Polska sztuczna inteligencja dla Tarczy Wschód [WYWIAD]

Jędrzej Graf: Panie Prezesie, Telbud S.A. od lat angażuje się w projekty związane z bezpieczeństwem granicznym. Jakie doświadczenia zdobyte przy wcześniejszych realizacjach, takich jak budowa bariery elektronicznej na granicy z Rosją czy modernizacja zabezpieczeń na granicy z Białorusią, mogą być wykorzystane w ramach Narodowego Programu Odstraszania i Obrony „Tarcza Wschód”?

Tomasz Bujak, Prezes Zarządu Telbud S.A.: Kluczowe znaczenie mają zarządzanie informacją, analiza i fuzja danych, integracja systemów oraz eliminacja fałszywych alarmów. W ramach programu „Tarcza Wschód” proponujemy budowę kompleksowego systemu ochrony i obrony granicy na długości kilkuset kilometrów. To wymaga integracji tysięcy różnorodnych sensorów i odpowiedniego przetwarzania informacji.  

Podkreślam, że na systemy bezpieczeństwa i ochrony należy patrzeć w sposób holistyczny. Mamy szerokie doświadczenia, zarówno z budowy systemu nadzoru nad granicą z Obwodem Królewieckim dla Straży Granicznej, jak i z tworzenia systemów ochrony dla kluczowej infrastruktury Państwa – paliwowej, energetycznej czy przesyłowej. Te doświadczenia pokazują jednoznacznie, że rozwiązania „z półki” nie zdają egzaminu. Kompleksowy system ochrony na rozległym obszarze musi być budowany i dostosowany z myślą o konkretnym zadaniu i warunkach, a następnie stale rozwijany. Potrzebny jest czas na kalibrację, poznanie otoczenia przez system. Jako Telbud S.A. jesteśmy gotowi, by zbudować taki kompleksowy system nadzoru w ramach programu „Tarcza Wschód”. 

Doświadczenie zdobyte przy realizacji projektów granicznych i ochrony infrastruktury pozwala nam na skuteczne optymalizowanie procesów wykrywania, zarządzania informacją oraz reagowania. To jest kluczowe dla osiągnięcia celów programu „Tarcza Wschód” i tym samym zapewnienia sprawnego systemu wymiany informacji i reagowania, co jest kluczowe dla bezpieczeństwa państwa. 

Jakie konkretne rozwiązania technologiczne oferuje Telbud S.A. w kontekście „Tarczy Wschód”?

Dysponujemy autorskim oprogramowaniem Argus klasy PSIM (Physical Security Information Management), które pozwala na integrację i zarządzanie różnymi systemami ochrony, w tym wykrywania i przeciwdziałania zagrożeniom oraz łączności i komunikacji, na dużych obszarach. System ten jest w pełni opracowany w Polsce, co daje nam pełną kontrolę nad jego rozwojem i dostosowaniem do potrzeb Sił Zbrojnych RP oraz służb mundurowych.  

Argus to nie tylko system nadzorujący, ale także inteligentne narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji w czasie rzeczywistym. Dzięki możliwościom fuzji danych z kamer, czujników sejsmicznych i radarów, Argus potrafi analizować zagrożenia i sugerować najbardziej optymalne reakcje. 

Innymi słowy, nasze oprogramowanie Argus integruje i analizuje dane z tysięcy źródeł, różnego rodzaju sensorów, z uwzględnieniem uwarunkowań otoczenia, takich jak teren czy otoczenie atmosferyczne i przemysłowe. Dzięki temu operatorzy będą mogli podejmować decyzje w sposób sprawny i skuteczny. 

W jaki sposób sztuczna inteligencja wspiera funkcjonowanie systemu Argus?

Sztuczna inteligencja w systemie Argus PSIM pomaga w lepszym rozpoznawaniu obiektów i eliminacji fałszywych alarmów poprzez tworzenie banku sygnatur. Dzięki temu system może dostosowywać się do zmieniających się warunków środowiskowych, co jest kluczowe przy ochronie rozległych obszarów granicznych.  

Sztuczna inteligencja pozwala na analizowanie wzorców zachowań w obszarze chronionym, a więc w wypadku Tarczy Wschód w pobliżu granicy. Kolejną ważną funkcją sztucznej inteligencji przewidywanie potencjalnych incydentów na podstawie wcześniej zarejestrowanych zdarzeń. To znacznie usprawnia działanie służb mundurowych, w tym granicznych i pozwala im skupić się na realnych zagrożeniach. 

Czy zatem Argus PISM jest już wykorzystywany operacyjnie?

Nasze autorskie oprogramowanie Argus PSIM stanowi kluczowy element rozległych systemów ochrony, jakie są budowane przez Telbud S.A. Argus PSIM jest zatem już wykorzystywany na granicy z Federacją Rosyjską, z Obwodem Królewieckim. System wdrażamy też na modernizowanej barierze na granicy z Białorusią. Ponadto, Argus PSIM działa też na potrzeby szeregu klientów komercyjnych, między innymi z branży energetycznej, paliwowej i przesyłowej, ale też Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, w celu wsparcia ochrony obiektów związanych z zapewnieniem bezpiecznego ruchu lotnictwa cywilnego nad Polską.  

Posiadamy rozwiązanie, które jest skalowalne i dostosowywane do potrzeb poszczególnych użytkowników, cały czas je rozwijamy. Nie tworzymy więc czegoś od nowa dla potrzeb „Tarczy Wschód”, ale adaptujemy sprawdzone rozwiązania do nowych wymagań. Doświadczenie, jakie zdobyliśmy, pozwala na szybką modernizację i dostosowanie systemu do potrzeb klienta.  

System jest na bieżąco udoskonalany i rozszerzany o nowe technologie, takie jak analiza obrazu w czasie rzeczywistym czy integracja z nowoczesnymi systemami dronów patrolujących granicę. Dodajemy też moduł, który pozwala wykrywać, klasyfikować i przeciwdziałać zagrożeniu ze strony wrogich bezzałogowców w rejonie granicy. 

Jakie wyzwania stoją przed firmą przy realizacji tak zaawansowanych systemów ochrony?

Największym wyzwaniem jest zapewnienie pełnej niezawodności systemu w ekstremalnych warunkach atmosferycznych oraz ochrona przed cyberatakami. Pracujemy nad zaawansowanymi metodami szyfrowania transmisji danych i tworzeniem systemów odpornych na zakłócenia. Kolejną kwestią jest skalowalność – systemy te muszą być na tyle elastyczne, aby można je było rozbudowywać wraz ze zmieniającymi się wymaganiami bezpieczeństwa. 

Wspomniał Pan o cyberzagrożeniach. Jak Telbud S.A. zabezpiecza swoje rozwiązania przed atakami hakerskimi?

Cyberbezpieczeństwo jest jednym z naszych priorytetów. Współpracujemy z polskimi i międzynarodowymi ekspertami w zakresie bezpieczeństwa IT, aby nasze systemy były odporne na ataki. Wprowadziliśmy wielopoziomowe zabezpieczenia, w tym szyfrowanie end-to-end, systemy monitorowania anomalii oraz sztuczną inteligencję analizującą ruch sieciowy pod kątem potencjalnych zagrożeń. Naszym celem jest stworzenie środowiska, w którym każda próba naruszenia systemu jest natychmiast wykrywana i neutralizowana. 

Jakie są plany Telbud S.A. na przyszłość w kontekście rozwoju systemów ochrony granic?

Stawiamy na ciągły rozwój naszych rozwiązań, aby sprostać rosnącym wymaganiom w zakresie bezpieczeństwa. Planujemy dalszą integrację technologii AI, zaawansowanej analizy obrazu oraz systemów autonomicznych, takich jak drony czy roboty patrolowe. Ponadto, chcemy rozwijać współpracę z instytucjami państwowymi, takimi jak MON i MSWiA, aby nasze systemy były jak najlepiej dopasowane do rzeczywistych potrzeb. 

Jak już mówiłem, bardzo istotnym wyzwaniem jest również przeciwdziałanie zagrożeniu ze strony wrogich dronów, zarówno używanych przez przemytników, jak i podmioty państwowe. Nasz system Argus PSIM jest z założenia dostosowany do zarządzania ochroną antydronową i przetwarzania danych, zebranych przez systemy antydronowe. Nie oferujemy więc konkretnych radarów czy jammerów, ale możliwość włączenia rozwiązań dostarczonych przez wiodących partnerów – polskich i zagranicznych – do naszego systemu. 

Innymi słowy, Argus PSIM może na bazie danych z różnych czujników klasyfikować drony i dostarczać informację o zagrożeniu do operatorów. Istnieje również możliwość włączenia systemu zakłóceń, zarówno ręcznie jak i automatycznie przez system. Dodam, że skuteczny system zwalczania BSP musi dysponować całą paletą sensorów i efektorów. Od radarów i kamer, przez pasywne czujniki wykrywające transmisję radiową aż po środki zwalczania: zakłócania radioelektronicznego po kinetyczne, w tym drony przechwytujące, a w przyszłości będzie musiał zostać uzupełniony o broń energii skierowanej. I to wszystko musi działać w ramach jednego systemu. 

Co Pana zdaniem jest kluczowe, jeśli chodzi o zapewnienie skutecznej obrony przeciwko bezzałogowcom? To jeden z priorytetów Tarczy Wschód.

Wydaje mi się, że temat obrony przeciwdronowej jest niezwykle istotny z punktu widzenia masowego rozwoju systemów bezzałogowych, co pokazuje Ukraina. Ciągły rozwój bezzałogowych systemów powietrznych powoduje, że przeciwdziałanie temu zagrożeniu cały czas musi nadążać za rozwojem bezzałogowców. Innymi słowy, mamy do czynienia z klasycznym wyścigiem miecza i tarczy. 

Mogę postawić tezę, że dzisiaj nie ma jednego systemu, który byłby skuteczny przeciwko wszystkim rodzajom zagrożeń. Pierwszym wyzwaniem jest skuteczna detekcja, identyfikacja i klasyfikacja bezzałogowca. Drugi etap to użycie takich środków, które pozwolą zneutralizować zagrożenie. W przypadku systemów działających na dużym obszarze lub liniowo, tak jak na granicy, nie ma możliwości osiągnięcia pożądanego rezultatu bez ciągłego rozwoju. Kluczowe jest zatem posiadanie systemu koordynacji i dowodzenia, który pozwoli na pełną integrację różnego rodzaju efektorów i sensorów używanych przez Siły Zbrojne, w tym pochodzących od różnych producentów. Innymi słowy, kontrolę nad „systemem systemów”. System Argus PISM, który jest pod pełną krajową kontrolą, zapewnia takie możliwości.  

Zintegrowaliśmy z dużym powodzeniem w jego ramach różne rozwiązania służące wykrywaniu, jak i zwalczaniu bezzałogowców, zarówno krajowe, jak i zagraniczne. Dodam, że z naszych doświadczeń jednoznacznie wynika, iż przy tak dużej skali chronionego obszaru w pełni system wykrywania i zwalczania BSP nie może powstać od razu. Musi zostać skalibrowany i „nauczyć” się terenu. Obejmuje także wypracowanie możliwie najkorzystniejszych zasad współdziałania i zgrania tysięcy sensorów, jakie będą obecne w systemie. Jesteśmy gotowi, by zrealizować takie zadanie na całej wschodniej granicy Polski. 

Czy rozważają Państwo ekspansję na rynki zagraniczne?

Tak, dostajemy coraz więcej zapytań od partnerów zagranicznych zainteresowanych naszymi rozwiązaniami. Chcemy wykorzystać nasze doświadczenie w ochronie granic Polski do oferowania podobnych rozwiązań w innych krajach, zwłaszcza w regionach narażonych na nielegalną migrację czy zagrożenia terrorystyczne.  

Aktualnie prowadzimy rozmowy z kilkoma państwami w Europie i na innych kontynentach. Dodam, że nasz system Argus PISM był już testowany w różnych obszarach geograficznych. Testowaliśmy sensory służące wykrywaniu różnych rodzajów naruszeń chronionych obszarów, przez statki powietrzne, ludzi, pojazdy i inne obiekty, pochodzące od różnych producentów. Argus PISM każdorazowo wykazywał bardzo wysoką skuteczność, co świadczy o zdolności adaptacji i skalowalności systemu.  

Jakie technologie mogą w przyszłości zmienić sposób ochrony granic?

Myślę, że kluczowe będą dalsze postępy w sztucznej inteligencji i robotyce. W przyszłości granic mogą strzec zautomatyzowane systemy patrolowe, wykorzystujące drony zdolne do monitorowania obszarów na dużą skalę, a także autonomiczne pojazdy patrolowe wyposażone w zaawansowane sensory. Innowacyjne technologie, takie jak satelitarna analiza obrazu i uczenie maszynowe, pozwolą na jeszcze bardziej precyzyjne wykrywanie zagrożeń. 

Jak Pan ocenia możliwości włączenia programów rozwojowych Telbud S.A. w prace nad komputerem kwantowym?

Potwierdzam, że rozpoczynamy prace związane z komputerem kwantowym. Nie mogę na razie ujawniać szczegółów, ale ta technologie pozwoli jeszcze bardziej rozwijać nasze kompetencje w zakresie rozwoju naszych systemów. Stawiamy na rozwój i komputery kwantowe to kolejny krok w rozwoju naszych zdolności..  

Dziękuję za rozmowę.

Materiał sponsorowany