Wojsko, bezpieczeństwo, geopolityka, wojna na Ukrainie
Bliski Wschód „puszką Pandory”. Konferencja Uniwersytetu w Białystoku ws. Kalifatu
Nieudane operacje wojskowe, arabskie rewolucje, upadłe reżimy oraz ciągle problematyczna kwestia imigrantów oraz uchodźców ukazuje, że region Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej można z pełną świadomością nazwać „puszką Pandory”. Brak zdecydowanych działań ze strony ONZ, Unii Europejskiej oraz brak zgody wśród członków Rady Bezpieczeństwa ONZ doprowadził do powstania poważnych problemów zagrażających pokojowi na świecie – pisze dr Magdalena El Ghamari z Zakładu Bezpieczeństwa Międzynarodowego Uniwersytetu w Białymstoku.
W tak zdestabilizowanej sytuacji narodziła się organizacja „Daesh”, w zachodnich mediach funkcjonującą pod nazwą Państwa Islamskiego, jedna z najniebezpieczniejszych organizacji o charakterze zbrodniczym. Celem tego „psudo państwowego tworu” jest całkowite zapanowanie nad Bliskim Wschodem, Afryką a w konsekwencji nad całym światem. Tzw. Państwo Islamskie (ISIS) z niespotykaną skutecznością realizuje plan poddawania coraz to większych terenów ultaraortodoksyjnej wersji islamu.
W odpowiedzi na te zagrożenia, w dniach 5,6 listopada w Uniwersytecie w Białymstoku, odbyła się konferencja, poruszająca problematykę obszaru MENA, ze szczególnym uwzględnieniem tematyki Kalifatu islamskiego. Była to kolejna, V już konferencja z cyklu bezpieczeństwo w obszarze MENA. Została poświęcona refleksji naukowej nad ISIS jako czynnikiem destabilizującym obszar MENA. W obliczu bieżących wydarzeń w regionie proponowany temat wydawał się jej organizatorom za szczególnie aktualny.
Wobec różnorodności zagadnień związanych z tematyką Kalifatu, dyskurs na temat samej organizacji, bezpieczeństwa, terroryzmu oraz spraw społeczno, polityczno, militarnych wiązał się z potrzebą zebrania w jednym miejscu, specjalistów zajmujących się tą problematyką. Jako uczelnie partnerskie na konferencji w Uniwersytecie w Białymstoku zagościli przedstawiciele: Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu, Akademii obrony Narodowej z Warszawy, Akademii Marynarki Wojennej z Gdyni, Uniwersytetu Szczecińskiego, Instytut Studiów nad Terroryzmem z Rzeszowa.
Konferencję rozpoczął od przywitania Gości Dyrektor Instytutu Historii i Nauk Politycznych UwB - dr hab. Jan Snopko, prof. UwB. Następnie w czwartek w formie wprowadzenia do tematu odbyły się dwa wystąpienia zatytułowane: A jeśli Państwo Islamskie przetrwa... Prognozy dla obszaru MENA (dr hab. Daniel Boćkowski) oraz przedstawienie wyników badań, ze szczególnym uwzględnieniem rejonu bałkańskiego, ośrodków dla uchodźców oraz propagandy Kalifatu (dr Magdalena El Ghamari).
Kolejnego dnia, obrady zostały podzielone na trzy panele dyskusyjne, obejmujące problematykę Kalifatu oraz migracji, uchodźców w kontekście prognozowania potencjalnych zagrożeń bezpieczeństwa dla Europy.
W panelu dla gości specjalnych zasiedli: Sławomir Ozdyk (Instytut Politologii I Europeistyki, Zakład Strategii I Bezpieczeństwa Europejskiego, Uniwersytetu Szczecińskiego, Tomasz Miśkiewicz - mufti Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sahar Ewa Hassan z 9 Brygada Wsparcia Dowodzenia DG RSZ.
Tezą debaty uniwersyteckiej stało się stwierdzenie o skomplikowanej sytuacji geopolitycznej na Bliskim Wschodzie oraz Syrii, która postrzegana jest jako kraj upadły. To właśnie stworzyło warunki zdobycia popularności w części społeczeństwa idei odbudowy kalifatu. Powstanie grupy militarnej, która stała się nosicielem hasła kalifatu poza granice upadłej Syrii utorowało drogę do powstania nowego propaństwowego ruchu arabskiego pod nazwą ISIS. Co więcej, Kalifat w stosunkowo łatwy i szybki sposób jest w stanie zagrażać rządom krajów, biorących udział w koalicji przeciwko niemu. Droga do „triumfu” Daesh, wiedzie nie tylko poprzez akcje militarne, ale też przez przemyślane wykorzystanie stosunków panujących pomiędzy rządami a społeczeństwami w krajach arabskich. Kłopoty krajów muzułmańskich, kreować mogą również kłopoty w krajach Zachodu. Wszystkie te czynniki, wpływają na rozproszenie sił i środków przeznaczanych na eliminację Kalifatu. To z kolei pomaga siłom Państwa Islamskiego na ciągłe podsycanie konfliktu, zdobywanie nowych zwolenników.
Podtrzymując tę tezę, kolejne referaty dotyczyły aktywności Państwa Islamskiego na obszarze poradzieckim a polityka Federacji Rosyjskiej wobec Kaukazu Północnego (dr Justyna Olędzka UwB ) oraz Kurdów i ich walki z Państwem Islamskim (mgr Piotr Sosnowski AON).
W celu przedstawienia całościowego problemu w obszarze MENA, organizatorzy wyrazili potrzebę dyskusji o migracjach, imigrantach, uchodźcach, która została sfinalizowana w postaci debaty, kończącej całość akademickich dyskusji. Było to istotne z uwagi na to, iż Daesh, w propagandowych materiałach kieruje do muzułmanów bezpośredni komunikat o odrodzeniu się Kalifatu opartego na pierwotnym wzorcu. Głosi utworzenie Kalifatu wszystkich muzułmanów w zgodzie z prawem szariatu. Wielu z nich trafia do Europy albo radykalizuje się poprzez bardzo silną propagandę.
dr Magdalena El Ghamari
Zakład Bezpieczeństwa Międzynarodowego Uniwersytetu w Białystoku
