Siły zbrojne
Wodowanie ORP „Gdynia” – na monecie
Fot. Straż Graniczna. 
W najbliższą sobotę 16 marca o godzinie 9.30 przy okręcie ORP „Błyskawica” w Gdyni odbędzie się „wodowanie” piątej już z kolei dwuzłotowej monety Narodowego Banku Polskiego z serii „Polskie okręty” wykonanej stemplem zwykłym ze stopu Nordic Gold. Moneta ta będzie ozdobiona wizerunkiem kutra rakietowego ORP „Gdynia”.
Po raz pierwszy zostanie więc wykorzystana sylwetka okrętu, który nie brał udziału w II wojnie światowej a dodatkowo był zbudowany w stoczni radzieckiej. Na poprzednich monetach znajdowały się bowiem wizerunki kolejno: niszczyciela ORP „Błyskawica”, okrętu podwodnego ORP „Orzeł’, krążownika ORP „Dragon” i niszczyciela ORP „Piorun”.
Czytaj także: Moneta z ORP Piorun nadpływa
Marynarka Wojenna wykorzystywała w sumie trzy okręty noszące nazwę ORP „Gdynia”. Pierwszym był statek wycieczkowy Żeglugi Polskiej „Gdynia” zbudowany w 1927 r. Marynarka Wojenna przejęła tą jednostkę w czasie mobilizacji 28 sierpnia 1939 r. wykorzystując ją pod nazwą ORP „Gdynia” jako nieuzbrojony okręt – baza dla flotylli zmobilizowanych kutrów rybackich (stworzono z nich jednostkę kutrów trałowych).
ORP „Gdynia” zatonął w wyniku nalotu niemieckich bombowców nurkujących Junkers Ju-87 Stuka 2 września 1939 r., gdy stał zakotwiczony w Zatoce Puckiej ok. 2-3 Mm od Jastarni. W wyniku nalotu zginęło 35-40 członków załogi w tym dowódca – por. mar. rez Stanisław Kosko. Po wojnie wrak ORP „Gdynia” został pocięty na złom.
Drugą jednostką o tej nazwie był statek pasażerski SS „Kościuszko”, który został przekazany Marynarce Wojennej 10 listopada 1939 roku i służył jako okręt baza w brytyjskim porcie Devonport. Opuszczenie bandery nastąpiło już dwa lata później 30 czerwca 1941 r. i statek po przekazaniu do Polskiej Marynarki Handlowej przyjął ponownie swoją starą nazwę, służąc później jako transportowiec wojska.
Wzorem dla monety był trzeci okręt o tej nazwie kuter rakietowy projektu 205 (oznaczanego w NATO jak typ Osa I). Była to trzecia jednostka tego typu zakupiona przez Marynarkę Wojenną w Związku Radzieckim o numerze burtowym 423. Została zbudowana w Stoczni Rzecznej w Rybińsku i od 7 września 1965 r. weszła w skład 3 dywizjonu kutrów torpedowych 3 Brygady Kutrów Torpedowych w Gdyni.
Osy były pierwszymi okrętami MW, uzbrojonymi w rakiety przeciwokrętowe (4 szt. pocisków P-15, P-15M) współpracujące z radarem kierowania uzbrojeniem rakietowym Rangout. Dodatkowo miały one stosunkowo silne uzbrojenie przeciwlotnicze – dwie armaty AK 230 (kalibru 30mm) naprowadzane ręcznie lub stacją radiolokacyjną MR-104.
W 1991 r. zdjęto z ORP „Gdynia” uzbrojenie rakietowe i artyleryjskie, zastępując je podwójną armatą morską kalibru 25 mm 2M-3M i następnie przekazano tą jednostkę do Morskiego Oddziału Straży Granicznej, gdzie służył do 1 marca 1995 r. - najpierw w Świnoujściu, a następnie w Gdańsku.
Czytaj więcej: Wodowanie monety z ORP Orzeł
Podobnie jak w przypadku poprzednich monet Narodowy Bank Polski planuje wyprodukowanie 800 000 monet z sylwetką ORP „Gdynia”. Zgodnie z harmonogramem Narodowego Banku Polskiego w 2013 roku zostaną jeszcze wypuszczone dwuzłotówki z sylwetkami: niszczyciela ORP „Warszawa”, okrętu transportowo – minowego ORP „Lublin” i fregaty rakietowej ORP „Gen.K.Pułaski”.
Wymiana monet 16 marca będzie trwała na Skwerze Kościuszki od 10.00 do 16.00 (bez jakichkolwiek limitów). Sama uroczystość będzie polegała na skropieniu wodą morską makiety monety, która będzie miała średnicę około 2m. W „wodowaniu” nie weźmie udziału matka chrzestna okrętu (bo takiej nie było), ale honorowa „córka” okrętu – pani Mariola Kozłowska, którą załoga starała się opiekować, gdy ta straciła rodziców. Uroczystości będzie asystował okręt muzeum ORP „Błyskawica” oraz zacumowany obok okręt rakietowy ORP „Piorun”, które później zostaną udostępnione zwiedzającym.
„Wodowanie” monety wkomponowano w „Dzień Morski”, organizowany przez Marynarkę Wojenną, Narodowy Bank Polski oraz miasto Gdynia. W programie uroczystości przewidywany jest m.in. salut armatni z ORP „Błyskawica”, występ orkiestry reprezentacyjnej MW oraz pokaz musztry paradnej kompani reprezentacyjnej MW, konkursy z nagrodami, wystawy fotografii, giełda marynistyczna, koncerty szantowe, pokazy mimów a nawet spacer z przewodnikiem szlakiem Legendy Morskiej w Gdyni.
Maksymilian Dura
