Polski karabin dla armii. Modułowy MSBS

Kluczowe znaczenie w systemie MSBS ma rozwiązanie komory zamkowej, która jest wspólna dla dwóch proponowanych rozwiązań układów konstrukcyjnych, czyli klasycznego i bezkolbowego. Stanowi ona „bazę”, do której dołącza się kolejne moduły składowe broni. W taki sposób można uzyskać nawet 11 odmiennych taktyczno-technicznie konstrukcji strzeleckich.

Skonstruowanie broni zarówno w systemie konwencjonalnym, jak i bezkolbowym daje możliwość jej dostosowania do specyficznych warunków czy nawet preferencji użytkownika. Obydwa rozwiązania, stosowane powszechnie w konstrukcji broni, mają bowiem określone zalety i wady.

Układ klasyczny pozwala na lepsze dopasowanie broni do anatomii strzelca, ale przy tym sama broń jest długa. Bezkolbowy przy lufie o podobnej, czy nawet większej długości jest prawie o 30% krótszy, ale też ma swoje ograniczenia w postaci odległości między stopką kolby a chwytem pistoletowym. Dla wielu strzelców jest to trudne do zaakceptowania. W takiej sytuacji twarz znajduje się blisko układu wylotowego i tym samym jest narażona na oddziaływania różnych czynników powstałych w procesie oddania strzału.

Sama koncepcja modułowej konstrukcji karabinka jest znanym i cenionym rozwiązaniem. Przykładem jest system FN SCAR, używany m.in. przez amerykańskie wojska specjalne. Modułowość i uniwersalność współczesnych konstrukcji strzeleckich ma przyczynić się do uzyskania przez ich użytkowników przewagi nad potencjalnym przeciwnikiem, ale też poprawić komfort użytkowania broni i zmniejszyć koszty jej eksploatacji.

MSBS zaprojektowano do użycia amunicji 5,56 mm x 45 NATO. Obecnie składa się on z pięciu wersji w układzie klasycznym i podobnej liczby odpowiedników w układzie bezkolbowym (odpowiednio MSBS-5.56K i MSBS-5.56B). „Rodzina broni” obejmuje więc subkarabinek, karabinek podstawowy, karabinek-granatnik, karabinek wyborowy i karabinek maszynowy. Powstała też odmiana MSBS-R stworzona na potrzeby pododdziałów reprezentacyjnych wojska lub innych służb mundurowych. To ona jako pierwsza została zakupiona zarówno dla Sił Zbrojnych RP, jak i Służby Więziennej.

Przewiduje się również wdrożenie wariantu dostosowanego do naboju 7,62 mm x 51 NATO (MSBS-7,62). Ze względu na zainteresowanie wojska odmianą samopowtarzalnego karabinu wyborowego wstępne prace poszły w kierunku klasycznego układu z precyzyjną lufą i stałą kolbą o dużym zakresie regulacji położenia stopki i poduszki policzkowej. Pierwsze strzelania zaplanowano w tym roku. Docelowo powstaną też wszystkie wersje, podobnie jak w wypadku MSBS przeznaczonych do użycia amunicji 5,56 mm x 45 oraz karabin maszynowy zasilany z magazynka. Broń została też przystosowana do rosyjskiej amunicji 7,62 mm x 39, używanej w kbk AKMS i pochodnych.

Geneza powstania 

Koncepcja zastąpienia rodziny broni bazującej na rosyjskiej konstrukcji AK w Wojsku Polskim powstała w Wojskowej Akademii Technicznej (WAT) na początku XXI wieku.  Natomiast rodzina karabinów jest opracowywana od 2007 roku, kiedy rozpoczęto realizację projektu rozwojowego nowego modułowego systemu broni strzeleckiej kalibru 5.56 mm dla Sił Zbrojnych RP, przeprowadzonego wspólnie przez WAT i Fabrykę Broni Łucznik-Radom (FB). Do 2011 roku przygotowano ogólne koncepcje systemu oraz wykonano demonstratory karabinków w obu proponowanych układach. W tym czasie ewoluował też kształt broni - poprawiono jej ergonomię i funkcjonalność.

Od listopada 2011 roku rozpoczął się projekt badawczo-rozwojowy MSBS obejmujący obok karabinka w układzie klasycznym (MSBS-5,56K) opracowanie 40 mm granatnika podwieszanego i noża-bagnetu (zbudowano 4 modele i 12 prototypów). Równocześnie WAT i FB utworzyły konsorcjum naukowo – przemysłowe zajmujące się opracowaniem, wykonaniem oraz badaniami MSBS.

W 2012 roku Narodowe Centrum Badań i Rozwoju rozstrzygnęło konkurs nr 3/2012, co zaowocowało wnioskiem o przyznanie funduszy na rozwój MSBS w latach 2012-2016. Broń opracowana w ramach projektu MSBS ma być docelowo podstawowym uzbrojeniem zaawansowanego indywidualnego systemu walki Tytan.

W drugiej połowie 2016 roku rozpoczęły się badania wstępne i kwalifikacyjne MSBS-5.56K planowana (realizacja od 6 do 8 miesięcy). Dotychczas powstało ponad 200 zestawów do złożenia karabinków MSBS-5.56 oraz dostarczono partię broni dla batalionu reprezentacyjnego Wojska Polskiego 150 sztuk i 40 sztuk dla kompanii honorowej Służby Więziennej - w wersji MSBS-5,56R.

Na kolejne lata są przewidziane podobne próby subkarabinka MSBS-5,56K w układzie klasycznym i karabinka podstawowego MSBS-5,56B w systemie bezkolbowym.

Budowa 

Jak już wspomniano, wszystkie wersje bazują na wspólnej komorze zamkowej, suwadle z zamkiem i urządzeniu powrotnym do których można dołączyć pozostałe, wymienne moduły – komory spustowe, lufy, kolby czy łoża. Poprzez wymianę komory spustowej, zastąpienie kolby trzewikiem oraz użycie takich elementów jak łącznik, nakładka komory zamkowej oraz poduszka policzkowa można stworzyć wersje bezkolbową.

Wszystkie manipulatory broni dostosowane są zarówno do strzelców prawo- jak i leworęcznych. Są one albo zdublowane po obu stronach karabinka (przełącznik rodzaju ognia z bezpiecznikiem, zatrzask zwalniający suwadło, przycisk zwalniający magazynek), albo umieszczone centralnie w osi symetrii (zatrzask zespołu ruchomego).

Broń ma regulowany układ gazowy pozwalający na strzelanie bez i użyciem tłumika dźwięku.

Kolba w karabinkach (o układzie klasycznym) jest identyczna we wszystkich wersjach, składana na bok, o regulowanej długości wysunięcia stopki oraz wyposażona w trójpołożeniową poduszkę policzkową. W odmianie reprezentacyjnej jest ona stała, wydłużona i wzmocniona z okutym trzewikiem.

W każdej wersji są mechaniczne przyrządy celownicze (składana podstawa muszki i podstawa celownika), zamontowane na szynie montażowej. Wykonano je z metalu, mają postać podstawy muszki i celownika przeziernikowego o dwóch nastawach, do strzelania na dystansie do 200 m.

Lufy broni tego systemu mają różne długości – od 256 mm w przypadku subkarabinka (zakończona szczelinowym, otwartym urządzeniem wylotowym a w wersji bezkolbowej moderatorem), poprzez 406 mm dla karabinka podstawowego, aż do 508 mm (o zmniejszonej średnicy) w odmianie reprezentacyjnej MSBS-5,56R. Przy czym 406 mm lufa zastosowana w karabinku maszynowym charakteryzuje się tzw. cięższym profilem a w karabinku wyborowym większą precyzją wykonania z zachowaniem węższych tolerancji.

W tej wersji na końcu lufy urządzenie wylotowe jest dostosowane do montażu tłumika dźwięku. Również lufa samopowtarzalnego karabinu wyborowego MSBS-7.62 ma długość 508 mm (lub 406 mm) i jest wymienna w warunkach polowych. Lufa karabinka strzelającego amunicją rosyjską ma długość 395 mm (przebudowano pierwotną lufę 406 mm).

Broń wyposażono w grzbietową, uniwersalną szynę montażową i punkty montażu odcinków szyn bocznych.  Pozwala to na podłączenie licznych akcesoriów takich jak chwyty przednie, dwójnogi, latarki taktyczne i wskaźniki laserowe oraz najważniejszych elementów, czyli różnego rodzaju celowników kolimatorowych, optycznych, noktowizyjnych i termowizyjnych.

Pod karabinek można podwieszać granatnik jednostrzałowy GP do amunicji 40 mm x 46SR standardu NATO. Nóż-bagnet stosowany w MSBS wyróżnia się nowatorską konstrukcją pochwy i sposobem mocowania na broni.

MSBS-5.56K ma długość 900 mm z kolba wysuniętą i 843 mm ze złożoną (bezkolbowy 675 mm). Prędkość wylotowa pocisku wynosi 890 m/s (lufa o długości 406 mm), energia wylotowa 1600 J a szybkostrzelność 700-900 strz./min. Masa broni bez magazynka w układzie klasyczny wynosi 3650 gram, a bezkolbowym 3750 gram. Pojemność magazynków to 30 lub 60 naboi.

MSBS-5,56R jest bronią strzelecką powtarzalną, strzelająca wyłącznie amunicją ćwiczebną (ślepą) a zasadniczą różnicą między nią a wersją bojową, jest specjalny moduł lufy.

Poza wersjami bojowymi powstaną przekroje MSBS oraz modele treningowe (w tym do amunicji barwiącej). Planowane jest między innymi zbudowanie konstrukcji wykorzystującej system amunicji barwiącej FX lub inny podobnego rodzaju. Pierwsza realistyczna replika treningowa MSBS-RRT powstanie w tym roku. Będzie to konstrukcja pneumatyczna, w której powietrze sprężane jest za pomocą tłoka napędzanego elektrycznie, powodując wystrzał treningowych pocisków (system ASG).

Dalsze prace rozwojowe dla całej rodziny MSBS mogą iść w kierunku wprowadzenia suwadła z zamkiem dostosowanym do wyrzucania łusek w dowolnie wybraną przez użytkownika stronę. Nie jest też wykluczone zastosowanie bardziej precyzyjnego, regulowanego mechanizmu spustowego.

MSBS jest w pełni dostosowany do strzelców prawo- i leworęcznych. Jest bronią modułową, kolejne wersje i rozwiązania konstrukcyjne mogą zostać szybko stworzone z przeznaczeniem do wykonywania kolejnych zadań na polu walki, lub tych będących w obszarze działania innych służb mundurowych. Jest to system łatwo konfigurowalny, podatny na instalowanie różnego wyposażenia dodatkowego, ergonomiczny i zasilany ze standardowego magazynka wymiennego z tym z M16. Sam główny użytkownik czyli żołnierz/funkcjonariusz ma możliwość wprowadzania ulepszeń dotyczących ergonomii i wygody użytkowania na przykład zamontowanie dodatkowego uchwytu, celownika czy zmiany samego układu kolbowego.

Zakłada się, że wymienność elementów między wersjami MSBS-5.56 i MSBS-7.62 będzie wynosiła nawet 80% co jest rozwiązaniem korzystnie z punktu widzenia eksploatacji broni w SZ RP. Dzięki temu obie konstrukcje i ich poszczególne wersje będą się uzupełniały w eksploatacji w różnych pododdziałach i oddziałach wojska.

Marek Dąbrowski