnej Mobilizacji). 

Daesh kontroluje wciąż część prowincji Anbar, jednak sytuacja jest najlepsza od dwóch lat. W rękach terrorystów pozostają wciąż miasta Faludża oraz Hit i to one, jak stwierdził al-Difai, będą celem ofensywy, która ma ruszyć już „na dniach”. Prawdopodobnie w pierwszej kolejności wyprowadzone zostanie uderzenie na Hit. To stutysięczne miasto od ponad roku znajduje się w rękach Daesh, blokuje ono dostęp sił rządowych do strategicznego miasta Haditha (obok znajduje się druga co do wielkości iracka hydroelektrownia oraz jedna z największych irackich baz wojskowych – baza lotnicza Al Asad). Szturm Faludży, symbolicznie istotny, gdyż miasto to najwcześniej zostało opanowane przez Daesh (już 4 stycznia 2014 r.), nie ma jednak aż tak dużego znaczenia strategicznego, gdyż miejscowość ta już teraz jest całkowicie otoczona przez siły rządowe. Szturm utrudnia też obecność w mieście 10 tys. zakładników, których Daesh chce wykorzystać w roli żywych tarcz. Poza tym, w rękach Daesh znajduje się jeszcze graniczne (z opanowaną przez Daesh syryjską prowincją Dajr az-Zaur) miasto Al Qaim, a także pustynne, słabo zaludnione tereny centralnego Anbaru, gdzie jedynym miastem jest dwudziestotysięczne Ar-Rutbah.

Choć al-Difa'i podkreślił, że operacja mosulska nie rozpocznie się przed całkowitym wyzwoleniem Anbaru, można przypuszczać, że chodzi tu wyłącznie o Faludżę i Hit, a nie całkowite oczyszczenie pustyni z terrorystów. To ostatnie może bowiem potrwać dość długo, o czym świadczy doświadczenie z Saahuddin. Mimo ustabilizowania kontroli nad głównym pasem osadnictwa, ciągnącym się wzdłuż Tygrysu, na pustynnych terenach zachodniej części prowincji wciąż działają komórki Daesh. Siły rządowe systematycznie zmniejszają jednak obszar pozostający tam pod kontrolą islamistów.

Wstępne przygotowania do operacji mosulskiej już rozpoczęto. Pod Makhmour, znajdującym się na terenie Kurdystanu irackiego w prowincji Erbil, rozpoczęła się koncentracja armii rządowej. Dotychczas zgromadziło się tam 4500 żołnierzy irackich. Nie jest to zawrotna liczba, jednak jest to dopiero początek. Armia iracka przeszła przy tym głębokie przemiany i nie można jej już oceniać przez pryzmat klęsk z 2014 i początków 2015 r.

W pierwszej fazie przygotowań do decydującej bitwy siły rządowe chcą całkowicie odizolować miasto Hawidża, w zachodniej części prowincji Kirkuk, a następnie przeciąć wszelkie szlaki dojazdowe do Mosulu. Już obecnie miejscowość ta jest otoczona od północy i wschodu przez kurdyjską Peszmergę, jednak terroryści kontrolują drogę na południe i na zachód (tu wraz z etnicznie turkmeńskim miastem Tel Afar). Dlatego należy się spodziewać, iż w pierwszej kolejności armia rządowa zablokuje drogę na południe i zaatakuje Tel Afar, by w ten sposób zamknąć pierścień wokół tego kluczowego miasta. Można się spodziewać, że może to nastąpić na wiosnę. Natomiast, zdaniem al-Difa'iego, nie ma powodu, by przed atakiem na Mosul wyzwalać Hawidżę, gdyż będzie ona otoczona. W mieście tym od dawna dochodzi zresztą do walk wewnętrznych w Daesh (między członkami b. partii Saddama a dżihadystami z zagranicy), więc klęska bojówek tego ugrupowania w Mosulu spowoduje, iż opór tam całkowicie się załamie.

Zdaniem al-Difa'iego szyickie oddziały Hashed Shabi niekoniecznie muszą brać udział w bitwie mosulskiej. Według niego nawet w Anbarze nie odegrały one znaczącej roli, walczyły tam natomiast sunnickie oddziały plemienne. Również w przypadku Mosulu przewidywany jest duży udział sunnitów, zarówno przebywających obecnie poza Mosulem (głównie w Kurdystanie), jak i ruchu oporu w samym Mosulu. Istotną rolę odgrywa w tych planach kurdyjska Peszmerga, która – według al-Difaiego - miałaby wkroczyć do wschodniego Mosulu. Ostatnim komponentem operacji będzie, oczywiście, lotnictwo amerykańskie i koalicyjne. Wykluczony jest natomiast udział szkolonych przez Turcję oddziałów Atheela al Nudżajfiego, byłego gubernatora Mosulu, uznanego przez komisję parlamentarną za jednego z głównych winnych jego upadku w czerwcu 2014 r. Również wykluczona jest jakakolwiek współpraca z Turcją. Według al-Difaiego, parlament iracki może przyjąć specjalną uchwałę w tej sprawie.

Zdobycie Mosulu przed drugą rocznicą jego zajęcia przez Daesh (czerwiec) na pewno nie jest realne, jednak mało prawdopodobne jest również, by bitwa o wyzwolenie tego miasta nie zaczęła się w tym roku. Po odbiciu Faludży i Hit w Anbarze oraz Tel Afar i Mosulu w Niniwie, Daesh będzie de facto skończone w Iraku. Jeśli w międzyczasie dojdzie do zajęcia miasta Ar-Rakka w Syrii, to należy się spodziewać ewakuacji „kalifatu” do Libii.

Witold Repetowicz