Defence24 DAY: zbrojeniówka potrzebuje technologii, strategii i stabilności

W trakcie panelu głos zabrał Michał Kuczmierowski, Członek Zarządu PG. Prelegent stwierdził, że Grupa chce zapewnić "strategiczne przewagi" polskiemu państwu i być dla niego partnerem strategicznym.

Chcemy zapewniać państwu polskiemu strategiczne przewagi, a nie strategiczne problemy. Grzechem pierworodnym w historii PGZ jest to, że do jednej spółki wrzucono ponad 60 podmiotów o różnej kondycji i z różnym profilem produkcyjnym.

Kuczmierowski tłumaczył, jak ważne jest podjęcie właściwych decyzji o tym, jakiego rodzaju wyposażenie dla armii chcemy budować samodzielnie i tworzyć niezbędne po temu kompetencje w kraju, a co możemy kupować od partnerów zagranicznych. Przedstawiciel Polskiej Grupy Zbrojeniowej zapewniał jednocześnie, że Grupa nie jest zainteresowana kanibalizacją mniejszych spółek z sektora. Najlepsze rezultaty przynosi bowiem, dla całego sektora, harmonijna kooperacja.

Dywersyfikacja i podział kompetencji

W dalszej kolejności głos zabrał Piotr Wojciechowski, prezes zarządu Grupy WB. Grupa WB jest spółką w przeważającej części prywatną, z mniejszościowym udziałem Skarbu Państwa. Prezes Wojciechowski wyjaśniał, że bardzo ważna jest dywersyfikacja źródeł dochodu firmy. Jego przedsiębiorstwo stara się być obecne na rynku krajowym i zagranicznym, a zarazem rynku militarnym i cywilnym. Drogą do sukcesu jest śmiała rywalizacja z firmami zagranicznymi w wielu miejscach na świecie. Na rynku krajowym liczy się synergia – efektywne wykorzystanie kompetencji poszczególnych obecnych tu podmiotów – partnerów firmy. Silnie zaakcentował wielką wagę specjalizacji poszczególnych podmiotów.

Rynek jest za mały, a my jesteśmy za małymi podmiotami żeby budować kompetencje we wszystkich obszarach. My się koncentrujemy dokładnie na określonej kategorii sprzętu, gdzie każdy kolejny produkt, który u nas wchodzi, ma mieć powiązanie z poprzednimi produktami. Myślę, że to jest najważniejsza rzecz – budowanie ciągłości rozwojowej. To jest dywersyfikacja kontynuowana w oparciu o pewien trend, który w spółce jest wyznaczony. Wykorzystujemy poszczególne technologie w wielu produktach, które stają się konkurencyjne i unikalne.

Zdaniem Wojciechowskiego w Polsce wciąż jeszcze mamy bardzo mało firm dużych, a poziom specjalizacji szeregu przedsiębiorstw jest nadal zbyt niski. Być może wynika to z faktu, że, jak zauważył, że po 30 latach od transformacji ustrojowej wciąż jeszcze jesteśmy na początku budowania dojrzałego przemysłu obronnego.

Z kolei Bartłomiej Zając, prezes Zarządu Huty Stalowa Wola - firmy, która jak wskazano w dyskusji, będąc firmą państwową ma dobrą pozycję na rynku i dostarcza armii sprzęt na wysokim poziomie - przekonywał, że na obecne sukcesy personel zakładu pracował nie przez ostatnie dwa czy trzy lata, ale przez ostatnie 10-15 lat.

My kiedyś postanowiliśmy, że stawiamy na produkt – przede wszystkim. Prace rozwojowe, prace badawcze, to jest tylko klucz, to jest pewna droga do osiągnięcia produkcji. Zakłady takie jak nasze to są zakłady produkcyjne, gdzie miesięczne koszty funkcjonowania tego zakładu są bardzo wysokie. Po to, żeby przetrwać, żeby przynosić zyski i żeby mieć pieniądze na inwestycje, trzeba postawić na produkt i wszystko temu podporządkować.

Zdaniem prezesa HSW kluczem do sukcesu jest dostarczanie gotowego produktu w dobrej jakości i w terminie.

Bartłomiej Zając mówił też o planowanej dywersyfikacji źródeł dochodu. Chodzi o to, żeby nie spoczywać na laurach. Na razie zakład ma bowiem zamówienia z MON i dzięki temu jest finansowo zabezpieczony. Może jednakże nadejść moment kiedy tych zamówień nie będzie. Z tego względu Huta Stalowa Wola planuje odbudować kompetencje w zakresie zarzuconej w czasach transformacji produkcji dla sektora cywilnego. To bardzo ważne dla zabezpieczenia stabilnej przyszłości przedsiębiorstwa.

Prezes Zając podkreślał duże znaczenie współpracy z innymi firmami i wynikającej stąd synergii, również w przypadku produkcji na eksport. W podobnym duchu co  Kuczmierowski, mówił o tym, że rodzimi decydenci muszą wiedzieć, co z produkcji zbrojeniowej powinniśmy wytwarzać samodzielnie, zwłaszcza na wypadek wojny, a jakie wyroby są mniej ważne i możemy kupować je z zagranicy.

Współpraca z zagranicą

Bardzo pozytywnie o współpracy z polskimi firmami wypowiadał się Marco Lupo, prezes Leonardo Poland Sp. z o.o. Grupa Leonardo mocno zaznaczyła swoją obecność w naszym kraju inwestując w PZL Świdnik. Celem spółki jest uczynienie z Polski kolejnego kluczowego dla jej ekspansji kraju, obok Włoch, Wielkiej Brytanii i USA.

Lupo podkreślił, jak ważny jest dla przedsiębiorstwa zrównoważony rozwój we współpracy z polskimi podmiotami. Istotne znaczenie dla takiego rozwoju ma również stabilność otoczenia.

Zrównoważony rozwój jest tym czynnikiem, który bierzemy pod uwagę przy wybieraniu kluczowych technologii, w które zainwestować; programów do rozwijania, czy też partnerstw z innymi firmami, w które chcemy się zaangażować.

Marco Lupo jasno powiedział także, iż koncern Leonardo będzie dążył do tego, żeby Polska Grupa Zbrojeniowa stała się jego partnerem przy produkcji nowego śmigłowca bojowego AW-249, również na potrzeby eksportu. Na tym polu Leonardo współdziała z włoskim ministerstwem obrony.

Strategia jako podstawa

Wojciech Dąbrowski, były prezes PGZ, zaakcentował, że długofalowo nie da się prowadzić dużej firmy z sektora obronnego bez posiadania kompleksowej strategii. Jego zdaniem nie zawsze taka strategia była obecna i zauważalna w działaniach kolejnych zarządów Polskiej Grupy Zbrojeniowej.

Przemysł obronny jest tym przemysłem, który nie jest w stanie bez długofalowej strategii funkcjonować – i to strategii na poziomie państwa i strategii na poziomie przedsiębiorstwa. Z prostego powodu: jeżeli negujemy strategię i nie pokazujemy nowej, to to nie jest czytelne dla otoczenia. Tak naprawdę nie są czytelne ramy i ambicje, i bardzo trudno rynkowi się dostosować do firmy.

Według Dąbrowskiego PGZ jest tu naturalnym liderem. Grupa powinna wyznaczać kierunki działania jeśli chodzi o zdobywanie rynków i w tym celu budować relacje z partnerami krajowymi i zagranicznymi. Należy podejmować przemyślane decyzje co do tego, na jakiej produkcji koncentrować krajowe siły oraz w co inwestować. Strategia jest tu kluczowa, a Polska Grupa Zbrojeniowa winna być jej kreatorem.

O to, by strategii działania nie zmieniać przy okazji nastania każdej kolejnej władzy w PGZ, apelował także mecenas Filip Seredyński, członek Narodowej Rady Rozwoju.

Przewidywania dotyczące przyszłości przemysłu zbrojeniowego są takie, że państwa podzielą się na dawców technologii i biorców technologii. To jest ten moment, kiedy możemy w tej rewolucji przemysłowej uczestniczyć i silne w przemyśle zbrojeniowym firmy informatyczne – bo te mamy silne – mogą być tutaj napędem.

Zdaniem Seredyńskiego, niezbędnym warunkiem tego, by polskie firmy mogły efektywnie partycypować w programach europejskich, na przykład finansowanych w ramach Europejskiego Funduszu Obronnego, jest prowadzenie odpowiedniego lobbingu w Brukseli.

Michał Kuczmierowki mówił o konieczności właściwego kształtowania relacji z dużymi zagranicznymi partnerami, takimi jak przykładowo Raytheon czy Lockheed Martin. Nie chodzi o to, by jedynie wytwarzać dla nich na licencji małe partie konkretnych produktów. Polskie przedsiębiorstwa powinny raczej dążyć do tego, by stawać się w takiej kooperacji trwałymi elementami łańcucha dostaw. Trzeba być dostawcą ważnego komponentu dla całego systemu – na przykład w projekcie europejskiego czołgu V generacji.

Istotne filary eksportu

Prezes Zając opowiedział o tym, że Huta Stalowa Wola jest jeszcze na etapie budowania struktur odpowiedzialnych ze eksport i tworzenia filozofii ich działania. By być gotowym do działań eksportowych firma potrzebuje m.in. dysponować bogatym zapleczem serwisowym czy szkoleniowym. Dla skutecznej sprzedaży rodzimych produktów za granicą duże znaczenie mają również skuteczny lobbing gospodarczy i polityczny.

Michał Kuczmierowski mówił o tym, że dla eksportu istotne jest również istnienie efektywnych, wspomagających narzędzi finansowych, takich jak kredyty pomostowe czy ubezpieczenia. W wypracowaniu tego rodzaju instrumentów upatruje on również roli PGZ.

Marco Lupo zapewniał, że po stronie Leonardo istnieje duża chęć współpracy z polskimi podmiotami, transferowania nad Wisłę technologii, oraz włączania naszych firm do łańcucha dostaw. Grupa Leonardo jest otwarta na współpracę z PGZ, nie tylko w zakresie produkcji śmigłowców. W polu zainteresowania włoskiego partnera znajdują się też segmenty rynku związane z marynarką wojenną, satelitarną obserwacją Ziemi, czy cyberbezpieczeństwem. Włosi chętnie zaangażują się z wspólnie z polskimi partnerami w obszary finansowane z Europejskiego Funduszu Obronnego.

Na czym opierać rozwój?

W końcowej części panelu przedstawiciele przemysłu powracali do podnoszonych już w czasie dyskusji koncepcji, co do tego jakie czynniki mają kluczowy wpływ na rozwój polskiego sektora zbrojeniowego.

Wojciech Dąbrowski przewiduje, że produkcja na potrzeby cywilne może w istocie odgrywać ważną rolę w długofalowym utrzymaniu firm z sektora w dobrej kondycji finansowej. Pozwoli ona m.in. zachować personel w okresach, gdy tymczasowo wyschnie strumień zamówień kierowanych do danego przedsiębiorstwa przez wojsko. Dąbrowski podkreślał jednocześnie, że warto stawiać na współpracę nie tylko z partnerami europejskimi, ale także tymi ze Stanów Zjednoczonych.

Prezes Wojciechowski z Grupy WB zaapelował do administracji o kierowanie zamówień do sektora krajowego, do przedsiębiorstw w których są określone kompetencje, jakie można jeszcze rozwinąć. Z decyzjami nie należy za długo zwlekać i tworzyć nadmiernych przeszkód administracyjnych, gdyż konkretnej spółki może być nie stać na zbyt długie oczekiwanie na zamówienie. Piotr Wojciechowski podkreślał jednocześnie wagę dobrej współpracy – w tym niezakłóconej komunikacji między firmami, a także stabilności otoczenia prawno-administracyjnego. Mówił też o tym, że osób zarządzających firmami nie należy też wymieniać zbyt często, lecz trzeba pozwolić im działać. Dostawca powinien też dobrze współpracować z odbiorcą danego produktu, a ten drugi musi jasno formułować swoje oczekiwania.

Michał Kuczmierowski podkreślił z kolei, że odpowiednie kształtowanie krajowej produkcji zbrojeniowej stanowi dla państwa pewnego rodzaju narzędzie polityki zagranicznej.