Prace nad systemami ochrony portów są realizowane w ramach szerszego programu NATO dotyczącego wspierania walki z terroryzmem i zagrożeniami asymetrycznymi DAT POW (Defence Against Terrorism Programme of Work).

Pod koniec ubiegłego roku, w dziesiątą rocznicę rozpoczęcia tego programu, w siedzibie NATO w Brukseli, odbyło się specjalne seminarium. Polska była na nim reprezentowana przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Centrum Techniki Morskiej z Gdyni (OBR CTM S.A.), który obecnie wchodzi w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej. Obecność OBR CTM S.A. jest całkowicie zrozumiała, ponieważ bierze on udział w programie DAT POW od 2011 r. zajmując się przede wszystkim właśnie problemami ochrony portów i kotwicowisk.

Ochrona portów polską specjalnością

W czasie seminarium OBR CTM S.A. miał po raz kolejny okazję przedstawić swoje osiągnięcia w dziedzinie ochrony portów i kotwicowisk, a w szczególności doświadczenia w pracach nad wielosensorowymi systemami do wykrywania i śledzenia obiektów podwodnych, oraz systemami przeciwdziałania opartymi na efektorach do odstraszania.

Doświadczenia wynikają między innymi z realizowanej od 2000 do 2003 roku pracy badawczo-rozwojowej nad wielosensorowym systemem ochrony portu wojennego Marynarki Wojennej RP w Gdyni pk. „KRYL”, która zakończyła się wdrożeniem gotowego rozwiązania.

Stworzono wtedy podwaliny pod system, który reagował na zagrożenia nie tylko ze strony płetwonurków, ale również nawodnych jednostek pływających oraz małych okrętów podwodnych, operujących na kotwicowiskach i w pobliżu portu.

Zagrożenie podwodną dywersją problemem całego NATO

Istotny wpływ na dalszy rozwój systemów detekcji i przeciwdziałania morskim zagrożeniom terrorystycznym miały rezultaty testów demonstratorów technologii różnych gotowych systemów (przeprowadzane w ramach kilku grup roboczych organizowanych NATO i Unię Europejską) oraz wnioski zawarte w raportach opracowanych przez grupę doradczą NATO NIAG (NATO Industrial Advisory Group) z bardzo poważnym udziałem OBR CTM S.A.:

• „SG 86 Harbour Protection”;
• „SG 110 Force Protection”;
• „SG 126 Intelligence Sensors for underwater surveillance”.

Efektem tego zaangażowania OBR CTM S.A. było przystąpienie w 2011 roku do programu DAT POW i realizacja trzech wzajemnie uzupełniających się projektów. W rezultacie powstał demonstrator technologii zintegrowanego systemu detekcji i przeciwdziałania morskim zagrożeniom terrorystycznym.

Zgodnie z informacją przekazaną przez OBR CTM S.A. „System detekcji zagrożeń został oparty na modułach akustycznych lub sonarach wykrywania nurków, tworzących barierę akustyczną oraz łańcuchu sensorów magnetycznych stanowiących barierę magnetyczną. Przenośna bariera magnetyczna może być stosowana zarówno do ochrony portów jak i grupy okrętów, jako komplementarny system wzmacniający proces detekcji i klasyfikacji podwodnych zagrożeń terrorystycznych. System przeciwdziałania zintegrowany z systemem detekcji opiera się na efektorach non lethal (air gun AG) i semilethal oraz lethal (efektory pirotechniczne o różnej masie)”.

Gotowy demonstrator technologii zintegrowanego systemu detekcji i przeciwdziałania zagrożeniom podwodnym ze strony nurków został zaprezentowany w 2013 roku dla NATO-wskiej grupy roboczej ds. uzbrojenia morskiego NNAG (NATO Naval Armaments Group). W czasie prób potwierdzono skuteczność zastosowanych rozwiązań, które mogą być wykorzystywane jako element systemu stacjonarnego (do ochrony portów) lub przenośnego (do ochrony sił własnych).

Korzyści dla Polski

Efektem dużego zaangażowania OBR CTM w programie DAT POW jest poważne rozważanie przez NATO możliwości przyjęcia w przyszłości przez Polskę roli „lead nation” w zadaniu „Protection of Harbours and Ports”.

Wyniki prac w ramach programu mogą być później wykorzystane podczas realizacji wymagania operacyjnego polskich sił zbrojnych „Zintegrowany system ochrony sił morskich w portach, redach i na kotwicowiskach pk. Ostryga”.