Reklama

Polityka obronna

Nowoczesne wojsko potrzebuje nowoczesnych form komunikowania. O wizerunku żołnierza na ASzWoj

Szef MON Mariusz Błaszczak. Fot. Rafał Lesiecki/Defence24.pl
Szef MON Mariusz Błaszczak. Fot. Rafał Lesiecki/Defence24.pl

Żeby Wojsko Polskie było nowoczesne, niezbędne są także nowoczesne formy komunikowania – ocenił szef MON Mariusz Błaszczak, który w czwartek otworzył dwudniowe warsztaty poświęcone wizerunkowi współczesnego żołnierza oraz sposobom prezentacji sił zbrojnych.

Szef MON Mariusz Błaszczak zauważył, że ostatnie badania opinii społecznej wskazują, że 3/4 Polaków pozytywnie ocenia Wojsko Polskie. – To dobry wynik, ale to wynik, który może być jeszcze lepszy – powiedział Błaszczak przemawiając na Akademii Sztuki Wojennej w warszawskim Rembertowie.

Zdaniem szefa MON kluczem do budowy pozytywnego wizerunku żołnierzy i Wojska Polskiego jest zaufanie, które buduje w społeczeństwie poczucie bezpieczeństwa. Żeby wzmacniać jedno i drugie – mówił minister – należy odpowiednio komunikować się z opinią publiczną. – Pod słowem "odpowiednio" kryje się przesłanie, żeby mówić do społeczeństwa przy użyciu nowoczesnych środków, ale zrozumiałym językiem. Chodzi o to, żeby społeczeństwo rozumiało specyfikę służby. Chodzi o to, żeby Polacy wiedzieli, na czym polega służba w Wojsku Polskim, jak ona przebiega, jakie są zadania, które są powierzane żołnierzom – zaznaczył minister obrony.

Błaszczak podkreślił, że zmianą podejścia była zainaugurowana w 2018 r. kampania "Zostań żołnierzem Rzeczypospolitej", podczas której Wojsko Polskie zaczęło aktywnie zabiegać o kandydatów do służby, wychodząc poza mury wojskowych komend uzupełnień. Minister zwrócił też uwagę na wizerunkowe aspekty modernizacji technicznej sił zbrojnych, szczególnie na decyzję o pozyskaniu samolotów wielozadaniowych piątej generacji F-35 w ramach programu Harpia.

Żeby Wojsko Polskie było nowoczesne, niezbędne są także nowoczesne formy komunikowania. Dadzą one opinii publicznej wiedzę na temat służby w Wojsku Polskim, ale także dadzą wiedzę na temat osiągnięć Wojska Polskiego – powiedział minister, wskazując na bardzo dobre wyniki w sporcie i nauce, w tym wysokie miejsca w hackathonach. Wyraził też dumę, że pytając o motywy służby w Wojsku Polskim najczęściej słyszy od żołnierzy odpowiedzi odnoszące się do patriotyzmu.

Uczestnikom warsztatów szef MON przedstawił się jako fan mediów społecznościowych. Podkreślał, że za ich pośrednictwem informacja szybko dociera do szerokiego grona odbiorców. – Zależy mi, aby z tych nowoczesnych form komunikacji i docierania do opinii publicznej korzystało Wojsko Polskie i tego wymagam od moich współpracowników. W nowoczesny sposób powinniśmy informować opinię publiczną – podkreślił minister.

Zaznaczył też, że ważna jest kreatywność i oryginalność form promocji. – Musimy pamiętać w naszych działaniach o rzetelności. To jest niezwykle istotne – dodał Błaszczak. Dlatego – wyjaśniał – obecne kierownictwo MON o zakupach uzbrojenia i sprzętu informuje, gdy negocjacje są zakończone. – Deklaracje bez pokrycia składane wcześniej po pierwsze obniżyłyby pozycję negocjacyjną naszego kraju, a po drugie podważałyby wiarygodność. Zasada rzetelności, pokory i odpowiedzialności jest niezwykle istotna w komunikacji – przekonywał minister.

Błaszczak zapowiedział też, że w maju MON uruchomi nową wersję strony internetowej pod adresem www.wojsko-polskie.pl. Witryna pod tym adresem istnieje już od dawna, ale do tej pory nie była priorytetem resortu. Jednym z powodów zmiany jest migracja dotychczasowej strony internetowej MON do portalu rządowego gov.pl.

Na koniec minister zaapelował do uczestników konferencji – w przeważającej większości oficerów prasowych z całych sił zbrojnych – by "nie zwracali uwagi na krytyków". Minister najwyraźniej miał na myśli grupę generałów, którzy pożegnali się ze służbą w czasach poprzedniego szefa MON Antoniego Macierewicza. – W mojej ocenie ci krytycy chcieliby zamienić mundur wojskowy na polityczne stanowisko. Róbmy swoje – powiedział Błaszczak.

Z kolei szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. broni Rajmund T. Andrzejczak rozważania na temat wizerunku żołnierza i sił zbrojnych rozpoczął od tezy, że źródłem siły jest morale wojsk. – Również wizerunek polskiego żołnierza wpływa na morale polskich żołnierzy. Tak jak jest postrzegany wewnętrznie, jak sami siebie widzimy – zaznaczył Andrzejczak. Zaznaczył, że morale to z jednej strony techniczna zdolność do wykonania zadania (np. umiejętność posługiwania się danym sprzętem lub bronią), a z drugiej – wola, by to zrobić.

Szef Sztabu Generalnego WP gen. broni Rajmund T. Andrzejczak. Fot. Rafał Lesiecki / Defence24.pl
Szef Sztabu Generalnego WP gen. broni Rajmund T. Andrzejczak. Fot. Rafał Lesiecki/Defence24.pl

Szef SGWP zachęcał też żołnierzy, by odpowiedzieli sobie na pytanie, jak wizerunek żołnierzy wyglądał w przeszłości. Andrzejczak, który karierę rozpoczynał w jednostce dziedziczącej tradycje Ułanów Krechowieckich, odwołał się przy tym do okresu II RP i legendy kawalerzystów – ludzi kulturalnych, eleganckich, honorowych i odważnych w walce. – Zadajmy sobie pytanie, co z okresu II Rzeczpospolitej, z legendarnej polskiej kawalerii, niezwykłych czynów wrześniowych czy później np. Monte Cassino jesteśmy w stanie implementować dzisiaj? – zachęcał szef SGWP.

Gen. Andrzejczak zwrócił też uwagę na to, jak dzisiaj żołnierze widzą samych siebie i jak się prezentują w mediach społecznościowych. – Czy to jest dokładnie to, czego oczekujemy? Czy można to zrobić lepiej? Czy można coś odjąć, coś dodać? – pytał. Zastanawiał się np., co można wyciągnąć z oblężenia ratusza w irackiej Karbali w kwietniu 2004 r., skutecznie bronionego przez polskich i bułgarskich żołnierzy.

Szef SGWP podkreślił także wyzwania przyszłości – jak ma wyglądać komunikacja, jak nowe technologie wspomagają wojsko i jakie wyzwania stawiają przed żołnierzami. – Nie ulega wątpliwości, że tych wyzwań pojawia się coraz więcej – ocenił gen. Andrzejczak.

Głównodowodzący zwracał też uwagę na aspekty bezpieczeństwa związane z tym, co żołnierze publikują w internecie. Odniósł się zarówno do tego, co widać na udostępnianych zdjęciach, jak i do aspektów związanych z cyberbezpieczeństwem, np. tego, czego można się dowiedzieć z metadanych będących częścią udostępnionych plików, przykładowo na temat lokalizacji.

Zdaniem szefa SGWP jeśli chodzi o informacje, które żołnierze publikują w internecie bardziej potrzebne są zmiany kulturowe niż zmiany prawne.

Generał skierował do uczestników warsztatów pytanie, czy jest zachowany balans między nowoczesnymi środkami komunikacji, które sprawiają, że wojsko działa w sposób reaktywny, a tym, co ważne i istotne, przez co wymagające pewnego dystansu.

Warsztaty były okazją nie tylko do rozmowy o wizerunku żołnierza i sił zbrojnych, ale i do budowania pozytywnego obrazu wojska. Rozpoczęły się od wręczenia nagród finansowych czterem żołnierzom, którzy uratowali ludzkie życie. Otrzymali je st. chor. sztab. Artur Czapiewski i st. kpr. Dariusz Witek z Orkiestry Wojskowej w Świnoujściu, którzy wspólnie uratowali pracownika firmy budowlanej, który zasłabł podczas prac w porcie wojennym w Gdyni, oraz st. szer. Damian Ortyl z 6 batalionu logistycznego, który udzielił pomocy poszkodowanym w poważnym wypadku drogowym, oraz szer. Piotr Tomczyk z 3 batalionu drogowo-mostowego, który z kolei ewakuował poszkodowanego w wypadku drogowym.

Fot. Rafał Lesiecki / Defence24.pl
Fot. Rafał Lesiecki/Defence24.pl

To są czyny bohaterskie. Dzięki właśnie takiej postawie, postawie służby, postrzeganie Wojska Polskiego w społeczeństwie jest dobre, a nawet bardzo dobre – skomentował Błaszczak. Wyraził przekonanie, że każdy, kto nosi mundur, w podobnej sytuacji zachowałby się tak samo.

Reklama

Komentarze (21)

  1. sum

    U nas się tylko gada o wojsku. Tymczasem w ciągu ostatnich 3 lat Wojsko Polskie spadło w rankingach z 18 pozycji na 24 i nie ma się czym chwalić panowie politycy z PiS. Prawie każdy z was uchylał się od służby wojskowej a teraz chcecie się bawić żołnierzykami za państwowe pieniądze nie mając o wojsku zielonego pojęcia cyt, " wam kury szczać prowadzić a nie wojskiem rządzić...."

  2. Tomasz

    A jak widok żołnierzy w znoszonych mundurach i zadeptanych butach wpływa na wizerunek. A widok 10 żołnierzy którzy mają kilka różnych kamizelek i szelek taktycznych bo jedyne co armia wydaje to szelki lubawy i to rzadko jak to ma się do wizerunku.

    1. m p

      Bo jednemu wygodniej w szelkach, innemu w kamizelce. W znoszonym mundurze chłodniej, a w dotartych butach wygodniej. Ładnie to wojsko ma wyglądać na defiladach. Spojrzy Pan na amerykanów, tam kamizelki, plecaki itp. w innych rodzajach kamuflażu to norma, a u nas wielka afera jak rezerwie dali pustynne szelki.

    2. Tomasz

      Tylko oni dostają swoję jako element wyposażenia i wyekwipowania a u nas różnorodność wynika z braku wyposażenia i to podstawowego. A na jednostkach zabraniają używania rzeczy prywatnych więc czeka nas widok żołnierzy noszących magazynki do beryla w ,"wygodnej" torbie parcianej na pasie i granatach w kieszeniach. Panowie dowódcy bajdurzą o f35 a nie potrafią mundurów kupić.

  3. matraz

    Przyjęta przez min. Błaszczaka strategia nieinformowania poprzez media o swych dalszych zamierzeniach i planach , jest fatalna . Wynika ona z obaw o niewygodne pytania i komentarze dziennikarzy . O niczym się nie informuje , więc nie ma się do czego przyczepić i skrytykować . Nie ma chyba nawet rzecznika MON a jeśli nawet jest to za nic bierze pieniądze . Gdyby minister z własnej kieszeni sponsorował zakupy dla armii to mógłby tak postępować . Skoro wydaje nasze pieniądze to chyba nam się podstawowa informacja należy . No chyba , że sam Błaszczak nie wie co zrobi jutro , co jest prawdopodobne .

    1. Zenon

      100% racji, wystarczy porównać z każdym innym krajem. U nas nie wiadomo nic, ale czego się spodziewać, jak nawet Min Eduk nie opublikowało żadnych ekspertyz przed reformą ...

  4. Żołnierz

    Morale Panie Generale osiągnęło dni bo przełożeni cenzurują nastroje. Pokutuje przeświadczenie, że o problemach się nie melduje tylko zamiata pod dywan.

  5. Poeta

    Czasami mi się wydaje, że Panowie Ministrowie to jeżdżą po jednostkach z zawiązanymi oczami i nie widzą, że Marynarka Wojenna nie istnieje, MiGi spadają, przeciwlotnicy nie mają czym nas chronić, żołnierze muszą kupować mundury i obuwie prywatnie, bo w magazynach pustki, a oficerzy i podoficerzy to nadal często beton. Myślę, że ta "nowoczesna" armia przystająca do realiów NATO pod względem wyposażenia, szkolenia i dowodzenia, to tylko Specjalsi, F-16 i kilka oddziałów (głównie te misyjne) w których trafiło się połączenie hajsów z jako takimi dowódcami. Może 20 tyś? Max. OT nie liczę, bo jak na razie jeszcze nie ukończono nigdzie 3 letniego przeszkolenia, a żołnierze nie mieli jeszcze żadnego chrztu bojowego.

    1. Patryk

      Migi spadają i w związku z tym zostaną zakupione F-35 więc nie wiem o co ci chodzi. Przecież nie mogą wycofać od tak wszystkich Migów. Przeciwlotnicze siły mamy bardzo dobre. Realizujemy program Wisła ktory jest najbardziej kosztownym programem w 3 RP jeżeli chodzi o wojsko. Mamy zamowione 79 zestawow Poprad polskiej konstrukcji i produkcji. Obecnie dostarczono już nam ich ponad 10. A jeżeli chodzi o marynarkę wojenną to i tak jest najwięcej realizowane od co najmniej 10 lat. Za PO to ani nie kupiliśmy ani nie wyprodukowaliśmy żadnego okrętu tak samo jak nie podpisaliśmy nawet żadnej umowy na budowę ani na kupno. Teraz przynajmniej dokonczylismy budowę Ślązaka. Podpisaliśmy kontrakt na 3 polskie niszczyciele min. Już 1 jest obecna na wyposażeniu. Jutro podpisujemy umowę na 4 śmigłowce dla marynarki wojennej. A też trzeba wziąść pod uwagę że programy marynarki wojennej są najbardziej kosztowne i dlatego lepiej postawić na siły ladowo-powietrzne. Fregata kosztuje 2-3 miliardy złotych! Za 2 miliardy to spokojnie będziemy mieli 60 sztuk najnowszych Leopardów albo chociażby 8 myśliwców F-35 I powiem czy fregata jest bardziej potrzebna niż 60 czołgów czy 8 myśliwców.

    2. Trzeźwy

      Patryk. Cieszy mnie twój optymizm, ale śladowe ilości nowego sprzętu to porażka. Naiwne jest pisanie że mamy obronę plot. Bo mamy tylko Manpady i trochę grubo przstarzalego sprzętu poradzieckiego. 10 Popradow to też tylko kategoria Manpad!! Żeby zastąpić su22 nie potrzebny nam najnowszy myśliwiec 5ej generacji. Co najwyżej Grippen, albo uderzeniowe wersje maszyn szkolnych. Grippen zamiast Mig29 też jest super. A różnica w cenie kolosalna!! Kompletnie pomijasz relacje koszt/efekt. Marynarka? WSZYSTKO opóźnione i niedorobione. Jeśli okręty podwodne byłyby ok to wyhamowanie programu na rzecz fregat jest wg mnie chore!!! Slazak? Sukces bo mamy de facto sprawnie pływający ale bezbronny kadłub? Minister sadzi się na zakup/negocjacje w sprawie F35 ale nie potrafi kupić terenowek dla wojska?? Mundurów? Granatnikow ppanc?? To są banały "nie do załatwienia" dla MON a oni piszą Orka???? Sprawdź stopień zaawansowania takich programów jak integracja Spike, Pegaz, Mustang, Pustelnik, Karabela i szereg innych. Realizacja? Śladowa!!! Daj więc spokój. Jak dziecko cieszysz się że "traktor ma 3 koła sprawne"!! A ja pytam: daleko zajedziesz??

    3. Covax

      Przeciwlotniczo to mamy Newy, Kuby, chyba Wegi i Poprad, i pilica. Notec leży, 14 combat ready F16. Wisła umiera biedaczka powoli i kolo MSPO okaze się ze bedzie "Narew +" brak kewlaru dla piechoty, "zmech" dziarsko pomyka na BWP, Borsuk slimaczy się bo MON nie dał 25 mln zlotych na drugi egzemplarz do testów. ITWL i Dezamet dzielnie walczy z Bombami naprowadzanymi na promien lasera, ktore odejda cicho wraz z zakupem F35. WZL 2 uczy sie robic drony zamiast naprawiac samoloty....firma ktora robi drony jest pomijana bo "nie i co nam zrobisz" wspierany jest "polski przemysł jak swidnik czy mielec) bez przetargu kupuje sie "srodki ewakuacji dla Vipów" a Leo 2PL "skrecil kostke" i bedzie....hmmm bedzie smrod. Obraz Polskiej Armi za dobrej zmiany.

  6. płaszczak

    Nowa strona internetowa. Jest moc

  7. Gras

    Ja tylko nie mogę zrozumieć tego ze w innych krajach z podobnym PKB da się posiadać nowoczesna armie a u nas nie oszukujmy się jest tragedia. Co do opini publicznej to wiedza tyle ile zobaczą na defiladach wiec nie ma co się dziwić tej ocenie.

    1. Patryk

      Tragedia? Jesteśmy 22 krajem na świecie więc nie taka tragedia. I tak PIS w sprawie wojska robi najwięcej w 3 RP

    2. Marek1

      Czego nie rozumiesz ?? W 1999r weszliśmy do NATO na pewnych warunkach. Jednym z nich było zapewnienie ze strony USA, ze WP nigdy nie stanie się znaczącą siłą w regionie, a polityka obronna Polski zawsze będzie pod kontrolą Waszyngtonu. No i mamy realizację tego co ustalono przed 20 laty przez w pełni posłusznych USA polityków. Poprzednia ekipa miała łatwiej, bo cała Europa się radośnie rozbrajała, więc zwroty mld. PLN z budżetu MON do budżetu centralnego nikogo nie dziwiły. W 2014r kontynent znalazł się w nowej sytuacji i zaczęły się zbrojenia, więc rządząca obecnie partia MUSI jakoś wydawać dużo więcej kasy na armię, ale jednocześnie NIE wolno istotnie zwiększać potencjału WP. Mamy więc istny festiwal głupoty, niekompetencji i rozdawnictwa ze str. MON, byleby tylko wydać jak najwięcej realnie NIE wzmacniając siły WP.

    3. Łukasz

      Chciałeś napisać, że robi najwięcej szumu. Bo modernizacji nie widać.

  8. adams

    Odkąd spadł kolejny MIG to mitoman z MONu ciągle mówi o zakupie F-35 a przepraszam co z drugim etapem Wisły ??? Miał być podpisany pod koniec zeszłego roku i co??? Dwie baterie Patriot wystarczą ?? Jedną się rozstawi na Nowogrodzkiej a drugą na Żoliborzu...........

    1. dropik

      2 fazy nie będzie, tak to wygląda na tą chwilę. Oczywiście nikt tego oficjalnie nie przyzna. Ogolnie wobec realnego braku nowej wersji patriota jego kupno w tej wersji nie był dobrym pomysłem.

  9. Łukasz

    Ale bełkot. Polska Marynarka Wojenna praktycznie nie istnieje. Wojska rakietowe to 2 baterie patriot, które nie są wstanie zagwarantować obrony nawet stolicy przed większym uderzeniem. Siły powietrzne to 46 dobrych myśliwców kupionych 16 lat temu, a reszta floty pomału spada z nieba albo płonie na płytach lotnisk. Wojska lądowe to przyzwoite rosomaki, raki i kraby, leopardy, które wymagają modernizacji a reszta to prehistoria. Dość duży budżet (2% od niemałego PKB Polski) przeznaczany jest na wydatki, które powinny ponosić inne ministerstwa (np MSWIA) i na dziwaka od teorii spiskowych z pseudo podkomisjami, a szanowny pan minister Błaszczyk mówi, żeby nie zwracać uwagę na krytykę bo 3/4 badanych uważa, że jest fajnie to jest fajnie?!

    1. adsdsafsf

      Wizerunek wojska, jest częścią działać w przestrzeni informacyjnej, i ten temat takze trzeba ogarniać. Dbanie o wizerunek nie jest sprzeczne z dbaniem o wyposarzenie.

    2. Marek1

      2 baterie Patriot będą operacyjne NIE wcześniej niż za 4-5 lat, więc pisanie o nich, ze juz są jest całkowicie nieuprawnione.

    3. Marek1

      W obecnych warunkach dbanie o wizerunek ZASTĄPIŁO w praktyce kwestię wyposażenia.

  10. RPG-7PL

    Nooo, to... zaczynamy od Marynarki, czy naszej obronie p-panc ..?

    1. Poeta

      A co to jest Marynatka Wojenna i obrona przeciwpancerna? ;D

  11. Max

    Tomasz, to dlaczego głośno o tym żołnierze nie mówią ? Bo kaska się zgadza, podwyżki są, przywileje emerytalne się zgadzają i jest git. A dobro ojczyzny, honor żołnierza, odpowiedzialność za Polskę ? Taki to problem wejść na jednostkę z ukrytą kamerą i pokazać Polakom ta patologię? Ale po co, jeszcze przywileje pozabierają. To samo było przed II WŚ i nic się nie zmieniło.

    1. Poeta

      Jak pochodzisz po różnych forach to można przeczytać jak wygląda życie w jednostkach. Niedawno jakiś gościu też zrobił filmik na YT dlaczego odszedł z wojska. Z ukrytą kamerą nie mógłby wejść, bo teren jednostek jest niejawny (przynajmniej teoretycznie) i za taki filmik miałby wyrok za złamanie tajemnicy państwowej.

  12. XV600

    Wojsko Polskie jest coraz lepsze, sprawniejsze, stopniowo widać co raz nowszy sprzęt, na ćwiczeniach widać sprawne wykonywanie zadań, siła ognia wzrasta. Wojsko zabezpiecza,jest w stałej gotowości by bronić każdego skrawka Polskiej Ziemi !!!

    1. K...W

      Jaaasne, gdyby nas napadła Słowacja to byśmy dali radę :)

  13. Obserwator

    Chowanie się za "odbiorem społecznym wojska" jest typowym działaniem naszych polityków. A co do Szefa Sztabu, żeby "wyjść ze strefy komfortu", należy w niej najpierw być. A to jest baaaardzo odległa przyszłość...

  14. Rzyt

    Przykro, ale to co państwowe do rozwiązania. Gdzie Tytan, gdzie celownik termo-nokto, gdzie cała gama wyposażenia indywidualnego? Mam wrażenie, że żołnierz niemiecki z 1945 roku był lepiej wyposażony niż nasz w 2019. Tamten to miał chociaż granaty i panzerfausta, nawet stg 44 z noktowizorem a nasi...ledwie beryla i kask ...nie no dramat

  15. marek

    Odnośnie oporządzenia to czysta prawda. Fakt gdzie będzie 10 żołnierzy każdy będzie wyglądał inaczej. Wynika to z faktu że polska armia nie dorobiła się jakiegoś kompleksowego i całościowego systemu oporządzenia. Kiedyś nie zwracałem na to uwagi ale dziś już zwracam w skład tego systemu wchodzi także mundur....Jak patrzę na zdjęcia np żołnierzy litweskich w nowoczesnych mundurach i z takim oporządzeniam wzoraowanym na niemicckich to troszkę szkoda. Proszę zwrócić uwagę też na Ukrainę. Dziś jesteśmy jedyną armią.....

  16. Albercik

    Naczelna zasada obowiązująca obecnie w WP: więcej medali, podwyżki , awanse, nagrody. Zapowiedzi , plany, projekty, programy. Kupimy, planujemy zakup , rozmawiamy z partnerami , prowadzimy dialog, dokonujemy zmian , zmodernizujemy, w najbliższej przyszłości, wkrótce, jak najszybciej, niedługo...propaganda, bicie piany, przerzucanie papieru, kamery, uściski, gratulacje, podziękowania, wizerunek, rola, morale, pilne zakupy, zaniedbania poprzedników, programy Orka, Harpia, Kruk, Kryl, Narew, Pustelnik, Karabela, Pirat, Miecznik, Rybitwa. Mnóstwo słów, entuzjazm, powaga, gratulacje, zachwyty, fanfary, saluty, defilady, dni otwarte w jednostkach, przemarsze, ekspedycje, wizyty za oceanem. Hm, czy coś pominąłem???

  17. Harry 2

    Decydenci tak ładnie mówią, że niewidomy uwierzy w ich słowa, chęci, a lista braków i potrzeb w zakresie pozyskania nowoczesnego sprzętu dla wojska przekracza wyobraźnię przeciętnego śmiertelnika.

  18. MajorMajor

    Nowoczesne wojsko potrzebuje inwestycji, nie deklaracji politycznych przed wyborami.

  19. Roman

    Ale nasze wojsko wcale nie jest nowoczesne.

  20. Wer

    Czy naprawdę w wojsku najważniejszy jest pijar?

  21. dropik

    sprowadza się to do : więcej defilad i żołnierzy przy grobie Pana itd. Zakupy w homeopatycznych ilościach to też pod defilady

Reklama