Oficjalne stanowisko prezydenta Putina w sprawie Wysp Kurylskich jest wbrew pozorom znane i zostało przedstawione podczas konferencji prasowej, zorganizowanej w czasie forum ekonomicznego Wspólnoty Gospodarczej Azji i Pacyfiku APEC (Asia-Pacific Economic Co-operation) pod koniec listopada br. Dziennikarzy interesowały wtedy m.in. szczegóły współpracy gospodarczej na tych wyspach, jaką zaproponował premier Japonii Shinzō Abe, oraz co ma oznaczać wskazywane przez Japończyków nowe podejście do traktatu pokojowego.

Putin zgodził się wtedy, że „brak takiego traktatu między Rosją i Japonią to anachronizm przeszłości, która nie pozwala nam posunąć się naprzód, rozwijać się”. Potwierdził również, że oba państwa chcą zawrzeć układ pokojowy oraz że zajmowano się tym od dawna, ale droga do tego nie jest łatwa.

Rosyjski prezydent podkreślił, że Wyspy Kurylskie są suwerennym terytorium Rosji, co zostało zawarte w ustaleniach międzynarodowych od czasów II wojny światowej. Jednocześnie potwierdził jednak, że „jesteśmy gotowi do dialogu z naszymi partnerami japońskimi”. Putin przyznał się, że pamięta o porozumieniu, jakie zostało podpisane w 1956 r. pomiędzy Japonią i Związkiem Radzieckim, w którym założono, że „Japonii będą zwrócone dwie wyspy”.

Zaznaczył jednak, że nie wskazano wtedy, „na jakiej podstawie, pod czyją władzą pozostaną te dwie wyspy, na jakich warunkach zostaną one przekazane”. Putin poinformował również: „znamy pozycję strony japońskiej, która mówi o czterech wysp. Jest to przedmiotem naszych rozmów”.

Zwrot wysp i traktat pokojowy - może, ale najpierw współpraca gospodarcza

Rosyjski prezydent wskazał również, co trzeba zrobić, by takie porozumienie zostało zawarte. Stwierdził, że można je osiągnąć zwiększając wzajemne zaufanie „a jednym ze sposobów osiągnięcia tego zaufania - jest rozszerzenie współpracy". "Dlatego m.in. premier Japonii, pan Abe zaoferował swój program rozszerzenia więzi handlowych i gospodarczych. Jego program składa się moim zdaniem, z ośmiu punktów. Jest to realizacja dość dużych projektów, i to nie tylko na wyspach, ale także między Rosją i Japonią jako całością” - podkreślił prezydent Rosji.

Putin ujawnił, że na ostatnim spotkaniu z premierem Japonii w listopadzie br. rozmawiał o możliwości zrobienia tzw. „współwłasności wysp”. Taka decyzja dotyczyłaby i ekonomicznych i humanitarnych kwestii. Ale jest za wcześnie by o tym mówić, ponieważ nie ma jeszcze żadnych porozumień ostatecznych”.

Według rosyjskiego prezydenta nie ma więc na razie szans, by przekazać Japonii chociażby te dwie wyspy wskazane w dwustronnym dokumencie z 1956 r. Putin mówił jedynie o kontynuowaniu dwustronnych rozmów na poziomie ministerstw spraw zagranicznych i że dialog ten został wznowiony z inicjatywy strony japońskiej. Wspomniał dodatkowo o już podjętej umowie, że podczas jego wizyty w Japonii głównym tematem zorganizowanych wtedy spotkań będzie cały kompleks problemów związanych z traktatem i wyspami.

Należy pamiętać, że równolegle z rozmowami prowadzonymi przez ministrów zagranicznych, prowadzone są konsultacje ministrów obrony Japonii i Federacji Rosyjskiej, a także negocjacje na szczeblu „szefów rad bezpieczeństwa”. Ma to pomóc w polepszeniu przede wszystkim stosunków gospodarczo-handlowych.