Ukraina kompasem na przyszłość. Jak zmienia się pole walki?

Szczegóły konferencji

Wydarzenie odbyło się 20 lutego w Warszawie, w hotelu Grand Mercure. W konferencji wzięli udział wysocy rangą obecni i byli przedstawiciele wysocy rangą oficerowie Sił Zbrojnych RP, Czech, Rumunii, Stanów Zjednoczonych i Ukrainy, kadra naukowo-badawcza Akademii Wojsk Lądowych oraz reprezentanci przemysłu obronnego. Defence24.pl był partnerem medialnym wydarzenia.

Konferencję otworzyli wspólnie gen. broni rez. Marek Tomaszycki, rektor Akademii Wojsk Lądowych oraz prof. Phillip A. Petersen, prezydent Centre for the Study of New Generation Warfare. Wydarzenie odbyło się zgodnie z zasadami reguły Chatham House.

Kluczowe tematy konferencji

Dyskusja w trakcie konferencji została podzielona na kilka paneli, skupionych wokół najważniejszych zagadnień tematycznych oraz prezentacje. Na początku, w gronie przedstawicieli najwyższych dowództw i sztabów generalnych rozmawiano o strategicznych aspektach zapewnienia bezpieczeństwa w Europie w świetle agresji Federacji Rosyjskiej. Skuteczność odstraszania jest warunkowana w dużej mierze przez to, jak postrzega je przeciwnik i czy uniemożliwia mu ono podjęcie agresji.

Zaznaczono też, że o ile niezbędne będzie budowanie przewagi nad agresorem, w szczególności w domenie powietrznej, to jednocześnie żołnierze i dowódcy muszą być przygotowani do prowadzenia działań w niekorzystnych warunkach bez wyraźnej przewagi, zwłaszcza w pierwszej fazie potencjalnego konfliktu. O ile domena lądowa pozostanie decydująca w Europie Wschodniej, to niezbędne jest prowadzenie działań wielodomenowych, by narzucić przeciwnikowi swój sposób prowadzenia działań.

Ponadto, istnieje konieczność integracji systemów łączności i wymiany informacji jeszcze w czasie pokoju, z uwzględnieniem aspektów technicznych i barier prawnych. Do prowadzenia wojny musi być dostosowane całe państwo, w tym ludność i infrastruktura krytyczna, bo nie będzie się dało w pełni zabezpieczyć przed atakiem. Kluczowe są więc odporność i zdolność odbudowy infrastruktury.

Zmiany w środowisku walki

Kolejne panele i prezentacje dotyczyły zmian w środowisku walki, jakie zaszły po wybuchu pełnoskalowej wojny na Ukrainie i mitów związanych z prowadzeniem nowoczesnej walki. Dyskusje dotyczyły też działań manewrowych, operacji lotnictwa wojsk lądowych oraz wsparcia ogniowego i inżynieryjnego.

W dyskusjach podkreślano, że o ile bezzałogowce zmieniają środowisko walki, a państwa NATO muszą podejmować znacznie więcej środków, by im przeciwdziałać, to nie są receptą na wszystkie problemy. Czołgi, wozy bojowe i śmigłowce nadal odgrywają bardzo ważną rolę na polu walki i muszą dostosowywana do ewolucji zagrożeń, ze szczególnym uwzględnieniem systemów przeciwdziałania zagrożeniom ze strony systemów bezzałogowych. Realizowane w Stanach Zjednoczonych programy modernizacyjne mają na celu zwiększenie odporności na oddziaływanie wrogich bezzałogowców, a także umożliwienie współdziałania z własnymi środkami bezzałogowymi, w ramach Manned-Unmanned Teaming (MUM-T).

Państwa zachodnie, mimo deklaracji o zwiększeniu produkcji, wciąż produkują zbyt mało amunicji artyleryjskiej. Z kolei działania manewrowe z uwagi na proliferację systemów rażenia mogą być trudniejsze i będą wymagały pewnego przedefiniowania zasad prowadzenia działań, ale nadal będą stanowić kluczowe elementy operacji, decydujące o jej powodzeniu.

Adaptacje i innowacje

W dyskusji podkreślono znaczenie zdolności do adaptacji, zarówno jeśli chodzi o czas wdrażania rozwiązań technologicznych opracowanych przez przemysł obronny, jak i dostosowanie taktyki prowadzenia walki do rozwoju zagrożeń. Przeciwnik również dostosowuje się szybko, szczególnie jeśli chodzi o środki walki radioelektronicznej i zmiany taktyki. Ważną obserwacją było to, że znaczna część innowacji może mieć pochodzenie oddolne, od żołnierzy w pododdziałach, a tego rodzaju rozwiązania powinny być szeroko rozpowszechniane i wspierane. Wymaga to jednak zmian kulturowych, ale i regulacyjnych w strukturach wojskowych.

Lekcje z czasów Zimnej Wojny

Podczas wydarzenia postawiono tezę, że w czasach Zimnej Wojny szkolenie na dużą skalę sił zbrojnych zachodnich państw NATO, w tym w zakresie wsparcia inżynieryjnego i pokonywania przeszkód, było na dużo wyższym poziomie niż obecnie i należy odtwarzać potencjał, podobnie jak w wypadku artylerii.

Kluczowym wyzwaniem staje się oficerów i podoficerów potrzebnych do służby w nowych strukturach i nowym sprzęcie. Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu odgrywa bardzo ważną rolę w szkoleniu personelu, z uwzględnieniem doświadczeń z Ukrainy.

Odbyła się też dyskusja w sprawie zniesienia ograniczeń prawnych związanych z produkcją amunicji kasetowej. Jakkolwiek Polska i Rumunia nie podpisały konwencji o zakazie jej stosowania, to globalne restrykcje wpływają na ich możliwości produkcji tej amunicji. Amunicja kasetowa, choć pozostawia niewybuchy stanowiące poważne ryzyko, pozostaje jednak skutecznym narzędziem wsparcia ogniowego, także w warunkach stosowania przez przeciwnika walki radioelektronicznej.

Podsumowanie

W podsumowaniu zwrócono uwagę na znaczenie realistycznych szkoleń i zapewniania stronie podgrywającej siły przeciwnika odpowiedniej swobody, od poziomu walk plutonu czy kompanii, aż do operacji wielokorpuśnych na dużą skalę. Bardzo istotne są także wymiana informacji, tak w ramach sił zbrojnych, jak i między sojusznikami. Uczestnicy konferencji zgodzili się, że prowadzenie skutecznego odstraszania i obrony wymaga pełnego zaangażowania zasobów państwa i społeczeństwa, a Siły Zbrojne są tylko jednym z nich.