„Przebudzenie” państw Wyszehradu? Słowacja zwiększa wydatki obronne o 50%

Słowacki minister obrony Martin Glváč poinformował podczas wizyty sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga, że Bratysława zamierza podwyższyć wydatki obronne do poziomu 1,6% PKB do 2020 roku. Według szefa resortu w tym roku dzięki dodatkowym funduszom Słowacy „zbliżyli” się do poziomu 1,1% PKB.

Spełnienie deklaracji słowackiego ministra obrony może oznaczać zwiększenie wydatków o znacznie więcej niż 50%. W 2014 roku bowiem udział nakładów na obronę w PKB wynosił zaledwie 1,0%. Do samego podwyższenia udziału nakładów w dochodzie narodowym należałoby bowiem dodać efekt wzrostu gospodarczego (szacowanego przez Komisję na lata 2015 i 2016 na poziomie 3,0 i 3,4%).

Najwyraźniej więc władze w Bratysławie zdały sobie sprawę z zagrożenia, jakie spowodowały wprowadzane wcześniej redukcje strukturalne w armii i zdecydowały się na podjęcie działań w celu podwyższenia zdolności bojowej. Planowane lub realizowane projekty modernizacyjne armii to m.in. zakupy śmigłowców wielozadaniowych Black Hawk i polsko-słowackich kołowych transporterów opancerzonych Scipio. Przewiduje się również m.in. pozyskanie nowego typu samolotów wielozadaniowych i trójwspółrzędnych, naziemnych stacji radiolokacyjnych.

W wypadku spełnienia zapowiedzi szefa słowackiego resortu obrony można się spodziewać przełożenia na wzrost potencjału bojowego armii, także pod względem jej liczebności. Jest to o tyle istotne, że zarówno kryzys na Ukrainie, jak i obecny, w bardzo dużej mierze niekontrolowany napływ imigrantów wykazały potrzebę dysponowania siłami zbrojnymi zdolnymi również do działań na terytorium kraju, i to nie tylko przez kraje graniczące np. z Rosją (przypadki Węgier czy Austrii).

Pierwsze decyzje dotyczące podwyższenia wydatków obronnych w Czechach i na Węgrzech zostały już podjęte. Mówi się m.in. o wzmacnianiu ilościowego potencjału sił zbrojnych (prawdopodobnie m.in. przez zwiększenie ukompletowania istniejących jednostek), co jest swoistym novum zważywszy na proces cięć, jaki miał miejsce w poprzednich latach.

Czytaj więcej: Czechy rozbudowują armię i zwiększają wydatki obronne

Oczywiście, wieloletnich zapóźnień nie da się zlikwidować od razu i co najmniej przez kilka lat nadal trzeba będzie się zmagać z sytuacją, w której państwa Grupy V4, które nie graniczą bezpośrednio z Rosją (w tym Słowacja) dysponują siłami zbrojnymi o relatywnie niskim poziomem zdolności bojowej. Dotyczy to zarówno potencjału ilościowego jak i jakościowego.

Czytaj więcej: Budapeszt odbudowuje armię. Wzrost wydatków obronnych o 20%

Każde z trzech państw Grupy dysponuje dwoma brygadami ogólnowojskowymi, a łączna liczba posiadanych naddźwiękowych samolotów bojowych jest niższa, niż samych tylko polskich F-16. Pomimo znacznych redukcji stanów liczebnych (w dużej mierze szerszych, niż w Wojsku Polskim po 1989 roku) wciąż wykorzystywane są przestarzałe typy uzbrojenia, jak choćby czołgi T-72M1 na Słowacji i Węgrzech, czy systemy przeciwlotnicze Kub.

Jednakże, zarówno stopniowe rozszerzanie zdolności obronnych, jak i udział w działaniach NATO (np. Czechów w jednostce VJTF w 2015 roku) należy zdecydowanie ocenić jako krok w dobrym kierunku. W perspektywie może się to przyczynić do zwiększenia potencjału ochrony stabilności w rejonie Europy Środkowo-Wschodniej.

Polska już w tej chwili dysponuje największym budżetem obronnym spośród Grupy V4, zarówno w liczbach bezwzględnych, jak i w zakresie udziału wydatków wojskowych w PKB. Jednakże, jako państwo zagrożone potencjalną, konwencjonalną agresją zbrojną Warszawa powinna dalej zwiększać wydatki na obronę.

W celu kontynuowania i przyśpieszenia modernizacji wojsk operacyjnych i jednoczesnej odbudowy systemu rezerw i obrony terytorialnej konieczne jest zwiększenie wydatków obronnych powyżej 2% PKB. Nie powinno to stanowić zagrożenia dla stabilności finansów publicznych (podobna sytuacja, jeśli uwzględnić wydatki na raty za myśliwce F-16 ma miejsce w br. – łącznie 2,27% PKB).

Jednocześnie zwiększanie wydatków obronnych powyżej celu NATO (który został wyznaczony nie tylko dla państw granicznych) byłoby silnym i potrzebnym sygnałem dla innych sojuszników. Warto też zaznaczyć, że rozszerzenie zakresu modernizacji armii V4 jest szansą dla polskiego przemysłu zbrojeniowego. Przykładem działań w tym zakresie jest wspólne opracowanie transporterów opancerzonych Scipio dla słowackich sił zbrojnych. 

Czytaj więcej: Polsko-słowacki transporter Scipio w Kielcach