Rosyjska infrastruktura w Arktyce. Samowystarczalne kompleksy mieszkalne, nowe lotniska i posterunki radiolokacyjne

Nowa faza rosyjskiej aktywności wojskowej w Arktyce rozpoczęła się w 2012 roku, kiedy to piechota morska Floty Północnej dokonała desantu na wyspie Kotielnyj (Wyspy Nowosybirskie w Jakucji). W 2013 roku zespół okrętów wojennych dostarczył sprzęt i materiały niezbędne do odbudowy na wyspie bazy lotniczej „Tiemp”; rok później desantowali się tam spadochroniarze (350 żołnierzy z 98. Dywizji Powietrznodesantowej z Iwanowa).

Od tego momentu na północ płynęły szerokim strumieniem materiały budowlane i paliwo, przy czym budowane kompleksy nie mają bynajmniej charakteru improwizowanego, ale są dobrze zaplanowane i są budowane w sposób trwały.

Wyznacznikiem nowoczesności w militarnym zasiedlaniu północy jest zamknięty, samowystarczalny, kompleks mieszkalny zwany "Arktyczną Trójlistną Koniczynką" od charakterystycznego kształtu zamkniętego obiektu (ros. Arkticzieskij trilistnik).

„Arkticzieskij trilistnik” to zamknięty kompleks, w którym wszystkie obiekty są połączone siecią zamkniętych korytarzy, pozwalającymi przemieszczać się bez konieczności wychodzenia na zewnątrz, gdzie wieją arktyczne wiatry i burze śnieżne, a temperatura sięga minus 40-50 stopni. Baza, gdzie może przebywać ok. stu żołnierzy, jest samowystarczalnym obiektem wojskowym, z własnym blokiem energetycznym, stacją pozyskiwania i oczyszczania wody, obiektami sanitarnymi  itd. Mieści również, oczywiście, odpowiednią infrastrukturę stricte wojskową: składy, magazyny i garaże dla sprzętu wojskowego. Zbudowano również port, który pozwala na bezpośredni pobór paliwa z przybyłych do bazy tankowców.

„Arkticzieskij trilistnik” na Ziemi Franciszka Józefa ma zostać oddany do użytku w 2016 r. To drugi obiekt wojskowy tego typu - pierwszym była „Północna Koniczyna” (ros. Siewiernyj klewier) na wyspie Kotielnyj (archipelag Wysp Nowosyberyjskich).

Poza infrastrukturą mieszkalną rozbudowywany jest system kontroli północnej przestrzeni powietrznej. Nowe posterunki radiolokacyjne i punkty naprowadzania lotnictwa powstaną na archipelagu Franciszka Józefa, Nowej Ziemi, Wyspie Wrangla i Przylądku Szmidta.

Rozwijane są m.in. systemy radiolokacyjne Sopka-2, które specjalnie przystosowano do pracy w trudnych warunkach dalekiej północy (jedną z głównych trudności było m.in. instalacja w warunkach arktycznych 24 metrowego masztu stacji). Pierwszy system TRLK DN Sopka-2 został zainstalowany na wyspie Kotielnyj, otrzymał go pododdział radiotechniczny lotniska Tiemp.

Etaty osobowe i zadania można poznać na przykładzie posterunku w Nagurskoje na wyspie Ziemia Aleksandry na Morzu Barentsa (jedna z większych wysp archipelagu Ziemia Franciszka Józefa). Do jesieni 2016 r. ma w Nagurskoje powstać nowa baza wojskowa (lotnisko).

Zadania i etaty budowanej bazy lotniczej w Nagurskoje, na wyspie Ziemia Aleksandry.

1. Komendantura lotnicza (30 żołnierzy; 12 oficerów, 4 chorążych, 14 sierżantów i żołnierzy)

2. Samodzielna kompania radiolokacyjna (50 żołnierzy)

3. Punkt naprowadzania lotnictwa (6 żołnierzy)

4. Dywizjon przeciwlotniczy (22 żołnierzy)

5. komponent rotacyjny (42 żołnierzy)

Łącznie 150 oficerów i żołnierzy na służbie kontraktowej. Infrastruktura to m.in. obiekt mieszkalny na 150 osób z blokiem zasilania, drogi (8,5 km), stacja przeciwpożarowa, hangary dla pojazdów, skład paliwa lotniczego i innych materiałów pędnych etc.

Wyposażenie radiotechniczne bazy to m.in.:

1. Stacja radiolokacyjna Sopka-2 z wieżą, modułami obsługi, blokiem zasilania itd.

2. Stacja radiolokacyjna P-18 Tierek

3. Wysokościomierz radiolokacyjny PRW-13P

Trwa modernizacja dawnych, posowieckich baz lotniczych oraz budowa nowych. Militaryzacji podlegają m.in. Tiksi, Narjan-Mar, Ałykel, Amderma, Anadyr, Rogaczowo i Nagurskoje. Zgodnie z zapowiedzianymi planami w Arktyce ma powstać 13 lotnisk/baz i 10 posterunków radiolokacyjnych. Odtwarzana jest sieć arktycznych baz okrętów nawodnych i podwodnych. Jednym z celów modernizacji lotnisk jest m.in. zapewnienie przyjmowania ciężkich samolotów (np. wojskowych Ił-76) w systemie całorocznym (problemem niektórych lotnisk było ich czasowe działanie, w porze letniej (bardzo zresztą krótkiej) lotniska nie były wystarczająco utwardzone.

Przy istniejącej infrastrukturze możliwe będzie szybkie rozwinięcie sił powietrznych, morskich czy naziemnych, wystarczy jedynie wola, bo gotowe schematy działania są jeszcze z czasów ZSRR. Przykładowo, jeśli chodzi o lotnictwo, to warto przypomnieć, że w Arktyce stacjonowały radzieckie bombowce strategiczne ze składu Operacyjnej Grupy w Arktyce (OGA) 37. Armii Lotniczej centralnego podporządkowania. Prowadzono tam także ćwiczenia z przebazowania myśliwców przechwytujących MiG-31.

Flota Północna zostanie uzupełniona nowymi lodołamaczami o podwójnym przeznaczeniu, do jednostek naziemnych dociera sprzęt arktyczny nowej generacji (przegubowe wozy gąsienicowe, skutery śnieżne, transportery, samochody, ruchome warsztaty, środki ewakuacji i remontu itd.), śmigłowce Mi-8 przystosowywane są do lotów w warunkach dalekiej północy etc.

Marcin Gawęda