Powrót wielkich jednostek. Rosja formuje sztaby armii i korpusów [ANALIZA]

Formowanie sztabów wyższego rzędu daje określone korzyści – tworzy się stały, zgrany zespół osobowy i kompetencyjny do dowodzenia zmienną ilością jednostek szczebla pułkowego, brygadowego, czy dywizyjnego. Nie chodzi tu tylko o skład osobowy ścisłego dowództwa, ale także jednostek wspomagających pracę sztabu – łączności, transportu, logistyki, ochrony etc.

Niewątpliwie powstanie sztabów korpusów, czy armii związane jest z doświadczeniami z Donbasu. Warto przypomnieć, że przemieszczanie masy wojsk na „zagrożoną” granicę ukraińską w marcu 2014 r. było ogromnym przedsięwzięciem organizacyjnym. Kiedy nastąpiła aneksja Krymu – sprawnie zaplanowana i przeprowadzona akcja wojskowo-logistyczna – to także była znakomita lekcja praktyki. Niewątpliwie kolejne doświadczenia przyniosła interwencja w Donbasie z sierpnia 2014 r., w której zaangażowano na obu kierunkach dość duże siły (batalionowe grupy taktyczne wydzielane z bardzo wielu związków brygadowych i pułkowych). Można więc powiedzieć, że rok 2014 przyniósł cenne doświadczenia w zakresie szeroko pojętego przemieszczania wojsk i dowodzenia operacyjnego dużymi ich zgrupowaniami.

Analiza miejsc w których formuje się nowe sztaby, bądź do których przesuwa się już istniejące, pozwala określić regiony, gdzie dowództwo SZ FR zakłada użycie operacyjne (defensywne bądź ofensywne) dużych zgrupowań wojsk. Szczególne znaczenie nabiera tutaj flanka zachodnia Rosji z niestabilną sytuacja na Donbasie i wzrastającym „zagrożeniem” (patrząc oczami rosyjskimi) ze strony przesuwającego się na wschód NATO.

Warto także wspomnieć, że istnienie dowództwa (sztabu) pozwala na zgrywanie składu osobowego, wypracowywanie procedur i planów operacyjnych, na poligonach, w trakcie gier dowódczo-sztabowych. Jakie ma to przełożenie na prawdziwe konflikty niech świadczy fakt, że część użytych związków taktycznych 58 Armii weszła do Gruzji w sierpniu 2008 r. mając za sobą świeży pobyt w regionie, gdzie poznano sieć dróg, zgrywano oddziały, przerzucano je drogą powietrzną etc. Można się tylko domyślać, że 58 Armia 8 sierpnia 2008 r. działała wg dawno już zatwierdzonych planów operacyjnych, które zapewne przygotowano wariantowo, a jeden z nich został wcielony w życie, z normalnymi w takiej sytuacji korektami.

Czytaj także: „Ciężki desant” w natarciu. Rosyjskie doświadczenia z Gruzji i Donbasu

Rejonami, gdzie można spodziewać się narastania sił lub działań operacyjnych wymagających koordynację wielu jednostek, w tym np. zmechanizowanych i obrony wybrzeża, jest Krym i Obwód Kaliningradzki. Sformowano tam niedawno dwa dowództwa korpusów - 22 Korpusu na Krymie (początkowo określany jako 32) oraz 11 Korpusu w Obwodzie Kaliningradzkim.

Informacje o formowaniu na Krymie dowództwa 22 Korpusu FCz, ze sztabem w Symferopolu, pojawiły się w grudniu 2016 r. Warto wspomnieć, że na półwyspie istniało w czasach ZSRR dowództwo szczebla korpuśnego – 32 Korpus – stąd zapewne początkowo w mediach pisano o numerze 32 nowego korpusu, tymczasem ostatnie doniesienia wskazują, że jest to numer 22. W skład 22 Korpusu wchodzą lądowe oddziały podległe dowództwu FCz, a jego trzonem jest 126 Samodzielna Brygada Obrony Wybrzeża (bieriegowoj oborony - brzegowej obrony) FCz.

Czytaj także: "Suwerenna" Europa i reset z Rosją - przyszła polityka zagraniczna Francji?

11 Korpus w Kaliningradzie został sformowany prawdopodobnie wiosną 2016 r. Stało się to bez żadnego rozgłosu i pierwsze informacje medialne pojawiły się dopiero 9 maja 2016, przy okazji parady zwycięstwa. Wówczas poinformowano, że w paradzie w Gusiewie uczestniczy dowódca „niedawno sformowanego 11 Korpusu”. Co ciekawe dowódcą korpusu został gen. Jurij Jarowickij, zastępca dowódcy 1 Armii Pancernej, który legitymował się już uczestnictwem w interwencji syryjskiej (medal otrzymał jakoby za szkolenie wojsk syryjskich).

Skoro mowa o 1 APanc (Bakowka, rejon Odincowo, obwód moskiewski) należy jej się większa uwaga, z racji tego, że jest to potężny „kułak pancerny” na kierunku zachodnim.

1 Gwardyjska Armia Pancerna jest pierwszą armią „pancerną”, a jej sformowanie, jak w przypadku innych dowództw korpuśnych i armijnych, nawiązuje do tradycji z okresu drugowojennego lub czasów radzieckich. Dowództwa szczebla armijnego sformowane zostało oficjalnie w listopadzie 2014, ale bez zbytniego rozgłosu. Skład armii jest płynny, ale zasadniczo podlegają jej następujące związki taktyczne:
- 2 Gwardyjska Tamańska Dywizja Zmechanizowana (przeformowana w brygadę i rozwinięta ponownie w dywizję)
- 4 Gwardyjska Kantemirowska Dywizja Pancerna (przeformowana w brygadę i rozwinięta ponownie w dywizję))
- 27 Gwardyjska Brygada Zmechanizowana
- 6 Brygada Pancerna.

Oprócz tego dochodzą jednostki szczebla brygady, typowe dla każdej armii – brygada obrony przeciwlotniczej, brygada artylerii, brygada rakietowa, brygada rozpoznawcza, brygada zabezpieczenia materiałowo technicznego (MTO) itd.

Czytaj także: Rosyjskie doświadczenia z operacji w Syrii [10 PUNKTÓW]

Konieczność utworzenia 1 Armii Pancernej tłumaczono faktem przeniesienia sztabu 20  Armii z Niżnego Nowogrodu do Woroneża, bliżej granicy z Ukrainą. Przeniesioną do Woroneża 20 Armię zaczęto formować praktycznie od nowa, gdyż większość jej związków taktycznych została podporządkowana dowództwu 1 APanc. Z nowych jednostek 1 APanc podlegać będzie także nowa dywizja – 144 Dywiozja Zemchanizowana formowana w obwódzie smoleńskim (Jelnia/Klincy).

Formowanie nowych dywizji, w tym pancernych (vide Czebarkuł w Centralnym OW), może prowadzić do wniosku, że w niedalekiej przyszłości zostanie utworzone kolejne dowództwo szczebla armijnego – nie można wykluczyć, że będzie to 2 APanc. O tym, że brana jest pod uwagę potrzeba formowania nowej (drugiej) armii pancernej (dowództwa) informowano już w połowie 2015 r. Trudno na razie wskazać, czy w tej chwili trwa proces formowania dowództwa, czy też analizy wskazały, iż nie jest to konieczne.

W teorii różnice między armiami ogólnowojskowymi a pancernymi nie są duże – zasadniczą jest różna liczba wozów bojowych, w armii pancernej więcej jest czołgów, w standardowej armii bojowych wozów piechoty.