Zmiany w Europejskim Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony

Jest kolejna decyzja Rady UE w sprawie Europejskiego Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony (EKBiO). Należy w jej kontekście zauważyć, że podkreślono możliwość obsadzania niektórych krytycznych stanowisk członkami personelu kontraktowego. Mając przy tym na uwadze, że personel Kolegium to przede wszystkim oddelegowani eksperci krajowi z poszczególnych państw członkowskich.

Przy czym, należy przypomnieć, że sama decyzja o utworzeniu wspomnianej struktury w żadnym wypadku nie jest nowa. Bowiem EKBiO zostało ustanowione w lipcu 2005 r. Kolejne zmiany formalne i organizacyjne pojawiały się przy tym w latach 2008, 2013 oraz 2016. Należy też zauważyć, że chociażby w listopadzie 2008 r. przyjęty został przy tym program wymiany oficerów młodszych, który miał być inspirowany efektami cywilnego projektu Erasmus+. Począwszy od zmian wewnątrzunijnych, wsparcie w działaniach EKBiO zapewnia Europejska Służba Działań Zewnętrznych. Za wykonywanie zadań przez EKBiO ogólną odpowiedzialność ponosi w strukturach unijnych Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa.

Samo Kolegium, zgodnie z założeniami twórców, ma zapewniać szkolenia i kształcenie w dziedzinie wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE (WPBiO), czy też, jak zostało podkreślone również w szerszym kontekście wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB). Jak wskazuje się w tekście decyzji Rady UE Kolegium ma również działać, tak aby rozwijać i propagować wspólne rozumienie WPZiB oraz WPBiO wśród personelu cywilnego i wojskowego oraz aby określać i rozpowszechniać przez swoje działania szkoleniowe i edukacyjne najlepsze praktyki w zakresie różnych zagadnień dotyczących WPZiB oraz WPBiO. We wszystkich działaniach szkoleniowych i edukacyjnych EKBiO mogą uczestniczyć obywatele wszystkich państw członkowskich i państw przystępujących. Instytuty zajmujące się organizacją i prowadzeniem szkoleń zapewniają, aby zasada ta była stosowana bez wyjątku.

Zauważa się przy tym, że w działaniach szkoleniowych i edukacyjnych EKBiO mogą także uczestniczyć obywatele krajów kandydujących do przystąpienia do UE oraz, w stosownych przypadkach, obywatele innych państw trzecich i organizacji, w szczególności w odniesieniu do działań szkoleniowych i edukacyjnych dotyczących wspólnych działań.

Przed EKBiO postawione zostały następujące cele, określane zgodnie z decyzjami Rady UE:

• dalsze zwiększanie wspólnej europejskiej kultury bezpieczeństwa i obrony w ramach Unii oraz propagowanie zasad określonych w art. 21 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) poza Unią;
• wspieranie lepszego rozumienia WPBiO jako jednego z zasadniczych elementów WPZiB;
• zapewnianie organom Unii personelu dysponującego odpowiednią wiedzą, będącego w stanie efektywnie pracować nad wszystkimi zagadnieniami z zakresu WPBiO w szerszym kontekście WPZiB;
• zapewnianie administracjom państw członkowskich personelu dysponującego odpowiednią wiedzą, znającego polityki, instytucje i procedury unijne w dziedzinie WPBiO;
• zapewnianie misjom i operacjom w dziedzinie WPBiO personelu o wspólnym rozumieniu zasad funkcjonowania misji i operacji w dziedzinie WPBiO oraz o poczuciu wspólnej tożsamości europejskiej;
• zapewnianie misjom i operacjom w dziedzinie WPBiO szkolenia i kształcenia stosownego do ich potrzeb w tym zakresie;
• wspieranie partnerstw UE w dziedzinie WPBiO, w szczególności partnerstw z państwami uczestniczącymi w misjach w dziedzinie WPBiO;
• wspieranie cywilnego zarządzania kryzysowego, w tym w dziedzinie zapobiegania konfliktom, oraz ustalanie lub ochrona warunków niezbędnych dla zrównoważonego rozwoju;
• propagowanie europejskiej inicjatywy wymiany oficerów młodszych;
• propagowanie badań na poziomie studiów doktoranckich w dziedzinach związanych z WPBiO;
• zapewnianie administracjom państw członkowskich i Unii personelu dysponującego odpowiednią wiedzą, znającego polityki, instytucje, procedury i najlepsze praktyki unijne w dziedzinie cyberbezpieczeństwa i obronności;
• udzielanie pomocy w propagowaniu kontaktów zawodowych oraz kontaktów między uczestnikami szkoleń i programów edukacyjnych.

Jeśli chodzi o realizację wspomnianych celów działania, to EKBiO odwołuje się w swojej praktyce do:

• kursów na poziomie podstawowym i zaawansowanym promujących ogólne rozumienie WPZiB oraz WPBiO;
• kursów rozwijających cechy przywódcze;
• kursów bezpośrednio wspierających misje i operacje w dziedzinie WPBiO, w tym w zakresie szkolenia i kształcenia przed rozmieszczeniem misji lub operacji oraz w ramach prowadzonych misji lub operacji;
• kursów wspierających partnerstwa UE i kraje uczestniczące w misjach i operacjach w dziedzinie WPBiO;
• przygotowania i prowadzenia modułów wspierających cywilne i wojskowe szkolenie i kształcenie w dziedzinie WPBiO;
• organizacji kursów, seminariów, programów i konferencji w zakresie WPBiO, przeznaczonych dla wyspecjalizowanych grup odbiorców lub poświęconych określonej tematyce;
• wspólnych modułów prowadzonych w ramach europejskiej inicjatywy wymiany oficerów młodszych, inspirowanej programem Erasmus (podkreślając przy tym, że chociaż formalnie nie wchodzi to w zakres działań szkoleniowych i edukacyjnych EKBiO, samo Kolegium będzie również wspierać i propagować europejskie semestry oraz wspólne studia magisterskie z wykorzystaniem wspólnych modułów);
• kursów zwiększających świadomość w zakresie cyberbezpieczeństwa i kursów na poziomie zaawansowanym w tym zakresie, w tym wspierających obecne misje i operacje w dziedzinie WPBiO;
• kursów i seminariów mających na celu wspieranie badań na poziomie studiów doktoranckich przez wymianę najlepszych praktyk i doświadczeń.

Działanie EKBiO zorganizowane jest w formie sieci obejmującej cywilne i wojskowe instytuty, kolegia, akademie, szkoły wyższe, instytucje, centra doskonałości i inne podmioty zajmujące się kwestiami bezpieczeństwa i obrony w UE, wskazane przez państwa członkowskie, a także Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem (IUESB).

EKBiO na dzień dzisiejszy jest również strukturą, która ma wykorzystywać efekt synergii względem współpracy z innymi istotnymi dla bezpieczeństwa UE agendami. Wskazuje się w pierwszej kolejności na chociażby:

• Agencję Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania (CEPOL)
• Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex)
• Europejską Agencją Obrony (EDA),
• Centrum Satelitarnym Unii Europejskiej (Satcen)
• Agencją Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol)

Obecnie kierującym EKBiO jest Dirk Dubois, który zajmuje to stanowisko od 2015 r. Przy czym, w 2017 r. państwa członkowskie UE podjęły decyzję o przedłużeniu jego mandatu do 2022 r. Szefem komitetu sterującego EKBiO, odpowiadającego chociażby za formułowanie zaleceń odnośnie przyszłych działań Kolegium jest za to João Barbedo.

(JR)