Belgijska firma FN Herstal od ponad dziesięciu lat specjalizuje się w produkcji broni niezabijającej. Uznano bowiem, że użycie broni śmiercionośnej jest ostatecznością i egzekwując prawo w odniesieniu do agresywnie, gwałtownie lub wrogo nastawionych osób trzeba mieć możliwość reagowania z siłą proporcjonalną do istniejącego zagrożenia. Rozwiązanie proponowane przez FN Herstal jest czymś pośrednim pomiędzy pałka a bronią strzelecką.

System FN 303 opiera się bowiem na niezabijającym pocisku kinetycznym, który jest miotany sprężonym powietrzem ze specjalnego karabinka lub pistoletu (klasyfikowanych w Polsce również jako miotacze pneumatyczne). Według Belgów pocisk ten pozwala na „zneutralizowania podejrzanych z maksymalną skutecznością i minimalnym ryzykiem poważnych obrażeń lub uszkodzeń ciała”.

Konstruktorzy FN Herstal opracowali uzbrojenie efektywne do 50 metrów (w przypadku karabinka) i 20 metrów (w przypadku pistoletu), najbardziej skuteczne na bliskich odległościach, działające bez odrzutu, bez efektu cieplnego, bez błysku i bardzo ciche.

W Polsce badania pneumatycznych miotaczy FN 303 i FN 303 P były prowadzone m.in. przez wykładowców Zakładu Wyszkolenia Strzeleckiego Szkoły Policji w Słupsku we współpracy ze specjalistami belgijskiej firmy FN Herstal (do stycznia 2012 r.). Zainteresowanie Komendanta Głównego Policji było o tyle zrozumiałe, że tego typu wyposażenie przymusu bezpośredniego było już wtedy wykorzystywane w ponad trzydziestu formacjach policyjnych i ochroniarskich na całym świecie.

Testy prowadzone w Słupsku dotyczyły zarówno właściwości miotających uzbrojenia (oddano kilkadziesiąt strzałów do różnego rodzaju obiektów) jak i wytrzymałości mechaniczno-klimatycznej. Sprawdzono np. zachowanie się uzbrojenia po jego kilkunastogodzinnym pozostawieniu w chłodni i po zanurzeniu go w wodzie na 21 godzin.

Rodzaje miotaczy pocisków

Na targach Europoltech 2017 w Gdańsku były prezentowane oba typu uzbrojenia niezabijajacego proponowanego przez firmę FN Herstal:

• karabinek FN 303 do strzelania z ramienia;
• pistolet FN 303 P do strzelania z ręki.

Są one oznaczane również jako „miotacze”, ponieważ w obu konstrukcjach specjalne pociski są wyrzucane za pomocą sprężanego gazu. W przypadku półautomatycznego karabinka FN 303 strzelanie odbywa się z wykorzystaniem specjalnego, stalowego zbiornika wypełnionego powietrzem o pojemności 2,5 dm³ i wewnętrznym ciśnieniu 200 barów (jest ono mierzone na zainstalowanym na zbiorniku manometrze), który zapewnia wyrzucenie co najmniej 100 pocisków z prędkością początkową 85-90 m/s. Zbiornik te jest montowany z prawej strony broni, a jego konstrukcja zapewnia bardzo szybką wymianę.

W przypadku pistoletu FN 303 P gaz (dwutlenek węgla) do wyrzucenia pocisków uzyskuje się ze standardowego naboju wysokociśnieniowego o pojemności 5 cm³ (podobnego do naboju gazowego od syfonu), umieszczonego w podłużnym pojemniku z prawej strony „zamka”.

Karabinek FN 303 jest urządzeniem samopowtarzalnym strzelającym pociskami o kalibrze 18 mm i wadze około 8,5 grama, które są umieszczone w magazynku bębnowym dla 15 sztuk amunicji. Magazynek ten jest obudowany przeźroczystą osłona, dzięki czemu strzelec ma zawsze możliwość sprawdzić, jaki typ amunicji wykorzystuje (jest ona oznaczona różnymi kolorami). W pistolecie FN 303p stosuje się natomiast standardowy (z wyglądu) magazynek mieszczący dziewięć pocisków.

W obu przypadkach zastosowano szynę MIL-STD-1913 Picatinny, dzięki czemu można podczepić z łatwością: celownik kolimatorowy, wskaźnik laserowy lub oświetlenie taktyczne. Karabinek FN 303 ma długość 74,5 cm i waży 2,6 kg, natomiast pistolet FN 303 P ma długość 29 cm i waży 1,23 kg. Tak niewielki ciężar wynika m.in. stąd, że przy budowie tego uzbrojenia wykorzystano przede wszystkim tworzywa sztuczne.

W Stanach Zjednoczonych karabin FN 303 kosztuje około 800 dolarów.

Amunicja do uzbrojenia FN 303

Aluminiowa lufa karabinka FN 303 o długości 25 cm jest gładka, niegwintowana. Wszystkie rodzaje pocisków są jednak stabilizowane w locie:

• „masowo” (dzięki - umieszczonemu w czole pocisku, osłoniętego powłoką polistyrenową, ciężkiego, nietoksycznego proszku-śrutu bizmutowego)…;
• oraz obrotowo (dzięki niewielkim skośnym brzechwom z boku pocisku nadającym mu ruch prawoskrętny).

Firma FN Herstal proponuje obecnie do działań przeciwko ludziom cztery rodzaje pocisków FN 303, które są wykorzystywane zarówno w karabinkach, jak i pistoletach. Wszystkie mają identyczną trajektorię lotu, zapewniając optymalną dokładność przy maksymalnej skuteczności i minimalnym ryzyku.

Amunicja FN 303 składa się z dwóch podstawowych części. Przód stanowi przeźroczysta półkula polistyrenowa, wypełniona ciężkim, nietoksycznym granulatem bizmutowym (proszkiem-śrutem). Jego zadaniem jest stabilizować pocisk w locie, a po uderzeniu ulec fragmentacji i „rozpraszając” uderzenie – zapobiec przeniknięciu do wnętrza ciała. Tylna część cylindryczna mieści przede wszystkim płynny ładunek użyteczny, specjalnie zabarwiony różnymi kolorami.

Każdy pocisk oddziaływuje na obiekty przede wszystkim energią kinetyczną (powodującą wystarczający poziom bólu w strefie uderzenia, by wyeliminować cel), ale może również dodatkowo barwić lub powodować podrażnienie. W przypadku specjalizowanych pocisków kinetycznych ich wnętrze wypełnia się tylko ciężkim materiałem na bazie glikolu.

W przypadku amunicji barwiącej (wykorzystywanej do oznakowania przeciwnika) stosuje się albo nietoksyczny różowy pigment fluorescencyjny na bazie glikolu (zmywalny wodą z mydłem), albo niezmywalną, żółtą farbę polimerową na bazie lateksu. W przypadku pocisków drażniących tzw. „PAVA” ich wnętrze wypełnia się proszkiem pieprzowym (o kolorze amarantowym). Piąty rodzaj amunicji jest całkowicie wypełniony tylko ciężkim bizmutowym proszkiem-śrutem i nie jest przeznaczony do działania w odniesieniu do ludzi.