Czechy: zakup śmigłowców z USA na celowniku Komisji Europejskiej

Sprawa dotyczy zakupu 12 amerykańskich śmigłowców wojskowych Venom i Viper na mocy zawartej w 2019 roku umowy międzyrządowej, a KE zwraca uwagę właśnie na nadużywanie tego sposobu pozyskiwania uzbrojenia.

„Bezpośrednie przyznanie zamówienia narusza zasady niedyskryminacji, równego traktowania i przejrzystości, ponieważ pozbawia przedsiębiorstwa z UE możliwości złożenia oferty i skutecznego konkurowania o zamówienie” – wyjaśnia KE, którą cytują czeskie media.

Wyniki przetargu były kilkukrotnie bezskutecznie zaskarżane do Urzędu Ochrony Konkurencji (UOHS) przez włoskiego producenta Leonardo - drugiego uczestnika przetargu - który zapowiadał, że jeśli jego zabiegi prawne okażą się bezskuteczne, jest gotowy zwrócić się do Komisji Europejskiej.

Umowa międzyrządowa na zakup ośmiu maszyn wielozadaniowych UH-1Y Venom i czterech uderzeniowych Viper została podpisana 12 grudnia 2019 roku przez szefów resortów obrony USA i Czech, Marka Espera i Lubomira Metnara, który reprezentował ówczesny rząd premiera Andreja Babisza. Jej wartość to 650 mln dolarów, uwzględnia ona offset.

Następczyni Metnara Jana Czernochova wynegocjowała później dostawę kolejnych ośmiu starszych śmigłowców (sześciu Venomów i dwóch Viperów), które Praga ma otrzymać z nadwyżek USA, natomiast ich remonty i modernizacja niezbędne przed wprowadzeniem do służby będą sfinansowane w części z zatwierdzonych już amerykańskich środków pomocowych. Ma to związek z przekazaniem Ukrainie przez Pragę śmigłowców Mi-24/35. Czechy rozważają też wprowadzenie kolejnych używanych śmigłowców Viper, bo pierwotnie zostały one obiecane Słowacji, ale Bratysława może skłaniać się do rezygnacji z nich i zakupu zamiast tego zestawu MIM-104 Patriot, w miejsce dostarczonego Ukrainie zestawu S-300PMU.