Serbsko-rosyjskie braterstwo. Militarne zbliżenie Moskwy i Belgradu

Lotno-taktyczne ćwiczenia „BARS-2015” miały miejsce w dniach 2-9 października na poligonie Aszułuk w obwodzie astrachańskim. Jak wspomniano ostatnie tego typu praktyczne loty odbyły się w 1989 r., kiedy to serbscy piloci myśliwscy ćwiczyli się w zakresie używania rakiet powietrze-powietrze.

W „BARS-2015” wzięło udział pięciu serbskich pilotów latających na myśliwskich MiG-29 i czterech pilotów śmigłowców Mi-8/17. Ćwiczeniom nadano poważna rangę symboliczną, co zostało oddane nawet w samym ich określeniu (akronimie) – Bractwo Lotników Rosji i Serbii (BARS-Bractwo Awiatorów Rosji i Serbii, ros. Братство Авиаторов России и Сербии, serb. Братство Авијатичара Русије и Србије). Niewątpliwie większe znaczenie – zarówno symboliczne, jak i praktyczne – ćwiczenia miały dla serbskich pilotów.

Loty wykonywano na samolotach typu MiG-29 116 Centrum Zastosowania Bojowego. W szkoleniu wzięło udział czterech młodych pilotów serbskich (w tym dowódca 101 Eskadry Myśliwskiej) oraz jeden weteran wojny z 1999 r (inne źródła podają, że łącznie było 7 serbskich pilotów samolotów i 4 śmigłowców). Dragan Milenkowić, bo o nim mowa, może pochwalić się poważnym doświadczeniem bojowym, jako, że w 1999 r. miał wziąć udział w epizodzie bojowym. Według źródeł serbsko-rosyjskich w trakcie jednego z lotów bojowych uniknął 4 rakiet AIM-120 AMRAAM (2 salwy po dwie rakiety wystrzelone z F-15C).

Milenkowić najpierw został ostrzeżony o rakietach przez radiolokacyjną stację ostrzegawczą o opromieniowaniu SPO-15ŁM „Bierioza”, a potem złapał z nimi kontakt wzrokowy. Jak podkreślają dość obiektywnie wspomniane źródła, manewr przeciwrakietowy był o tyle łatwiejszy, że AMRAAM-y wystrzelone zostały z dużej odległości. Warto przy tej okazji wspomnieć, że literatura przedmiotu potwierdza, iż amerykańskie F-15C strzelały salwami; przykładowo zestrzelenie MiG-a 24 marca 1999 r. nad Batjanicą, odbyło się przy użyciu łącznie 3 AMRAAM-ów – kpt. Shower odpalił bezskutecznie dwie AIM-120 z większej odległości i zaliczył trafienie dopiero za trzecim strzałem, już z mniejszej odległości (6 mil).

Milenkowić, który wówczas miał 34 lata, ma więc niebagatelne doświadczenie bojowe, tym bardziej, że w tym samym momencie jego MiG-29 został uchwycony przez jugosłowiańskie radary systemu S-125M Newa-M (na szczęście jednak na Serba nie doszło do pomyłkowego odpalenia).

W trakcie praktycznych lotów MiG-ów nad poligonem przećwiczono elementy walki powietrznej na bliskim dystansie, manewry taktyczne, ataki na cele naziemne etc.; załogi śmigłowców ćwiczyły natomiast elementy lotów na małych wysokościach, czy ewakuacji zestrzelonych pilotów.

Łącznie miało miejsce 30 wylotów samolotów i śmigłowców. W ćwiczeniach wzięło udział 10 statków powietrznych, przy czym zajęcia praktyczne nad poligonem realizowano załogami mieszanymi.

Ćwiczenia „BARS-2015” nie były jedynymi z udziałem serbskich i rosyjskich żołnierzy w tym roku. W pierwszych dniach września (2-5) realizowano także wspólne, tym razem trójstronne (z udziałem także żołnierzy białoruskich) ćwiczenia wojsk spadochronowych. Celem ćwiczeń „Słowiańskie Bractwo-2015” było zacieśnianie współpracy i ćwiczenie elementów taktycznych (desantowanie i strzelania poligonowe). W ich ramach 3 września desantowano na spadochronach międzynarodową batalionową grupę taktyczną – z wysokości 800 m na poligonie Rajewski pod Noworosyjskiem skakało 700 spadochroniarzy trzech armii. Ze strony serbskiej w manewrach brała udział kompania spadochronowa ze składu 63 Samodzielnego Batalionu Spadochronowo-Desantowego.

Na poligon pod Noworosyjskiem desantowano 570 spadochroniarzy rosyjskich, 70 białoruskich i 60 serbskich. Warto wspomnieć, że dla Serbów była to okazja po raz pierwszy wykonać skoki spadochronowe z pokładu rosyjskiego samolotu Ił-76.

Jeszcze wcześniej miały miejsce dwustronne ćwiczenia SREM-2014 na terenie Serbii, gdzie przebywali spadochroniarze rosyjscy. Jak widać prognozowane wówczas zacieśnienie współpracy wojskowej Serbii i Rosji ma swoją kontynuację.

Oficerowie serbskiego Sztabu Generalnego (z zastępcą szefa sztabu na czele) uczestniczyli także, w charakterze obserwatorów, na ćwiczeniach rosyjsko-białoruskich „Tarcza Związku-2015” we wrześniu. Oficerowie uczestniczyli w obserwacji epizodów taktycznych na poligonie i poznawali praktyczną stronę funkcjonowania sztabowego regionalnej grupy wojsk.

Na koniec warto zaznaczyć praktyczny wymiar ćwiczeń „Słowiańskie Bractwo-2015”, zwyczajowo w ostatnim czasie określanych mianem antyterrorystycznych – Rosjanie oficjalnie przyznają, że mają one charakter ćwiczeń inspirowanych wydarzeniami rewolucji „arabskiej wiosny” i szczególnie Majdanu. Gen. Szamanow, szef WDW i organizator trójstronnych manewrów, miał wyrazić się o legendzie ćwiczeń słowami, które można streścić następująco: w umownym państwie mają miejsce zamieszki publiczne (rewolucja: prowokacje, akty terroru etc.), do akcji wchodzą wydzielone siły desantowe „słowiańskiego internacjonału”, które mają te zamieszki i niepokoje spacyfikować.

Marcin Gawęda