Amerykanie przyspieszają prace nad rojami dronów

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

Próba działania roju dronów ma zostać przeprowadzona w czasie ćwiczenia EDGE 22 (Experimental Demonstration Gateway Exercise 2022), które odbywa się od 25 kwietnia do 12 maja 2022 roku na pustynnym poligonie Dugway Proving Ground w stanie Utah. Amerykańskie wojska lądowe chcąc sprawdzić współdziałanie grupy trzydziestu bezzałogowych statków powietrznych dwóch typów:

-       ALTIUS-600 firmy Area-I;

-       Coyote koncernu Raytheon,

Oba drony są zbudowane według podobnej koncepcji, a więc są małymi samolotami (z rozkładającymi się skrzydłami oraz jednym śmigłem pchającym umieszczone z tyłu kadłuba) przystosowanymi do startu z wyrzutni tubowych. Różnica jest tylko w sposobie rozkładania skrzydeł oraz w wielkości – a co za tym idzie: w zasięgu, udźwigu i autonomiczności.

ALTIUS-600 jest bezzałogowcem cięższym (9,1 kg do 12,3 kg) i większym (o wymiarach: 2,54 m – rozpiętość podwójnie rozłożonych skrzydeł, 1,02 m długość kadłuba i 0,15 m średnica kadłuba). Dron ten może przebywać w powietrzu przez 4 godziny i działać w promieniu 440 km przenosząc ładunek użyteczny o wadze 3,1 kg. Coyote jest lżejszy (5,9 kg) i mniejszy (1,5 m – rozpiętość skrzydeł i 0,91 m długość kadłuba). Dron ten może więc przebywać w powietrzu przez 1 godzinę działając w promieniu 130 km i przenosząc ładunek ważący około 1 kg.

Zadanie w czasie prób na poligonie w Utah skomplikowano dodatkowo poprzez wykorzystanie do startu wyrzutni zamontowanych na różnych statkach powietrznych i pojazdach. Wszystkie tak wystrzelone bezzałogowce, po znalezieniu się w powietrzu, mają sformować największy rój, jaki kiedykolwiek był testowany pod egidą amerykańskich wojskach lądowych.

Interaktywny zespół dronów będzie miał później za zadanie przemieścić się i rozpoznać określony obszar oraz na bieżąco przekazywać informacje o wykrytych tam obiektach do operatora kierującego całą operacją. Na podstawie tych danych ma zostać później utworzony rozpoznany obraz sytuacji taktycznej, gotowy do przekazania do połączonych w sieci teleinformatycznej, ćwiczących pododdziałów.

Jak na razie Amerykanie nie poinformowali, w jakim zakresie mają ze sobą współpracować drony w roju. Zgodnie z definicją bezzałogowce takie mają nie tylko wspólnie wykonywać manewry, w pionie, poziomie i prędkości, ale również „inteligentnie" reagować na zmieniającą się sytuację. Może to np. polegać na dzieleniu się informacją o celach ataku i ich zmienianiu w momencie, gdy te cele już zostaną zniszczone. Może to być też związane z przejmowaniem priorytetowych zadań w momencie, gdy jakiś dron wypadnie z szyku (np. po zestrzeleniu).

Amerykanie poszli jednak dalej i stworzyli rój z różnych bezzałogowców, podczas gdy w rojach owadów, ptaków lub ławicach ryb, skomplikowane manewry są wykonywane przez osobniki jednego gatunku. Jest to bardzo ważne, ponieważ dzięki temu zespół dronów może się dzielić zadaniami, np. przeznaczając jedną grupę bezzałogowych statków powietrznych do rozpoznania, drugą do niszczenia systemów obronnych i trzecią do atakowania pojedynczych pojazdów, a nawet żołnierzy. O takim podejściu świadczy chociażby komunikat, że drony wykorzystane w czasie ćwiczenia EDGE 22 mają posiadać różne sensory: głowice optoelektroniczne działające w podczerwieni oraz odbiorniki rozpoznania radioelektronicznego.

Amerykanie mogli więc postawić zadanie, by część bezzałogowców namierzała sygnały z systemów elektronicznych i później przekazywała te namiary do innych dronów, identyfikujących promieniujące obiekty oraz w razie konieczności je atakujących. Wszystko to ma być realizowane z jak najmniejszym udziałem człowieka, jeszcze przed przybyciem nad teren działań załogowych statków powietrznych. Co ważne, w momencie przybycia nad dany obszar np. bojowych śmigłowców, będą one miały już przed sobą bardzo dobrze rozpoznany teren, na którym dodatkowo zniszczono lub zakłócono (drony mają być wyposażane w przyszłości również w nadajniki zakłóceń radioelektronicznych) większość najbardziej niebezpiecznych obiektów – w tym systemy przeciwlotnicze oraz radary.

Próby prowadzone przez amerykańskie wojska lądowe nie są jedynymi, jakie organizuje się w Stanach Zjednoczonych. Testy rojów dronów (chociaż mniejszych) były np. Prowadzone przez Agencję Zaawansowanych projektów obronnych DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) w 2021 roku. Obecnie jednak widoczne jest wyraźne przyśpieszenie.

Być może zostało ono wymuszone wnioskami z dotychczasowego przebiegu wojny w Ukrainie. Amerykanie zdali sobie bowiem sprawę, że w konfliktach zbrojnych z Rosją problemem nie jest walka z nową technologią, ale ilością środków bojowych, jakie trzeba zniszczyć by zatrzymać przeciwnika. Co więcej postępując zgodnie z koncepcją „zero strat" należy działać z jak największej odległości i precyzyjnie (chroniąc życie własnych żołnierzy oraz ludności cywilnej).

Niebagatelnym czynnikiem stały się również koszty. Wykorzystanie takich systemów jak Javelin przyniosło oczywiście efekty biorąc np. pod uwagę koszt rakiety i czołgu. Jak się jednak okazało, na Rosji posiadającej tysiące pojazdów nawet utrata kilkuset czołgów nie zrobiła większego wrażenia. Natomiast amerykańskie i brytyjskie zapasy amunicji przeciwpancernej to wyraźnie odczuły.

Dlatego zajęto się jednym z najtańszych, najefektywniejszych i niewątpliwie najbezpieczniejszym sposobem walki – z wykorzystaniem dronów. Amerykanie doszli najprawdopodobniej do wniosku, że na masę wozów bojowych najlepszym środkiem przeciwdziałania jest masa dronów. Jest to swoisty powrót do koncepcji amunicji kasetowej, z tym że z nadaniem jest „sztucznej inteligencji".

Amerykanie nieprzypadkowo wybrali drony Coyote oraz ALTIUS-600. Po pierwsze minisamoloty tego typu są szybsze i mają większy zasięg od kwadrokopterów.. Po drugo wykorzystano rozwiązania już gotowe do masowej produkcji, a więc tanie jeżeli chodzi o koszt jednej sztuki. Po trzecie Amerykanie mogą przy starcie korzystać z tej samej, wieloprowadnicowej wyrzutni rurowej i różnica w długości bezzałogowców oraz ich średnicy nie stanowi w tym przypadku żadnego problemu. Amerykanie przygotowują się więc być może do stworzenia odpowiednika rosyjskiego systemu ognia salwowego „Grad", z tym że zamiast kilkudziesięciu rakiet w stronę przeciwnika poleciałoby kilkadziesiąt uzbrojonych dronów.

Prace można przyśpieszyć, ponieważ mogą się one toczyć równolegle. Z jednej strony można poprawiać oprogramowanie i „sztuczna inteligencję" dronów działających w roju. Z drugiej strony Amerykanie mogą spróbować przerobić dostępne bezzałogowce, tak by można było je było np. odpalać ze standardowych wyrzutni pocisków niekierowanych 122 mm (jak w systemie Grad), czy 70 mm (jak w wielolufowych, lotniczych wyrzutniach pocisków niekierowanych Hydra-70). Wtedy można by było wykorzystywać dostępne powszechnie uzbrojenie, zastępując w nim jedynie rakiety złożonymi dronami.

O rzeczywistych kierunkach rozwoju roju bezzałogowców w Stanach Zjednoczonych przekonamy się na pewno w najbliższym czasie.