Doświadczeni bojownicy Kadyrowa uderzają na Ukrainie. „Dzika dywizja” w Doniecku

Pierwsza akcja oddziału, który nazywał siebie batalionem „Wostok” przeszła w mediach bez większego echa – było to zajęcie sztabu Gwardii Narodowej w Doniecku 16 maja. Budynek Wschodniego Dowództwa Operacyjno-Terytorialnego GN został otoczony przez ok. 130 uzbrojonych bojowników określających siebie jako batalion „Wostok”, w wyniku czego część gwardzistów przeszła na stronę Donieckiej Republiki Ludowej. Separatyści przejęli uzbrojenie strzeleckie i prawdopodobnie także BTR, który pojawił się potem w centrum Doniecka.

Trzon batalionu (lub jakaś jego część) przekroczył nielegalnie granicę ukraińską rankiem w sobotę 24 maja. Ukraińska Służba Graniczna poinformowała, że w rejonie jednego z przejść granicznych w obwodzie donieckim granicę przekroczyło nielegalnie 5 ciężarówek i dwa lekkie samochody z uzbrojonymi ludźmi. Oficjalnie Kijów uznał to wydarzenie za prowokację, w której udział miały także rosyjskie służby graniczne (można się domyślać, że chodziło o to, że nie zatrzymano kolumny na granicy FR). Oficjalne stanowisko Kijowa mówi o przeniknięciu na teren Ukrainy terrorystycznego oddziału, za którym stały rosyjskie władze.   Oddział określany jest mianem batalionu muzułmańskiego - muzułmański, bo złożony z różnych narodowości kaukaskich, a nie jedynie Czeczenów.

W jednym z wywiadów bojownicy kaukascy potwierdzają fakt, że przybyli z Rosji, żeby bronić jej interesów i niejako mimochodem przyznają, że są kadyrowcami - członkami republikańskich sił MSW podległych prezydentowi Ramazanowi Kadyrowowi. „Nasz prezydent [Ramzan Kadyrow] wydał nam rozkaz. Wezwał i przyjechaliśmy” - powiedział jeden z bojowników i dodał, że oddział nazywany jest nieoficjalnie „dziką dywizją”. Bardziej „oficjalna” jest nazwa „Wostok”, która widnieje m.in. na burcie BTR-a.  

W dniu 25 maja do centrum Doniecka wjechał BTR i kilka ciężarówek (4-6) KAMAZ-5350 wyładowanych świetnie zorganizowanymi i wyposażonymi bojownikami muzułmańskimi. Data nie była dobrana przypadkowo - tego dnia na terenie Ukrainy przeprowadzane były wybory prezydenckie. Jeden z KAMAZ-ów pomalowany jest na niebiesko, pozostałe mają ciemnozielone barwy „wojskowe”. Członkowie batalionu "Wostok" - w sumie miało to być ok. 120 bojców - witani owacyjnie przez tłumy, zachowywali się zupełnie nieskrępowanie, np. strzelali na wiwat w powietrze i w jawny sposób uniemożliwiali jakiekolwiek uczestnictwo w wyborach prezydenckich. Bojownicy uzbrojeni byli w broń strzelecką, karabiny wyborowe SWD-S, granatnik automatyczny AGS-17, granatniki przeciwpancerne i podwieszane etc. Formalnie batalion „Wostok” stanowi rezerwę i grupę bojową centralnego podporządkowania Donieckiej Republiki Ludowej.

Dzień po mitingu bojcy batalionu przeszli do działań bojowych – w poniedziałek 26 maja zajęte zostało przez oddział wydzielony batalionu lotnisko międzynarodowe w Doniecku. Na teren portu lotniczego wjechały trzy KAMAZ-y z bojownikami.

Ok. 13.00 separatystom postawiono ultimatum zdania broni i opuszczenia terenu lotniska. Wobec odmowy zdecydowano się na wariant siłowy. Do demonstracyjnego ataku przeszedł Su-25, a następnie MiG-29, który zaatakował rejon koncentracji separatystów (niestety MO nie podaje szczegółów ataku). W kolejnej fazie operacji nad lotniskiem pojawiły się szturmowe Mi-24, które przeprowadziły uderzenia na pozycje bojowników i jednocześnie utrzymywały wsparcie z powietrza dla desantowanych na terenie lotniska pododdziałów szturmowych.

W trakcie operacji antyterrorystycznej siły rządowe zająć miały terminal i wypchnąć separatystów z terenu lotniska. Na pomoc separatystom przyjechać miały jeszcze dwa KAMAZ-y z bojownikami, ale – wedle oficjalnej wersji ukraińskiej – w ciągu pół godziny separatyści wypchnięci zostali poza teren lotniska, gdzie wykonano uderzenia z powietrza.

W ich wyniku (materiał filmowy potwierdza m.in, użycie przez śmigłowce rakiet niekierowanych) zadano bojownikom wymierne straty w zabitych i rannych oraz zlikwidowano kluczowe stanowiska, m. in. stanowisko strzelca wyborowego na dachu terminalu. W sumie w walkach w mieście zniszczono dwa KAMAZ-y, przy czym wiele śladów krwi wokół i na pace jednego z nich, świadczy o dużych stratach w sile żywej. Prawdopodobnie jeden z samochodów został ostrzelany przez śmigłowiec Mi-24, drugi – jak przyznają separatyści – miał zostać trafiony z RPG (według wersji separatystów przewożono nim rannych).

Ok. 14.40 ogniem śmigłowca zniszczone miało zostać stanowisko przeciwlotnicze, ale faktu tego nie da się potwierdzić, np. materiałem zdjęciowym. Możliwe, że chodzi o stanowisko snajperskie z bronią wyborową dużego kalibru. Przy okazji MO zaprzeczało, że zestrzelony został śmigłowiec lotnictwa armijnego.

Informacje jakoby w akcji zabito ok. 200 terrorystów należy włożyć między bajki. Bardziej stonowane i wiarygodne szacunki mówią o dziesiątkach zabitych i rannych. Oficjalne dane władz obwodowych w Doniecku szacują, że w walkach 26 maja zginęło ok. 40 osób (w zdecydowanej większości, jeśli nie wyłącznie, są to bojownicy batalionu i co najmniej dwóch cywilów).

Premier samozwańczej Donieckiej Republiki Ludowej, Aleksandr Borodaj, przyznał oficjalnie, że w trakcie walk w Doniecku zginęło 33 Rosjan. Potwierdził tym samym nie tylko udział w walkach obywateli rosyjskich, ale także wysokie straty jakie poniósł batalion „Wostok”.

Mimo uderzeń z powietrza – ich skuteczność jest trudna do precyzyjnego ustalenia, ale wydaje się wysoce efektywna – 28 maja przez miasto przejechała kolumna z batalionu „Wostok”. Na czele jechał BTR z bojcami na pancerzu, potem również dobrze znany z mitingu 25 maja w centrum Doniecka niebieski KAMAZ, następnie wypełniony bojownikami autobus i inne pojazdy, w tym ambulans i holowany, przeciwlotniczy zestaw ZPU-2 (2x14,5 mm). Na pytanie dlaczego separatyści swobodnie przemieszczają się po mieście nasuwają się dwie odpowiedzi – albo mają świetny system ostrzegania przed zagrożeniem z powietrza albo przekonanie, że w dzielnicach mieszkalnych uderzenie z powietrza im nie grozi. Skuteczności uderzeń z powietrza w dniu 26 maja bez wątpienia należy szukać w tym, że pozycje bojowników znajdowały się z dala od dzielnic mieszkalnych (w miarę otwarty teren lotniska i wokół niego).

Zobacz także: Czeczeński batalion „Wostok” przejął budynki administracji obwodowej w Doniecku. Początek walki o władzę na zbuntowanych terenach Ukrainy?

Zneutralizować tak dużą grupę świetnie uzbrojonych i dobrze wyszkolonych bojców z Kaukazu (Czeczeńcy, Abchazi, Kozacy i inni), w tak dużej aglomeracji miejskiej, nie będzie łatwo. 28 maja MO podało informację, że przed południem separatyści ostrzelali z moździerzy, broni strzeleckiej i wyborowej, teren miejscowej bazy pułku obrony przeciwlotniczej – świadczy to o tym, że batalion zachował zdolność do dalszych działań bojowych. Wydaje się obecnie, że zagrożenie pełnoskalową interwencją rosyjską jest mało prawdopodobne – Kreml więcej zyska wspierając na wszelkie sposoby przenikanie na Ukrainę oddziałów „ochotników”.

Marcin Gawęda

---

Absolwent Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Publicysta wojskowy, pisze dla magazynów branżowych, autor serii książek wydanej przez WarBook.