Tarcza Wschód, europejski przemysł obronny i nie tylko. Priorytety polskiej prezydencji w UE

1 stycznia 2025 Polska obejmie trwającą pół roku rotacyjną prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Szeroko pojęte bezpieczeństwo ma stać się najważniejszym punktem polskiej agendy - mowa tu bowiem nie tylko o bezpieczeństwie militarnym, ale także energetycznym, żywnościowym czy informacyjnym.

Prezydencja w trudnych okolicznościach

„Wybory w Niemczech, nowy prezydent w Stanach Zjednoczonych, wojna na Ukrainie i na Bliskim Wschodzie – to są czynniki, które wpłyną na polską prezydencję i bierzemy je pod uwagę” – powiedziała Politico Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, podsekretarz stanu ds. europejskich w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Co konkretnie chciałby osiągnąć polski rząd i na jakie aspekty zwrócić szczególną uwagę? Jak czytamy, szczególny nacisk ma być kładziony na dalsze wspieranie obrony Ukrainy przez UE oraz nadzór nad Europejskim Programem Przemysłu Obronnego. Rozporządzenie EDIP pozwala przeznaczyć 1,5 mld euro na wspólne inicjatywy rozwoju zdolności obronnych w larach 2025-2027.

Jak pisaliśmy w tym tekście: „EDIP zakłada działania w sprawie wzmocnienia łańcuchów dostaw i zwiększenia ich bezpieczeństwa. W założeniu ma on stanowić »pomost« między instrumentami takimi jak ASAP (inicjatywa mająca na celu wzmocnienie produkcji amunicji) oraz EDIRPA (program wzmocnienia europejskiego przemysłu obronnego poprzez wspólne zakupy) (…), a wieloletnimi ramami finansowymi na lata 2028-2035, w trakcie których Europa ma zapewnić dodatkowe fundusze na rozwój zdolności obronnych”.

To nie wszystkie priorytety związane z bezpieczeństwem, którymi chce zająć się rząd podczas polskiej prezydencji. Jak wskazuje Politico, istotnym elementem planu na najbliższe pół roku ma być skuteczniejsze umiędzynaradawianie ochrony polskiej (i unijnej) wschodniej granicy. Polska będzie dążyć do uzyskania finansowego wsparcia z UE na budowę Tarczy Wschód. „Chcemy współfinansowania z innych krajów” – miała powiedzieć Magdalena Sobkowiak-Czarnecka.

Pomoc w relacjach UE-USA?

Objęcie przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej może też zostać wykorzystane do wzmocnienia pozycji Polski w roli umownego pośrednika pomiędzy Unią Europejską a nową administracją w Stanach Zjednoczonych. W trakcie trwania polskiej prezydencji w Warszawie odbędzie się szczyt Inicjatywy Trójmorza, w którym możliwe, że udział weźmie prezydent USA Donald Trump. Polska jako kraj przeznaczający najwięcej procent PKB na zbrojenia w całej Unii Europejskiej może też stanowić realne wsparcie dla prezydenta Trumpa w realizowaniu planu znacznego zwiększenia wydatków na zbrojenia wśród europejskich członków NATO.

„Spodziewam się, że Warszawa będzie naciskać na inne państwa członkowskie, aby zwiększyły swoje wydatki na obronę, ponieważ Polska służy tutaj jako niezwykły wzór do naśladowania” – powiedział Politico Riho Terras, były dowódca Estońskich Sił Obronnych.